Η προσπάθεια αποτίμησης της πρωθυπουργικής περιόδου του εκλιπόντος Κωνσταντίνου Σημίτη, πέρα από τις συνήθεις δυσκολίες που αποτυπώθηκαν στη σελίδα 2 του φύλλου της 9ης Ιανουαρίου του «Ποντικιού», έχει μια ακόμη πολύ σημαντική: τις πολλές όψεις των προβλημάτων και της ίδιας της χώρας.
Ένα κλασικό πλέον παράδειγμα είναι η ένταξη στο ευρώ. Έγινε με τα χαλαρά ευρωπαϊκά κριτήρια που επέτρεπαν σε πολλές χώρες να «πειράξουν» τα στοιχεία τους για να ανταποκριθούν στις προϋποθέσεις.
Απλώς στην ελληνική περίπτωση οι αλχημείες – για τις οποίες αργότερα μας καταχέριασαν αγρίως οι δήθεν ανυποψίαστοι Ευρωπαίοι εταίροι – είχαν σοβαρές συνέπειες, καθώς επιτάχυναν την πορεία μας προς τη χρεοκοπία.
Έγινε επίσης με μια ισοτιμία του ευρώ εντελώς αναντίστοιχη με τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας – στοιχείο επίσης καταστροφικό.
Από την άλλη πλευρά η συμμετοχή μας στην ευρωζώνη και η απειλή μιας ανήκεστης πολιτικής βλάβης του ευρώ και της φήμης του ήταν ένας από τους κύριους παράγοντες που επέβαλαν τη διάσωση της Ελλάδας από μια άτακτη χρεοκοπία, η οποία πιθανότατα θα είχε πολύ πιο δυσάρεστες από την – ούτως ή άλλως βαριά – ελεγχόμενη που επιβλήθηκε από τους δανειστές.
Μια άλλη πολυδιαφημισμένη παράμετρος του σημιτικού «εκσυγχρονισμού» – επίσης σχετιζόμενη με την ένταση των συνεπειών της χρεοκοπίας – αφορά τους θεσμούς της χώρας, οι οποίοι υποτίθεται ότι… μεταρρυθμίστηκαν.
Οι θεσμοί, λοιπόν, ύστερα από διακυβέρνηση 50 ετών (1974 – 2024) στη Μεταπολίτευση, αλλεπάλληλους «εκσυγχρονισμούς» και τρία μνημόνια που υποτίθεται ότι θα καταργούσαν σχετικές παθογένειες, παραμένουν σαθροί και, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, διαρκώς απαξιούμενοι στα μάτια των Ελλήνων πολιτών.
Είναι όμως η ελληνική κοινωνία αθώα του αίματος; Σε καμιά περίπτωση, αφού τα δικά της κυρίαρχα ήθη και οι πρακτικές της πορεύονται από ιδρύσεως του κράτους στον ίδιο δρόμο με αυτά της πολιτικής εξουσίας – και το ερώτημα αν έκανε η κότα το αβγό ή το αβγό την κότα είναι εξίσου αδιέξοδο με αυτό για το ποιος ευθύνεται για τη διαχρονική εκτεταμένη διαφθορά, την παραοικονομία και τη φοροκλοπή, των οποίων τα μεγέθη ελάχιστα διαφοροποιήθηκαν τα τελευταία 50 χρόνια.
Στην πραγματικότητα οι ηγεσίες προτιμούν να πορεύονται μέχρι εκεί που επιτρέπουν οι δομές των κομμάτων τους, καθώς και τα πολιτικά και κοινωνικά ήθη.
Αυτό δεν διαφοροποιήθηκε ουσιωδώς ούτε την εποχή του σημιτικού «εκσυγχρονισμού», εξ ου και ποτέ δεν ανακόπηκε η – προδιαγεγραμμένη βάσει της δομής και των επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας – πορεία προς τη χρεοκοπία του 2010.
Ο καθένας με πολιτικό συμφέρον είναι εύκολο να δηλώνει άφταιγος, αλλά τελικά άπαντες συνέβαλαν με τον τρόπο τους.
Αντί λοιπόν να σκοτωνόμαστε για την περίοδο Σημίτη, θα ήταν πολύ χρησιμότερο να συγκρουστούμε για το πώς αυτή η χώρα μπορεί να γιατρέψει τις πληγές της και να χτίσει γερά θεμέλια για το μέλλον. Τα σύννεφα διαρκώς πυκνώνουν…
