Το Ιράν σχεδιάζει την διεξαγωγή επιθετικής ενέργειας, προκειμένου να τιμωρήσει το Ισραήλ για την δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, αλλά και να ικανοποιήσει τους περιφερειακούς της συμμάχους (Άξονας Αντίστασης). Ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν επιδιώκει να προκαλέσει τη δυναμική ανταπάντηση του Ισραήλ απευθείας κατά του Ιράν.
Οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης (Islamic Revolutionary Guard Corps – IRGC) προβληματίζονται εάν θα διεξάγουν μια επίθεση παρόμοια με αυτή της 13ης Απριλίου 2024 ή θα αυξήσουν σημαντικά τον αριθμό των βαλλιστικών βλημάτων εδάφους-εδάφους και των οπλισμένων drones κατά του Ισραήλ, με ταυτόχρονες πυραυλικές επιθέσεις της Χεζμπολάχ, των Χούθι και των υπόλοιπων φιλο-ιρανικών πολιτοφυλακών του Ιράκ και της Συρίας. Σε αυτή την περίπτωση, λόγω του μικρότερου χρόνου πτήσης των βλημάτων κυρίως της Χεζμπολάχ, δεν αποκλείεται να περιορισθεί η επιχειρησιακή δυνατότητα της ισραηλινής αεράμυνας.
Το παράδοξο είναι ότι αν οι IRGC διεξάγουν μια αποτελεσματική επίθεση κατά του Ισραήλ, τότε θα πρέπει να αναμένουν και μια δυναμική απάντηση, όχι μόνο από τις ισραηλινές δυνάμεις αλλά και από τις αμερικανικές, οι οποίες συνεχίζουν να αναπτύσσονται στην περιοχή.
Πιθανά σενάρια
Αναμφισβήτητα, η καθυστέρηση της απάντησης του Ιράν κατά του Ισραήλ εγείρει δικαιολογημένα ερωτήματα. Αυτή η στάση της Τεχεράνης έχει οδηγήσει σε πολλαπλές μη ασφαλείς εκτιμήσεις. Ωστόσο, οι πιθανότερες από αυτές θα μπορούσαν να είναι οι ακόλουθες τρεις:
Σενάριο 1: Το Ιράν θα απαντήσει πιο μετρημένα, αλλά όχι άμεσα. Ακόμη κι αν τα ιρανικά αντίποινα για την δολοφονία του Χανίγια ξεκινήσουν εντός των επόμενων 24 ωρών, θα θεωρούνται αργοπορημένα.
Σενάριο 2: Το Ιράν θα αναβάλει τα αντίποινα, προκειμένου να αποφευχθεί η επέκταση και η κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, οι περιφερειακές δυνάμεις του φιλο-ιρανικού «Άξονα Αντίστασης» και ειδικά η Χεζμπολάχ θα συνεχίσουν απρόσκοπτα τη διεξαγωγή επιθετικών επιχειρήσεων κατά του Ισραήλ και των αμερικανικών βάσεων στο Ιράκ και τη Συρία. Ταυτόχρονα, οι Υεμενίτες αντάρτες Χούθι θα συνεχίσουν να στοχοποιούν εμπορικά και πολεμικά πλοία στις θαλάσσιες περιοχές της νότιας και δυτικής Υεμένης.
Σενάριο 3: Στην παρούσα φάση, η ιρανική ηγεσία επεξεργάζεται με περισσότερη ψυχραιμία πλέον όλα τα δεδομένα, προκειμένου να διεξάγει μια μεγάλης κλίμακας επίθεση κατά του Ισραήλ, όταν δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Σχεδόν αυτή την ερμηνεία έδωσε το απόγευμα της Πέμπτης (8 Αυγούστου) η ηγεσία των Χούθι, υποστηρίζοντας ότι η καθυστερημένη απάντηση της Τεχεράνης είναι θέμα τακτικής.
Μια σειρά γεγονότων διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο, προκειμένου να προκύψουν αυτά τα τρία πιθανά σενάρια. Για παράδειγμα:
-Η έντονη διπλωματική πρωτοβουλία των Αμερικανών και η συνεχιζόμενη ανάπτυξη επιπρόσθετων αμερικανικών δυνάμεων στην Μέση Ανατολή απομακρύνουν στην παρούσα φάση την διεξαγωγή ιρανικής επίθεσης μεγάλης κλίμακας.
-Η αποδοχή της δολοφονίας του πρώην ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, από τοποθετημένη βόμβα στο διαμέρισμά του και όχι από ισραηλινές δυνάμεις που εκτόξευσαν τηλεκατευθυνόμενο βλήμα στο ιρανικό έδαφος, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο αναβολής της εκδίκησης στην παρούσα φάση. Ως γνωστόν, η Τεχεράνη αρχικά ισχυρίστηκε ότι ο Χανίγια σκοτώθηκε από ισραηλινό πύραυλο και απαιτούσε άμεση ανάλογη απάντηση. Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί υποστήριξαν στην ιρανική ηγεσία ότι κανένας Ιρανός υπήκοος δεν σκοτώθηκε στην επίθεση κατά του Χανίγια και ότι η βόμβα που τον σκότωσε δεν είχε στοχοποιήσει κανέναν άλλον.
-Σύμφωνα με το Channel 12 του Ισραήλ, η Τεχεράνη άρχισε πρόσφατα να ενοποιεί τις μέχρι τώρα χαλαρά οργανωμένες ιρακινές πολιτοφυλακές. Μάλιστα, σκοπεύει να δημιουργήσει μια ενοποιημένη ιρακινή μαχητική ομάδα, που θα ονομάζεται Qassem Soleimani Forces, δύναμης 10.000 μαχητών και επιπλέον 1.600 ανταρτών Χούθι. Αυτή η εξέλιξη ενισχύει το δεύτερο σενάριο.
-Η προκλητική στρατηγική της ισραηλινής κυβέρνησης υπό τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου προβληματίζει τους Ιρανούς, καθότι τους υποκινεί σε επιθετικές επιχειρήσεις κατά του Ισραήλ, οι οποίες μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν από τους Ισραηλινούς για να δικαιολογήσουν τις τρέχουσες ή μελλοντικές στρατιωτικές τους παρατεταμένες επιχειρήσεις.
-Τέλος, σημαντικό ρόλο έπαιξε η αναποτελεσματική διεξαγωγή της ιρανικής πυραυλικής επίθεσης του Απριλίου. Είναι λογικό η ιρανική ηγεσία να ανησυχεί ότι και μια δεύτερη επίθεση μπορεί να αντιμετωπισθεί με τον ίδιο τρόπο, οπότε θα τεθεί θέμα επιχειρησιακής δυνατότητας του ιρανικού βαλλιστικού οπλοστασίου.
Αν η Τεχεράνη αναζητά την αναβολή της διεξαγωγής της επίθεσης και την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας, χωρίς να εκτεθεί στους εταίρους της αλλά και να αποφύγει την κλιμάκωση της περιφερειακής κρίσης, θα μπορούσε να προτείνει στο Τελ Αβίβ την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, με αντάλλαγμα τον τερματισμό των εκατέρωθεν αντιποίνων. Βέβαια, αυτό είναι ένα ευοίωνο σενάριο που συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες και απαιτεί τόσο τη συναίνεση του Νετανιάχου όσο και του νέου ηγέτη της Χαμάς, Γιααχία Σινουάρ.
Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής
