Μέρος Τρίτο: Ο Τίτο και η παθητική ελληνική στάση
Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού το 1949, οι περισσότεροι Σλαβομακεδόνες που ζούσαν στην Ελλάδα αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν. Αίφνης, η ομόσπονδη «Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας» έγινε η δική τους πατρίδα. Επίσης, όλοι οι πολιτικοί πρόσφυγες με ελληνική εθνική συνείδηση ενσωματώθηκαν με τον πληθυσμό των Σκοπίων, υποκύπτοντας στις πιέσεις προκειμένου να επιβιώσουν. Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι Σλαβομακεδόνων μετανάστευσε προς τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία.
Με αυτές τις νέες συνθήκες που επικράτησαν μετά τη λήξη του ελληνικού εμφυλίου, τα άτομα με σλαβομακεδονική συνείδηση που είχαν λάβει μέρος και στο δεύτερο αντάρτικο αναγνώρισαν ως πατρίδα τους την «Ομόσπονδη Δημοκρατία της Μακεδονίας». Οι προθέσεις του Τίτο ήταν γνωστές εδώ και χρόνια. Στην ουσία, η πρώτη επίσημη θεσμικά θέσπιση του μακεδονικού αλυτρωτισμού συντελείται στη διακήρυξη του Γιάιτσε (29 Νοεμβρίου 1943), όπως σημειώσαμε στο προηγούμενο κείμενό μας. Η διάρθρωση της μεταπολεμικής Γιουγκοσλαβίας συμπεριλάμβανε έξι ομόσπονδες Λαϊκές Δημοκρατίες, μεταξύ των οποίων και τη «Μακεδονία» (Σερβία, Μαυροβούνιο, Κροατία, Σλοβενία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη ήταν οι υπόλοιπες.). Έτσι, από το 1950 κι έπειτα, όλες οι προσπάθειες του Τίτο επικεντρώθηκαν στο να επιλύσει το Μακεδονικό που ο ίδιος δημιούργησε σε βάρος της Βουλγαρίας και της Ελλάδας. Εν συντομία, να σημειώσουμε εδώ ότι στη διάρκεια της Κατοχής οι σλαβόφωνοι πληθυσμοί που ακολουθούσαν την πολιτική της Σόφιας συνεργάστηκαν με τους ναζί ποντάροντας ότι με τη νίκη των Γερμανών θα παραχωρούνταν μακεδονικά εδάφη στη Βουλγαρία.
Προϊστορία
Ήδη από το 1950 και σε όλη τη διάρκεια του έτους ξεκίνησαν προσπάθειες συνεννόησης μεταξύ των δυο γειτονικών χωρών σχετικά με το Μακεδονικό Ζήτημα που είχε καταφέρει ο Τίτο να φυτέψει το 1943 μέσω των διεθνιστών αγωνιστών της δικής μας πλευράς. Τελικά, το θέμα παρέμεινε ανοιχτό παρά τις τοποθετήσεις πρεσβευτών σε Αθήνα και Βελιγράδι. Σε αυτές τις προσπάθειες οικοδόμησης καλών διμερών σχέσεων η γιουγκοσλαβική πλευρά έθετε ως προϋπόθεση την αναγνώριση εκ μέρους μας της ανύπαρκτης «μακεδονικής μειονότητας» στην Ελλάδα και τη χορήγηση σε αυτήν μειονοτικών δικαιωμάτων. Από ελληνικής πλευράς, οι προσπάθειες επικεντρώνονταν στο να πεισθεί το Βελιγράδι να μην θέσει ζήτημα στο μέλλον περί «μακεδονικής μειονότητας» στην Ελλάδα. Οι δυο χώρες αποφάσισαν να αποκαταστήσουν τις μεταξύ τους σχέσεις αφήνοντας τις διαφορές τους ως ανοιχτές εκκρεμότητες.
Η επίσκεψη του Τίτο στην Ελλάδα
Στις 3 Ιουνίου 1954, ο στρατάρχης Τίτο κατέφθανε στην Αθήνα μεταφέροντας μαζί του και δυο άλογα ως δώρο στον φίλιππο βασιλέα των Ελλήνων Παύλο. Στην Αθήνα, αφού έγινε δεκτός με τις αρμόζουσες τιμές, του απενεμήθη και το μετάλλιο της πόλης. Δυο μέρες αργότερα, κι αφού πρώτα είχε επιθεωρήσει το πολεμικό ναυτικό, επιβιβάστηκε στο καταδρομικό «Έλλη» αποπλέοντας για Θεσσαλονίκη, όπου και εκεί έγινε δεκτός με ανάλογες τιμές. Είναι η εποχή μετά τη ρήξη του Τίτο με τον Στάλιν, που είχε ως συνέπεια πρώτον την αποπομπή της Γιουγκοσλαβίας από την Κομινφόρμ και δεύτερον την προσέλκυση αμερικανικού ενδιαφέροντος για την περιοχή και ιδιαίτερα για την «αδέσμευτη» Γιουγκοσλαβία. Οι Αμερικανοί τότε προσπάθησαν να προσεγγίσουν τον Τίτο μέσω Ελλάδας. Στην κυβέρνηση τότε πρωθυπουργός ήταν ο Αλέξανδρος Παπάγος και υπουργός Εξωτερικών ο Παυσανίας Λυκουρέζος. Μέλος της τότε κυβέρνησης ως υπουργός Δημοσίων Έργων ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Η επίσκεψη του Τίτο δεν ήταν καθόλου εθιμοτυπική αλλά σχεδιασμένη έτσι ώστε να χρησιμοποιηθεί η χώρα μας ως όχημα φιλίας προς τη γειτονική Γιουγκοσλαβία. Οι Αμερικανοί ανάγκασαν την ελληνική κυβέρνηση να είναι φιλική προς τον Τίτο προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στα κομμουνιστικά Βαλκάνια εκμεταλλευόμενοι το ρήγμα στην Κομινφόρμ. Εκείνη την εποχή, ωστόσο, οι σχέσεις Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας δεν περνούσαν την πιο ανέφελη περίοδο εξαιτίας του Μακεδονικού, που είχε θέσει όπως είπαμε ο Τίτο, και αποτελούσε το υπ’ αριθμόν ένα θέμα της εξωτερικής του προπαγάνδας προωθώντας την ιδέα της «μακεδονικής εθνότητας» και τις συνεπακόλουθες αλυτρωτικές μπούρδες. Τότε ο στρατάρχης, μπροστά στην εμβρόντητη και παθητική ελληνική πολιτειακή και πολιτική ηγεσία, έθεσε με θρασύτητα θέμα ανακαλύπτοντας «μακεδονική μειονότητα» στην Ελλάδα και υποστηρίζοντας την υπερεθνικιστική στάση των υποστηρικτών της σοβινιστικής ιδέας περί «Μεγάλης Μακεδονίας».
Ως παραλειπόμενο να σημειωθεί ότι πριν από την επίσκεψη του Τίτο είχαν προηγηθεί προληπτικές συλλήψεις μελών της Αριστεράς μέσα από ένα περίπλοκο σκεπτικό σύμφωνα με το οποίο ο Γιουγκοσλάβος ηγέτης κινδύνευε από Έλληνες αριστερούς λόγω των κακών του σχέσεων με τη Σοβιετική Ένωση…
Ένα κρατίδιο γεννιέται
Το Νοέμβριο του 1990 διενεργούνται εκλογές και έναν χρόνο μετά, ο γνωστός μας Κίρο Γκλιγκόροφ εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Από τότε αρχίζει ένας νέος γύρος του Μακεδονικού Ζητήματος. Κι ενώ το νεοσύστατο αυτό κρατίδιο δεν έχει μεριμνήσει ακόμα να στήσει τις σκαλωσιές για τον σκελετό του, προλαβαίνει να συμπεριλάβει στο σύνταγμά του ότι θα μεριμνά «για την κατάσταση και τα δικαιώματα του μακεδονικού λαού στις γειτονικές χώρες»! Με στοιχειώδεις γεωγραφικές γνώσεις, γειτονικές χώρες που διαθέτουν «μακεδονικές μειονότητες», σύμφωνα με τη «μακραίωνη και πολυσήμαντη ιστορική συνείδηση» των Σκοπιανών, είναι η Αλβανία, η Ελλάδα η Βουλγαρία και η Σερβία. Τα Σκόπια πριν αποκτήσουν τουαλέτες απέκτησαν αλυτρωτικές ιδέες…
Ενίοτε είναι σοφό να ακούμε και τους απέναντι…
Τον Μάιο του 1993 η κυβέρνηση Μητσοτάκη εντέλει έκανε στροφή και απέρριψε την πρόταση Βανς και Όουεν. Δυο μέρες αργότερα την απέρριψε και η κυβέρνηση των Σκοπίων. Τότε υπήρξαν και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις με τους Σκοπιανούς, προκειμένου να μοιραστούν οι δύο πλευρές το κόστος της απόρριψης.
[…] Λίγες μέρες μετά την απόρριψη της πρότασης Βανς και Όουεν πραγματοποιήθηκε στην Αχρίδα συνάντηση του Γκλιγκόροφ με τον Μιλόσεβιτς. Ο δεύτερος τον πίεσε να αποδεχθεί την ονομασία «Σλαβομακεδονία», ή τουλάχιστον «Σλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας». Ο Γκλιγκόροφ του απάντησε ότι δεν θα μπορούσε να το περάσει από τη Βουλή γιατί είχε ισχνή πλειοψηφία. Ο Μιλόσεβιτς πρότεινε να γίνει τριμερής συνάντηση με τη συμμετοχή του Κ. Μητσοτάκη, αλλά ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν ανταποκρίθηκε, φοβούμενος την αντίδραση της ομάδας Σαμαρά. Προτίμησε να ακολουθήσει την οδό διαπραγματεύσεων υπό τον ΟΗΕ. «Σύντομα δεν θα έχει πλέον και τόση σημασία το τι θα λέει η Ελλάδα για το θέμα της αναγνώρισης», είχε πει ο Γκλιγκόροφ και απεδείχθη προφητικός…
«Τα Νέα» 06.01.2012
