Την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα όσα προτίθεται να κάνει – στο πεδίο των οικονομικών και όχι μόνο- ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να σκιαγραφήσει το Politico.
Η ΕΕ δεν έχει καμία διάθεση να εκλιπαρεί για ευνοϊκή μεταχείριση ενόψει της ατζέντας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ υπό το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», γράφει το Politico.
Αντίθετα, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σκιαγράφησε την Τρίτη την ΕΕ ως το αντίπαλο δέος απέναντι στις ΗΠΑ από πολλές βασικές απόψεις, ανοιχτή για συναλλαγές με χώρες όπως το Μεξικό και την Κίνα.
Σύμφωνα με το Politico, μιλώντας στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός στην πρώτη της σημαντική πολιτική ομιλία μετά την ορκωμοσία του Τραμπ, η φον ντερ Λάιεν απέφυγε να ασκήσει άμεση κριτική στον νέο πρόεδρο, αλλά τόνισε τις σαφείς και έντονες αντιθέσεις με την Αμερική, υπογραμμίζοντας ιδίως τη δέσμευση της ΕΕ στο σύμφωνο του Παρισιού για το κλίμα από το οποίο αποχώρησε η Ουάσιγκτον.
Η Ευρώπη, είπε, εξακολουθεί να έχει τον «μεγαλύτερο εμπορικό τομέα στον κόσμο», καθώς και το «μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, υψηλότερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα και μικρότερες ανισότητες από όλους τους παγκόσμιους ανταγωνιστές μας».
Σε αντίθεση με τη στρατηγική της ισχύος του Ντόναλντ Τραμπ, η «μεγάλη και ελκυστική αγορά» της Ευρώπης είναι ένας προβλέψιμος εταίρος, είπε η φον ντερ Λάιεν . «Με την Ευρώπη, αυτό που βλέπεις είναι αυτό που παίρνεις. Παίζουμε με κανόνες. Οι προσφορές μας δεν έχουν κρυφές χρεώσεις.»
Ωστόσο, η πρόεδρος της Κομισιόν επανέλαβε τη δέσμευσή της για συμμαχίες και όχι αναμετρήσεις με επίκεντρο τον Τραμπ. «Η Ευρώπη θα συνεχίσει να επιδιώκει τη συνεργασία, όχι μόνο με τους μακροχρόνιους ομοϊδεάτες μας φίλους, αλλά με οποιαδήποτε χώρα με την οποία μοιραζόμαστε συμφέροντα», τόνισε.
Όσο για τα πολλά προβλήματα της Ευρώπης, που κυμαίνονται από τον πόλεμο στο κατώφλι της μέχρι τη βιομηχανική παρακμή και την άνοδο της ακροδεξιάς, η φον ντερ Λάιεν επέλεξε να μην σταθεί σε αυτά.
Αντίθετα, η Γερμανίδα πολιτικός εξέθεσε σχέδια για μεταρρυθμίσεις που θα παρουσιαστούν τον Φεβρουάριο και που στοχεύουν στην ενοποίηση των κατακερματισμένων κεφαλαιαγορών του μπλοκ, στη μείωση της γραφειοκρατίας και στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.
Κατά την ομιλία της, ωστόσο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απέφυγε να αναφερθεί σε μια σειρά ζητήματα που παραπέμπουν στις προκλήσεις της ΕΕ όπως είναι η άνοδος της ακροδεξιάς και τον ίδιο τον Τραμπ.
Αντίθετα, η ομιλία της έθεσε στο επίκεντρο την Ευρώπη ως παγκόσμιο οικονομικό παράγοντα, με αναφορές στη Νότια Αμερική, την Αφρική, την Κίνα και την Ινδία, χώρες τις οποίες πρόκειται να επισκεφτεί, δίνοντας λιγότερη έμφαση στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο σκληρός ανταγωνισμός
Με τον πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία και τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η φον ντερ Λάιεν προσπάθησε να ισορροπήσει στην περιγραφή της «κατάστασης», τηρώντας μια απόσταση και κάνοντας λόγο για μια «νέα εποχή σκληρού γεωστρατηγικού ανταγωνισμού» στην οποία η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο σκληρή.
Κατά την πάγια τακτική της ΕΕ, η φον ντερ Λάιεν απηύθυνε έκκληση για την αποφυγή μιας κούρσας που θα παραβιάζει τους παγκόσμιους κανόνες για την απόκτηση οικονομικού πλεονεκτήματος έναντι των αντιπάλων της. Την ίδια ώρα, ωστόσο, αναγνώρισε ότι η ιδέα για μια «παγκόσμια συνεργατική τάξη» που επεδίωκε η Ευρώπη δεν υλοποιήθηκε, και ότι τώρα ήταν η ώρα να γίνει πραγματικότητα.
Η Ευρώπη μπορεί να καινοτομεί
Την ώρα που το Χ του Έλον Μασκ έχει πλημμυρίσει με περιεχόμενο κατά της ΕΕ, παρουσιάζοντάς την ως παρακμιακή οντότητα, η φον ντερ Λάιεν έκανε ό,τι μπορούσε για να διαφημίσει τις ιδιότητες του μπλοκ. «Έχουμε μια τεράστια ενιαία αγορά, μοναδική κοινωνική υποδομή, αξιόπιστους και ανεξάρτητους θεσμούς και μια ακλόνητη δέσμευση για το κράτος δικαίου».
Ακόμη και η ικανότητα του μπλοκ να καινοτομεί «υποεκτιμήθηκε», είπε, σημειώνοντας ότι η Ευρώπη καταγράφει σχεδόν τόσες αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας όσε η Κίνα και οι ΗΠΑ. Η ίδια ωστόσο τόνισε ότι «ο κόσμος αλλάζει. Το ίδιο πρέπει και εμείς.»
Η αναμόρφωση της Ευρώπης
Ακολούθως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε για μια συνολική αναμόρφωση της Ευρώπης που θα ξεκινήσει τον Φεβρουάριο, όταν παρουσιάσει το σχέδιο μεταρρυθμίσεων.
Αυτό το μεγάλο άλμα θα έχει στόχο να απελευθερώσει την οικονομική ισχύ της Ευρώπης ενοποιώντας τις κατακερματισμένες κεφαλαιαγορές της και διοχετεύοντας δισεκατομμύρια ευρώ για επενδύσεις. Θα στοχεύει επίσης στη μείωση του γραφειοκρατικού φόρτου των εταιρειών παρέχοντάς τους «ένα ενιαίο σύνολο κανόνων» που θα ισχύουν σε ολόκληρη την Ένωση.
Όμως η πρόεδρος της Κομισιόν δεν αναφέρθηκε στο γεγονός ότι οι ηγέτες της Ευρώπης παραμένουν διχασμένοι ως προς το πώς να προχωρήσουν, με πολλές χώρες να αντιτίθενται σε μια ένωση κεφαλαιαγορών.
Η ΕΕ είναι ανοιχτή σε νέες συνεργασίες
Σε μια εποχή που ο Τραμπ απειλεί με εμπορικούς δασμούς προτάσσοντας το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», η ομιλία της φον ντερ Λάιεν επεδίωκε να στείλει το αντίθετο μήνυμα: Είμαστε ανοιχτοί σε επιχειρηματικές συνεργασίες. Η φον ντερ Λάιεν απευθύνθηκε απευθείας στους πιθανούς εμπορικούς εταίρους, λέγοντας: «Εάν υπάρχουν αμοιβαία οφέλη, είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε μαζί σας».
Πράγματι, ένα βασικό μήνυμα από την ομιλία ήταν ότι η Ευρώπη θέλει να επεκτείνει τις εμπορικές της σχέσεις πέρα από την Αμερική.
Ενώ ο Τραμπ κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα νότια σύνορα της Αμερικής και προετοιμάζεται για δασμούς κατά του Μεξικού, η φον ντερ Λάιεν έκανε ειδική μνεία στις εμπορικές σχέσεις της ΕΕ με τη Λατινική Αμερική .
Και ενώ αναγνώρισε την οικονομική απειλή από τις αθέμιτες κινεζικές εμπορικές πρακτικές, είπε επίσης ότι η Ευρώπη έπρεπε να «εμπλακεί εποικοδομητικά» με το Πεκίνο.
Επέκταση της διπλωματικής ζώνης επιρροής
Η φον ντερ Λάιεν μίλησε για την Αφρική, την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, την Κίνα και την Ινδία πριν από την πρώτη της αναφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ακόμη και τότε, η φον ντερ Λάιεν σηματοδότησε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε επικείμενη αντιπαράθεση.
«Θα είμαστε πραγματιστές, αλλά θα παραμένουμε πάντα στις αρχές μας. Θα προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας και θα υποστηρίξουμε τις αξίες μας, γιατί αυτός είναι ο ευρωπαϊκός τρόπος».
Στον τελικό απολογισμό, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής άφησε να εννοηθεί ότι η ΕΕ ενδεχομένως να επεκταθεί πέρα από τις παλιές διπλωματικές ζώνες επιρροής. «Πρέπει να αναζητήσουμε νέες ευκαιρίες όπου κι αν προκύψουν. Αυτή είναι η στιγμή να εμπλακούμε πέρα από συμμαχίες και ταμπού. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη για αλλαγή».
