Στην Ελλάδα οι αναδιαρθρώσεις στον τομέα της ψυχικής υγείας με την ταμπέλα της «Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης» χρονολογούνται από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Το αποτύπωμα των αλλαγών, που εξειδίκευαν και προωθήθηκαν από όλες τις κυβερνήσεις, διέψευσε τις προσδοκίες όσων πίστεψαν στο όραμα της υπέρβασης της ιδρυματοποιημένης περίθαλψης και στη μετάβαση στην Κοινωνική-Κοινοτική Ψυχιατρική, στο γκρέμισμα των τειχών του ασύλου και σε μια διαφορετική συνολική προσέγγιση του ψυχικά πάσχοντα.
Γρήγορα αποδείχτηκε ότι πίσω από τα «παχιά» λόγια για την ανάγκη μετατόπισης του κέντρου βάρους από την «ιδρυματική» στην «κοινοτική φροντίδα», την καταπολέμηση του στίγματος, τον σεβασμό στα δικαιώματα των ατόμων με ψυχικές διαταραχές, κρύβεται η προσπάθεια για την ελαχιστοποίηση των κρατικών δαπανών για την ψυχική υγεία.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των datajournalists, όλο και μεγαλύτερο μέρος των αναγκών των ψυχικά ασθενών αποτελεί πεδίο επιχειρηματικής δράσης από ιδιώτες και ΜΚΟ, ενώ παρατηρείται και η μετακύλιση της ευθύνης της φροντίδας στις οικογένειες και στις λεγόμενες «άτυπες» μορφές υπηρεσιών. Η ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα διευκολύνθηκε με σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων που, την ίδια περίοδο που με πρόσχημα την κατάργηση της ιδρυματικής περίθαλψης έκλειναν δημόσιες ψυχιατρικές κλινικές, ανέπτυσσαν και επέκτειναν τις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές.
Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η δαπάνη για τα ιδιωτικά νοσοκομεία μεταξύ 2009 και 2011 παρουσίασε αύξηση από τα 1.98 δισ. ευρώ σε 2.53 δισ. ευρώ. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2022-2030 με τους 10 Άξονες παρέμβασής του, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα ΕΣΠΑ, προάγει τη σχεδόν εξ ολοκλήρου ανάθεση όχι μόνο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αλλά και πάνω από το 50% της στέγασης σε ΑΜΚΕ, ΜΚΟ και ΝΠΙΔ (Μονάδες έγκαιρης παρέμβασης στη ψύχωση, εκτίμηση και μεταφορά ασθενών για ακούσια νοσηλεία κ.α.).
Έτσι, τον Ιούλιο του 2024 κατατέθηκε στη Βουλή ένα νομοσχέδιο, που από την πρώτη στιγμή της δημοσίευσής του κρίθηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας ως επικίνδυνο και αναχρονιστικό. Ο λόγος για το ν/σ του υπουργείου Υγείας με τίτλο «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης».
Και παρότι με τον όρο «ψυχιατρική μεταρρύθμιση» νοείται η μετάβαση από την ασυλική τύπου περίθαλψη στην κοινοτική φροντίδα, με στόχο την αποϊδρυματοποίηση των θεραπευόμενων, το μόνο κοινό που έχει η εν λόγω φιλοσοφία με το παρόν νομοσχέδιο είναι ο τίτλος. Επί της ουσίας, επιδιώκεται το ακριβώς αντίθετο, αφού απειλείται η υγεία χιλιάδων ψυχιατρικά ασθενών και εξαρτημένων ατόμων της χώρας, μαζί και το μέλλον των αντίστοιχων δομών.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, το σχέδιο νόμου «καλείται να ολοκληρώσει την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην χώρα μας, η οποία ξεκίνησε με τον ν. 2716/1999», και «παραμένει έκτοτε σε εκκρεμότητα», τον νόμο δηλαδή που έβαλε τις βάσεις για να συρρικνωθούν οι κρατικές δομές και να αποποιηθεί το κράτος κάθε ευθύνη, στο όνομα της «αποασυλοποίησης».
Διαβάστε αναλυτικά το ρεπορτάζ των datajournalists εδώ.
