Με αγωνία αναμένεται η αντίδραση του Ισραήλ μετά το πυραυλικό χτύπημα που δέχθηκε από το Ιράν. Οι πολίτες του Ισραήλ καθημερινά βιώνουν την απειλή στη ζωή τους εξ αιτίας της συνεχιζόμενης επιθετικότητας της Τεχεράνης και των οργανωμένων επιχειρήσεων της Χεζμπολάχ. Οι πεσόντες στα πεδία των μαχών του νοτίου Λιβάνου αυξάνονται με αναλογία που δεν αναμενόταν.
Την ημέρα που το Ιράν σφυροκοπούσε με βαλλιστικούς πυραύλους το Ισραήλ η Τουρκία ενήργησε ως απόλυτος ΝΑΤΟϊκός σύμμαχος συνδράμοντας με τα AWACS στην αναχαίτιση, που είχαν αναλάβει μαζί με τις Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία, ώστε η ευστοχία των βαλλιστικών πυραύλων να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο.
Η Κυπριακή Δημοκρατία στην εξέλιξη της κρίσης συνεχίζει να διαθέτει οτιδήποτε μπορεί να προσφέρει προκειμένου σύμμαχοι και εταίροι να αντιληφθούν και εμπράκτως τη θετική συμβολή της Λευκωσίας στη συνολική προσπάθεια αποφυγής ενός γενικευμένου πολέμου.
Ελληνική εσωστρέφεια
Στην Αθήνα, την ώρα των μειζόνων προκλήσεων, παρά την ενισχυμένη ελληνική θέση μετά την προβολή των στρατηγικών μας επιλογών από τον πρωθυπουργό στον ΟΗΕ, επιλέγεται για μία ακόμη φορά, σε μία ιστορική καμπή για την παγκόσμια εξέλιξη, να προβάλλεται κυριαρχικά (γιατί άραγε και με ποιων την υποκίνηση, πολιτική και οικονομική) η κομματική αντιπαράθεση για την ανάδειξη ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ. Όμως και η εικόνα σταθερού πόλου διακυβέρνησης που προσπαθεί να διατηρεί η Ν.Δ. στο εσωτερικό της χώρας και διεθνώς κλονίζεται κυρίως από αναλυτές που μεθοδευμένα προβάλλουν μία δήθεν αδύναμη ελληνική κυβέρνηση που θα επιλέξει να παραμερίσει το Κυπριακό προκειμένου να προωθηθεί ο ελληνοτουρκικός διάλογος.
Την εσωτερική πολιτική συζήτηση και τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας βαραίνει ακόμη περισσότερο η πολιτική διαχείριση του Street Party για τον επετειακό εορτασμό των 50 ετών της Νέας Δημοκρατίας. Ο τρόπος που επέλεξαν οι Νεοδημοκράτες για να εορτάσουν τα πενηντάχρονά τους φαίνεται ότι απευθυνόταν κυρίως στις νεότερες γενιές. Προφανής η προσδοκία να βρεθούν οι νέοι κοντά με τους ηγέτες και τις ιστορικές προσωπικότητες του κόμματος, που διετέλεσαν και πρωθυπουργοί σε πολύ σημαντικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής.
Το πρωτόκολλο και η αστική ευγένεια τηρήθηκαν, κάπου όμως «παράπεσε» και δεν προβλέφθηκε η πολιτική σημασία πιθανών διαφοροποιήσεων, σε μία στιγμή που φλέγεται η γειτονιά μας και ο κόσμος αγωνιά για το επόμενο λεπτό της καθημερινότητάς μας. Ιδιαίτερα προκαλείται ο Έλληνας πολίτης και κλονίζεται η εμπιστοσύνη προς το πολιτικό προσωπικό της χώρας, όταν καθημερινά η κοινή γνώμη βομβαρδίζεται με κομματικές «ανισορροπίες» ενώ απαιτούνται υπεύθυνες πολιτικές αντιμετώπισης της ακρίβειας, υλοποίησης των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων, εξέλιξης των κοινωνικών ασφαλίσεων, αποκατάστασης των συνταξιοδοτικών επιπτώσεων που προκλήθηκαν από προηγούμενες εσφαλμένες πολιτικές φέρνοντας σε απόγνωση και απελπισία κάθε οικογένεια.
Ταξίδεψα πολύ, σπούδασα σε διάφορα μέρη του κόσμου, υπηρέτησα σε περιοχές μεγάλων συγκρούσεων και εσωτερικών κρίσεων, ποτέ δεν θυμάμαι σε όσες χώρες βρέθηκα να εκστομίζονται σε στιγμές κρίσεων, με την ευκολία που γίνεται στην Ελλάδα, μομφές για υποχωρητικότητα και ενδοτικότητα της πολιτικής τους ηγεσίας, κυρίως όταν η κυβέρνησή τους βρισκόταν στο επίκεντρο εξελίξεων και ετοιμαζόταν να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις ξεχωριστής σημασίας.
Οι διαπραγματεύσεις
Η Ελλάδα αποφάσισε να προσέλθει σε συνομιλίες με την Τουρκία όταν και οι δύο πλευρές δεσμεύθηκαν αμοιβαίως να συμπεριφέρονται σεβόμενες το Διεθνές Δίκαιο. Την απόφασή τους επιβεβαίωσαν με τη Συμφωνία των Αθηνών.
Η μοναδική δέσμευση που έχει αναληφθεί και από τις δύο κυβερνήσεις είναι συγκεκριμένη, βασισμένη επί αρχών του Διεθνούς Δικαίου και δεν επιδέχεται οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία. Όλα τα κράτη δεσμεύονται από τη στιγμή που γίνονται δεκτά στον ΟΗΕ να συμπεριφέρονται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, αλλά απαιτείται να ανανεώνουν και διμερώς τη διεθνή τους δέσμευση, κυρίως όταν οι μεταξύ τους σχέσεις και η αμοιβαία εμπιστοσύνη έχουν διαταραχθεί και διαρραγεί πολύ σοβαρά.
Συνεπώς, όπως τόσο συχνά δηλώνεται από τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών, η Ελλάδα και η Τουρκία προωθούν τον μεταξύ τους διάλογο και επεξεργάζονται Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, κυρίως στο ΝΑΤΟ, με αμοιβαίες δεσμεύσεις έναντι του Διεθνούς Δικαίου, του Δικαίου της Θάλασσας, των Μειονοτικών Δικαιωμάτων, του Ανθρωπιστικού Δικαίου και του Δικαίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ιδιαίτερα των γυναικών και των παιδιών, χωρίς περιορισμούς στην ελευθερία έκφρασης, ενημέρωσης και συνεταιρίζεσθαι, όπως ακριβώς προβλέπεται και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Φοβικά σύνδρομα
Η εξοργιστική φοβική επιμονή όσων δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τον κόσμο και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, επειδή συνειδητά και με αποκλειστική δική τους ευθύνη υπηρετούν κάποια άλλη Ημερήσια Διάταξη, σκόπιμο είναι να συγκρατείται από το σύνολο των Ελλήνων πολιτών ώστε να αντιλαμβάνονται με ορθολογισμό τι πραγματικά διαδραματίζεται στη χώρα μας, με τις επιλογές μας, ακόμη και όταν οι αντίπαλοί μας βρίσκονται με την πλάτη στο «καναβάτσο» της πολιτικής αναμέτρησης.
Η περίοδος που διανύουμε φέρει σημαντικά οφέλη στις εθνικές μας προσδοκίες και βεβαίως η πολιτική που ακολουθείται δεν αφήνει το παραμικρό ψήγμα υποχωρητικότητας ή αδυναμίας.
Η σταθερότητα των εθνικών και διαπραγματευτικών επιλογών μας πρέπει επιτέλους να αναδεικνύεται και ας το παραδεχθούμε ότι έχει αποφέρει θετικά αποτελέσματα. Πρέπει να ξεφύγουμε από το σπιράλ απόγνωσης που έχουμε παγιδευτεί εξ αιτίας ακραίου λεκτικού, που κατασκευάζεται για να είναι εύπεπτο από τις μάζες, αλλά και για να κρίνεται αυστηρά και να καταδικάζεται από τους δημοκρατικούς πολίτες.
Στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα επιτύχαμε με πολύ μεγάλη προσπάθεια, κόπο, απώλεια εισοδημάτων, μέσα από σκληρές εθνικές και διεθνείς προκλήσεις να βρεθούμε σε θέση αξιοπιστίας και αναπτυξιακής πορείας. Ο κόσμος όλος αποσταθεροποιείται από αναθεωρητικές πολιτικές αυταρχικών ηγετών με κίνδυνο να «παραπατήσουμε» την ώρα που όλοι μαζί βαδίζουμε στο χείλος του γκρεμού. Προσπαθούμε να κρατηθούμε σε ισορροπία χωρίς να βιώσουμε μια παγκόσμια καταστροφή. Για να επιτευχθεί ο κοινός στόχος απαιτείται πρωτίστως κοινωνική συνοχή, ανοχή, αλληλοκατανόηση και σεβασμός στο διαφορετικό. Πολλοί ήδη το επιτυγχάνουν, αλλά στην Ελλάδα διαπιστώνεται μεγαλύτερη δυσκολία κοινωνικής και πολιτικής κατανόησης της διεθνούς πραγματικότητας. Κάποιοι συμπολίτες μας ξεπερνούν ευκολότερα από ό,τι απαιτεί η πραγματικότητα κάθε στρατιωτική εισβολή, κάθε παρέμβαση σε βάρος κρατών, κάθε κρατική ή διεθνή τρομοκρατία. Θρηνούν για τη διάρρηξη των σχέσεων με τη Ρωσία, που επιλέγει την Τουρκία ως τον απόλυτο στρατηγικό της εταίρο.
Άλλοι πάλι, καθηγητές πανεπιστημίων, ομότιμοι και εν ενεργεία, προβάλλουν βελτίωση των διμερών σχέσεων με την Τουρκία, προτείνοντας να αφήσουμε το Κυπριακό στην άκρη, επειδή κατά την επιστημονικά «διαστροφική» τους άποψη το θέμα της τουρκικής εισβολής και της κατοχής της Κύπρου θεωρείται ως δυσεπίλυτο. Κατά συνέπεια στις δημόσιες ομιλίες τους, στις επιστημονικές εισηγήσεις τους στο αμφιθέατρο ή στις κυβερνήσεις τους, για τις οποίες εργάζονται ως ειδικευμένοι σύμβουλοι, δεν τολμούν να ψελλίσουν ότι το Κυπριακό θα έχει σοβαρές πιθανότητες αποτελεσματικής εξέλιξης μόλις η Τουρκία αναγνωρίσει την κυρίαρχη Κυπριακή Δημοκρατία. Επαναφορά στα ισχύοντα, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου και της υποχρέωσης όλων να σέβονται τα ανεξάρτητα κράτη – μέλη του ΟΗΕ και της Ε.Ε., στεντόρεια διατυπώθηκε στον ΟΗΕ από τον Πρόεδρο της Κύπρου, τον Έλληνα πρωθυπουργό και ανάγκασαν ακόμη και την τουρκική πλευρά, τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, να επικαλεσθεί σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου (sic).
Απαντώντας λοιπόν σε όσους δυσκολεύονται να αντιληφθούν και να στηρίξουν τις αποφάσεις, που επιβάλουν σεβασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας, επισημαίνεται ανυποχώρητα ότι κάθε συνομιλία με την Τουρκία δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα αν δεν γίνεται σεβαστή η πραγματικότητα των διμερών και πολυμερών σχέσεων που διαμορφώνουν την περιοχή μας, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η κυρίαρχη και ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία.
Σε θέση ισχύος
Αντίθετα προς όλους τους «τρομολάγνους», εντός και εκτός Ελλάδος, ο πρωθυπουργός και κυρίως ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας προσέρχονται ισχυροί σε κάθε συνάντηση προβάλλοντας την υποχρέωση της Τουρκίας να σέβεται και να εφαρμόζει το Διεθνές Δίκαιο, όπως δεσμεύθηκε για να αρχίσει η ενταξιακή της πορεία προς την Ε.Ε., στην οποία κυριαρχεί το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο.
Αν διαπιστώνεται οποιαδήποτε υποχώρηση από τις θεμελιώδεις υποχρεώσεις καλούμαστε όλοι να ασκήσουμε την όποια προσωπική επιρροή μας, ως πολίτες, ως εξειδικευμένοι σχολιαστές ή και αναλυτές των διεθνών εξελίξεων, αλλά και να κινητοποιήσουμε την κοινωνία των πολιτών προκειμένου να μεταφερθούν τα αμετακίνητα «θέλω» μας στις πολιτικές ηγεσίες.
Σύμμαχοι και εταίροι, όσο δύστροποι ή αναθεωρητικοί και αν εμφανίζονται, δεν είναι οι απόλυτοι εχθροί μας. Αρκεί όλοι να αντιληφθούμε ότι στα επιτυχή μέσα ευαισθητοποίησης και αλληλεγγύης των πολιτών μπορούν να έχουν θέση και τα Street Parties, αλλά και άλλοι τρόποι που αναγνωρίζονται όχι μόνο από τους νέους, αλλά από το σύνολο των πολιτικών αρχηγών, πρώην και νυν, επειδή συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή και στην πολιτική ενσυναίσθηση των πολιτών αποτρέποντας την πόλωση και την αποξένωση στην ίδια μας τη χώρα, κατάσταση που αποδυναμώνει κάθε προσπάθεια προώθησης των εθνικών μας στόχων.
* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.
