Το περασμένο έτος ήταν το πιο ζεστό που έχει καταγραφεί, οι ωκεανοί «έβρασαν», οι παγετώνες έλιωσαν με ανησυχητικούς ρυθμούς, αφήνοντας τους επιστήμονες να προσπαθούν να καταλάβουν το γιατί.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η ακραία ζέστη τροφοδοτήθηκε από μια σειρά παραγόντων, κυρίως τη ρύπανση που προκαλείται από την καύση ορυκτών καυσίμων και το φαινόμενο Ελ Νίνιο. Ωστόσο, αυτά από μόνα τους δεν εξηγούν την ασυνήθιστα γρήγορη άνοδο της θερμοκρασίας.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη στο περιοδικό «Science» ισχυρίζεται ότι έχει εντοπίσει το μέρος του παζλ που λείπει: τα σύννεφα.
Όπως αναφέρει το CNN, η ραγδαία αύξηση της θερμοκρασίας ενισχύθηκε από την έλλειψη σύννεφων χαμηλού υψομέτρου πάνω από τους ωκεανούς, σύμφωνα με την έρευνα – ευρήματα που μπορεί να έχουν ανησυχητικές επιπτώσεις για τη μελλοντική υπερθέρμανση.
Το φαινόμενο της «Λευκαύγειας»
Όπως εξηγεί το CNN, λιγότερα φωτεινά, χαμηλά σύννεφα σημαίνουν ότι ο πλανήτης απορροφά περισσότερο ηλιακό φως, δήλωσε ο Χέλγκε Γκέσλινγκ, συγγραφέας της μελέτης και φυσικός κλίματος στο Ινστιτούτο Alfred Wegener στη Γερμανία.
Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται «Λευκαύγεια» (albedo) και αναφέρεται στην ικανότητα των επιφανειών να αντανακλούν την ενέργεια του ήλιου πίσω στο διάστημα.
Η λευκαύγεια της Γης μειώνεται από τη δεκαετία του 1970, σύμφωνα με τη μελέτη, εν μέρει λόγω της τήξης του χιονιού και του θαλάσσιου πάγου, εκθέτοντας τα πιο σκούρα εδάφη και νερά που απορροφούν περισσότερη από την ενέργεια του ήλιου, θερμαίνοντας τον πλανήτη.
Τα χαμηλά σύννεφα τροφοδοτούν επίσης αυτό το φαινόμενο, καθώς αντανακλούν μακριά το ηλιακό φως.
Οι επιστήμονες εξέτασαν δορυφορικά δεδομένα της NASA, δεδομένα καιρού και κλιματικά μοντέλα και διαπίστωσαν ότι η μείωση των χαμηλών σύννεφων μείωσε τη λευκαύγεια του πλανήτη σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ πέρυσι. Οι περιοχές που περιλαμβάνουν τμήματα του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού γνώρισαν μια ιδιαίτερα σημαντική πτώση, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Το περασμένο έτος είναι αποτέλεσμα μιας δεκαετούς μείωσης της χαμηλής νεφοκάλυψης», είπε ο Γκέσλινγκ στο CNN.
Αυτό που η μελέτη δεν μπορεί ακόμη να εξηγήσει με βεβαιότητα είναι γιατί συμβαίνει αυτό. «Αυτό είναι ένα τόσο περίπλοκο ζήτημα και τόσο δύσκολο να το ξεμπερδέψεις», είπε ο Γκέσλινγκ.
Πιστεύει ότι είναι πιθανότατα το αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων. Το πρώτο είναι η μείωση της ρύπανσης των πλοίων λόγω των κανονισμών που στοχεύουν στη μείωση των επιβλαβών εκπομπών θείου της βιομηχανίας. Αν και αυτό ήταν μια νίκη για την ανθρώπινη υγεία, αυτού του είδους η ρύπανση βοηθούσε επίσης στην ψύξη του πλανήτη, φωτίζοντας τα σύννεφα.
Οι φυσικές κλιματικές διακυμάνσεις, συμπεριλαμβανομένων των μεταβαλλόμενων προτύπων των ωκεανών, μπορεί επίσης να συνέβαλαν. Αλλά ο Γκέσλινγκ επισημαίνει έναν τρίτο, πιο ανησυχητικό παράγοντα: την ίδια την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Τα χαμηλού επιπέδου σύννεφα τείνουν να ευδοκιμούν σε μια δροσερή και υγρή κατώτερη ατμόσφαιρα. Καθώς η επιφάνεια του πλανήτη θερμαίνεται, αυτό μπορεί να προκαλέσει την αραίωση ή την πλήρη διάλυσή τους, δημιουργώντας έναν περίπλοκο βρόχο ανατροφοδότησης, όπου τα χαμηλά σύννεφα εξαφανίζονται λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και η εξαφάνισή τους στη συνέχεια οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας.
«Αναμένεται έντονη αύξηση της θερμοκρασίας»
Εάν συμβεί αυτό, «θα πρέπει να περιμένουμε μάλλον έντονη αύξηση της θερμοκρασίας στο μέλλον», είπε ο Γκέσλινγκ.
Ο Μαρκ Ζαλίνκα, ατμοσφαιρικός επιστήμονας στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore που δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε ότι «το γεγονός ότι τα σύννεφα παίζουν βασικό ρόλο στην ιστορία είναι λογικό, καθώς ουσιαστικά λειτουργούν ως αντηλιακό της Γης».
Μικρές αλλαγές στην κάλυψη των σύννεφων μπορούν να «αλλάξουν δραστικά τη λευκαύγεια της Γης», είπε στο CNN.
Ο Τάπιο Σνάιντερ, επιστήμονας του κλίματος στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια, είπε ότι το ανησυχητικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι εάν η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι υπεύθυνη για μια σημαντική αλλαγή της νεφοκάλυψης, «μπορεί να δούμε μεγαλύτερη υπερθέρμανση του πλανήτη από ό,τι είχε προβλεφθεί».
Τα σύννεφα μπορεί να φαίνονται απλά, αλλά είναι πολύπλοκα και οι επιστήμονες απέχουν πολύ από το να αποκαλύψουν το πώς συμπεριφέρονται. Είναι «ένας από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους» στην κλιματική επιστήμη, είπε ο Γκέσλινγκ.
Αλλά το να καταλάβουμε πώς θα ανταποκριθούν τα σύννεφα στην υπερθέρμανση του πλανήτη είναι το κλειδί, είπε ο Ζαλίνκα. «Κυριολεκτικά καθορίζει το πόσο μεγάλη θα είναι η μελλοντική αύξηση της θερμοκρασίας».
