Με τα πρώτα κρύα στην Ευρώπη, βρισκόμαστε μπροστά σε μια μίνι ενεργειακή κρίση, με τις χονδρικές τιμές του ρεύματος να έχουν εκ νέου εκτοξευθεί στα ύψη, προκαλώντας έντονη ανησυχία τόσο στις κυβερνήσεις όσο και στους πολίτες. Πριν καλά-καλά ξεκινήσει ο χειμώνας, η κατάσταση δείχνει ήδη να είναι πιο δυσμενής.
Η τρέχουσα κατάσταση θυμίζει το σκηνικό του περασμένου καλοκαιριού, όταν η ζήτηση είχε εκτοξευθεί. Η αγορά βρίσκεται και πάλι σε ένταση και ο ενεργειακός χάρτης της περιοχής αναδεικνύει τις μεγάλες ανισότητες στις τιμές που παρατηρούνται.
Από την Ελλάδα έως την Ουκρανία, ολόκληρος ο ανατολικός διάδρομος είναι και πάλι υπό πίεση, με την Ουγγαρία να καταγράφει τις μεγαλύτερες αυξήσεις, και τις γειτονικές χώρες, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα, να ακολουθούν τη φρενήρη πορεία.
Ενδεικτικά, από τις 9 έως τις 13 Νοεμβρίου, η μέση τιμή στο ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο κατά 150%, φτάνοντας από τα 91,92 ευρώ ανά MWh στις 9 Νοεμβρίου, στα 229,84 ευρώ σήμερα, γεγονός που δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες για τις συνέπειες αυτής της υπερδιπλασιασμένης τιμής. Μάλιστα, στις ώρες αιχμής, οι τιμές άγγιξαν τα 580 ευρώ.
Η Ουγγαρία, η οποία ξεπέρασε κάθε προσδοκία, βλέπει τη μέση τιμή να εκτοξεύεται στα 306,33 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ οι υπόλοιπες βαλκανικές χώρες παρακολουθούν με ανησυχία, καθώς οι τιμές ξεπερνούν τα 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Αν και αυτή η νέα ενεργειακή κρίση δεν έχει τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά με την περσινή του καλοκαιριού, η διαφορά στις τιμές μεταξύ ανατολικής και δυτικής Ευρώπης παραμένει σημαντική και δεν είναι αμελητέα. Η συνύπαρξη των χαμηλών θερμοκρασιών με την αυξημένη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας έχει προκαλέσει ένα νέο κύμα ανατιμήσεων στην αγορά ενέργειας, κάτι που ανησυχεί τους ειδικούς για τις διαρθρωτικές συνέπειες στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Όπως εξήγησε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, σε δηλώσεις της στην ΕΡΤ, η αύξηση των τιμών οφείλεται κυρίως στη μειωμένη παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, λόγω περιορισμένων ανέμων και ηλιοφάνειας, σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση που προκαλεί η πτώση της θερμοκρασίας.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών στο φυσικό αέριο και την ανάγκη για μεγαλύτερη εισαγωγή ενέργειας από την Ουκρανία, η οποία, αν και στο παρελθόν ήταν καθαρός εξαγωγέας, πλέον καλείται να εισάγει ενέργεια λόγω των καταστροφών στο δικό της ενεργειακό δίκτυο από τις ρωσικές επιθέσεις.
Η πρόσθετη πίεση που προκαλεί η αύξηση των τιμών στο φυσικό αέριο, με το κόστος να αγγίζει πλέον τα 45 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα, σε συνδυασμό με τις πλήρεις αποθήκες φυσικού αερίου στην Ευρώπη (93,4% πληρότητα), δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που αυξάνει τις πιέσεις στο ενεργειακό σύστημα.
Για την ώρα, δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση ανησυχία στην κυβέρνηση. Ωστόσο, στην περίπτωση που αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το σύστημα επιδοτήσεων για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων θα επανέλθει. Οι αυξήσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και η έλλειψη προσαρμογής της αγοράς καθιστούν τα επόμενα βήματα κρίσιμα για την οικονομία και την καθημερινότητα των πολιτών.
Η μέση τιμή του Νοεμβρίου, η οποία έχει φτάσει τα 130 ευρώ ανά μεγαβατώρα (από 90 ευρώ που ήταν τον Οκτώβριο), απειλεί να πυροδοτήσει νέες αυξήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος, εάν η τάση συνεχιστεί και το Δεκέμβριο. Αυτό θα επιβαρύνει περαιτέρω νοικοκυριά και επιχειρήσεις και ενδέχεται να προκαλέσει νέες «φωτιές» στους λογαριασμούς ενέργειας για τον χειμώνα.
