Η μαξιμαλιστική τουρκική θέση, εκτός πλαισίου ΟΗΕ και Ε.Ε., για επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό δεν έχει την αποδοχή της διεθνούς κοινότητας και η Άγκυρα έλαβε την άμεση απάντηση από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον πρωθυπουργό της Ελλάδας.
Η 20ή Ιουλίου 2024 αποτελεί ημέρα ορόσημο, είκοσι χρόνια μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.
Διανοείται οποιοσδήποτε εχέφρων ηγέτης σε οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου, σε οποιαδήποτε δημοκρατική πολιτεία ότι η Ε.Ε. θα ναρκοθετήσει την ύπαρξή της αποδεχόμενη διχοτόμηση της Κύπρου, πλήρους κράτους – μέλους, σε δύο ανεξάρτητα κράτη επειδή το απαιτεί η Άγκυρα;
Καμία από τις θέσεις που εκφράζει ο Τούρκος Πρόεδρος μετά την 20ή Ιουλίου 2024 δεν αποτελεί πεδίο συζήτησης. Ο τρόπος που εμφανίσθηκε στην κατεχόμενη Κύπρο πρόσβαλε κατάφωρα κάθε αρχή δικαίου, κάθε προγραμματισμό εξελίξεων στον 21ο αιώνα όχι μόνο πολιτικά, αλλά και στρατιωτικά με την απότομη και υπερβολική αύξηση δύναμης πυρός για μία ημέρα στην επικράτεια κράτους – μέλους της Ε.Ε.
Η επίδειξη ισχύος, που βιαίως παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και θυμίζει στην παγκόσμια κοινότητα, που αγωνιά για την επόμενη ημέρα με όσα βιώνει καθημερινώς, εκθέτει τον κατακτητή που αδιαφορεί παντελώς για τις αυστηρές επισημάνσεις αξιωματούχων των θεσμών της Ε.Ε., των ΗΠΑ, ακόμη και του «προσεκτικού» συμμαχικού συνασπισμού.
Το ΝΑΤΟ οργανώνεται για να προστατέψει τη δημοκρατία στην Ευρώπη και στις στρατηγικά συνδεδεμένες με τη συμμαχία τρίτες χώρες, που συνεχίζουν να διεκδικούν τα δικαιώματά τους και την ανεξαρτησία τους εκτός ΝΑΤΟ.
Όταν σφραγίσθηκε η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. όλοι όσοι εργασθήκαμε για την επίτευξη του μεγάλου άθλου, που για να επιτευχθεί σταθήκαμε ισότιμα απέναντι σε όλους τους εταίρους ξεπερνώντας τις επιφυλάξεις τους, ακόμη και με σκληρή πολιτική τοποθέτηση, βλέπαμε ξεκάθαρα τη σημασία της πρωτοβουλίας του Γιάννου Κρανιδιώτη και του Θόδωρου Πάγκαλου.
Από το 1984, που παρουσιάσθηκε η ιδέα στον Ανδρέα Παπανδρέου, μέχρι το 2004, που ο Κώστας Σημίτης στο Ζάππειο, κατά την ελληνική προεδρία, είχε την τιμή να ανακοινώσει και να υπογράψει την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., γνωρίζαμε στο υπουργείο Εξωτερικών ότι η Τουρκία ποτέ πλέον δεν θα μπορούσε να επιβάλει τετελεσμένα, όσο και αν προσπαθούσε στον ΟΗΕ να επιτύχει την αναγνώριση ξεχωριστού κράτους για την περιοχή που με στρατιωτική εισβολή και ένοπλη ισχύ αποστερούσε από την κυπριακή κυριαρχία.
Απόψεις που ισχυρίζονται ότι κάθε πέρσι και καλύτερα ίσως να ίσχυαν πριν από το 2004, αλλά μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. ακυρώνονται, επειδή ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία εξελίσσεται με την Ε.Ε.
Όσο περισσότερο προχωρά η δημοκρατία στα κράτη – μέλη τόσο πιο στέρεοι θεσμοί αναπτύσσονται στην Ε.Ε. Πολλές πολιτικές δυσκολίες που σχετίζονται με τη συνοχή και την αλληλεγγύη ξεπεράσθηκαν, πιθανώς με μεγαλύτερη σπατάλη χρόνου και πολιτικού κεφαλαίου, αλλά σήμερα η Ε.Ε. μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τα δομικά της προβλήματα, που συνεχίζει να έχει όπως κάθε ζωντανός, ενεργός και διεκδικητικός οργανισμός δημοκρατικών κρατών που χτίζει τη διεθνή του θέση.
Το… κεκτημένο
Αναλογίζομαι και αισθάνομαι ασφαλής με ό,τι εξελίχθηκε στην Κύπρο. Η σταθερότητα των κυβερνήσεων Κύπρου και Ελλάδος επιτρέπει να συνεχίσουν όλα τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. να αποβλέπουν στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου σε όλη την Κύπρο, στη σταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή και την ανατολική Μεσόγειο αναδεικνύοντας και τη γεωστρατηγική αξία της ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε., καθώς και την προστιθέμενη αξία που προσφέρεται στην Ε.Ε., αλλά και την ευρύτερη Ευρώπη, από την κυπριακή ένταξη, που έφερε την Ε.Ε. πιο κοντά στη Μέση Ανατολή, την ανατολική Μεσόγειο και την περιοχή ΜΕΝΑ.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πέρα από την ενδυνάμωση του σημαντικού οικουμενικού τους μηνύματος, ανανέωσαν τη δέσμευσή τους, σε μία πολύ δύσκολη εποχή για τη διεθνή κοινότητα, για σταθερή συνεργασία με όλες τις πλευρές, ώστε να επανέλθει η σταθερότητα, ο αμοιβαίος σεβασμός και οι όροι ανάπτυξης, που αποτελούν απαραίτητους συντελεστές καλής γειτονίας.
Απέναντί τους ο Πρόεδρος Ερντογάν, που βιαίως επιβάλλει στον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, με στρατιωτικά μέσα, να απαρνείται την ελευθερία του Ευρωπαίου πολίτη, του Κύπριου πολιτικού και να συναινεί στον αποκλεισμό από την Ε.Ε. των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων της κατεχόμενης περιοχής.
Ερντογάν σε απόγνωση
Ένας ηγέτης σε απόγνωση, που διαπιστώνει ότι κάθε πέρσι και καλύτερα, επειδή η διαφοροποίηση του από την Ε.Ε., η αποστασιοποίηση του από το ΝΑΤΟ, οι νέες στρατηγικές, οικονομικές, ενεργειακές και εξοπλιστικές συμμαχίες με τη Μόσχα, το Ιράν και η ταύτιση με κάθε τρομοκρατική έκφραση καθημερινά αυξάνουν τα προβλήματά του.
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας εκλέχτηκε από ισχυρή πλειοψηφία για να δημιουργήσει μία Τουρκία προσαρμοσμένη στον πολυπολιτισμικό μας κόσμο.
Ο ίδιος ως πολιτικός ηγέτης ερμηνεύει την εντολή του λαού του σύμφωνα με τις προσωπικές πολιτικές του επιδιώξεις, όταν οι δημοκρατίες και οι ηγέτες της Δύσης με τους οποίους δηλώνει ότι επιθυμεί να ταυτίζεται δεν διστάζουν έστω και την ύστατη στιγμή να αλλάξουν υποψηφίους για να προστατέψουν τη δημοκρατική λειτουργία των χωρών τους, αποδεχόμενοι οι πολιτικοί ηγέτες ακόμη και το στιγμιαίο ή διαρκές προσωπικό πολιτικό πλήγμα που θα υποστούν.
Όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ και διεκδικητής της προεδρίας της υπερδύναμης αποφασίζει να αφήσει πολιτικό χώρο για να προχωρήσει η θεσμική δημοκρατία, πώς φαντάζεται ο κ. Ερντογάν και κάποιοι «τρομαγμένοι» στην Ε.Ε. ότι η διεθνής κοινότητα, μέσα από τον ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας, θα ανεχθεί διχοτόμηση χώρας της Ε.Ε., που ποτέ στην ιστορική της διαδρομή δεν διαμορφώθηκε από συνένωση μικρών δουκάτων, πριγκιπάτων και καντονίων, όπως συνέβη στη Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι συνομιλίες
Αν στην εξέλιξη των συνομιλιών στις οποίες προσέρχεται η κυρίαρχη χώρα – μέλος της Ε.Ε., που μέρος του εδάφους της κατέχεται από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις επί μισόν αιώνα, διαπιστωθεί ότι στο σύνολό του ο κυπριακός λαός, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Αρμένιοι, Εβραίοι, Μαρωνίτες κ.λπ., δεν ικανοποιείται από την ενιαία εδαφικά Κύπρο και την αυξημένη αρμοδιότητα των περιφερειών που προβλέπεται από την Ε.Ε., τότε οι Κύπριοι, μόνοι κυρίαρχοι στη χώρα τους, θα επιλέξουν με τους τρόπους που προκρίνουν τη μορφή και τη δομή της Κυπριακής Δημοκρατίας που θεωρούν ότι θα εξυπηρετήσει καλύτερα και αποτελεσματικότερα τις προσδοκίες και τα συμφέροντά τους.
Καμία ξένη χώρα, καμία εγγυήτρια δύναμη δεν δικαιούται να εμπλακεί στη διαδικασία που αφορά στο μέλλον της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η σαφέστατη διεθνής δημόσια δήλωση του Προέδρου της Κύπρου ότι δεν παραχωρείται χιλιοστό της κυπριακής κυριαρχίας, παρουσία του πρωθυπουργού της Ελλάδας στην ενιαία Κυπριακή Δημοκρατία, μέλους της Ε.Ε. και του ΟΗΕ, την ώρα που στην κατεχόμενη πλευρά βρισκόταν ο Πρόεδρος της κατοχικής Τουρκίας, που αναποτελεσματικά και εναγωνίως προσπαθεί να ξεπεράσει, όπως και οι κεμαλιστές προκάτοχοί του, το φράγμα που τοποθετήθηκε στις αυθαιρεσίες τους το 2004, διαμηνύει περίτρανα σε όλη την Οικουμένη ότι η Κύπρος γνωρίζει πώς να διεκδικήσει ό,τι της ανήκει, η Ελλάδα συμβάλλει με κάθε τρόπο για να μην ξεχασθεί το διεθνές έγκλημα της εισβολής, αποφασίζοντας όμως να μη θέσει σε κίνδυνο τον εξελισσόμενο διάλογο με την Τουρκία, τον οποίον ο Πρόεδρος της Κύπρου με πολιτικό θάρρος και υπευθυνότητα αποφασισμένου ηγέτη δεν διστάζει να χαρακτηρίσει ως δημιουργικό για το Κυπριακό.
20 Ιουλίου 2024, μέσα σε μία ημέρα συνέβησαν στην Κύπρο πολύ σημαντικά πολιτικά και γεωστρατηγικά γεγονότα. Ο κόσμος άκουσε τη φωνή ενός καταπιεζόμενου λαού που κατόρθωσε να ορθοποδήσει, να ενταχθεί στην Ε.Ε., να επανέλθει στη διεθνή πολιτική και οικονομική επικαιρότητα, όταν πολλοί συνεχίζουν να θεωρούν ότι το Κυπριακό δεν αποτελεί προτεραιότητα στην παγκόσμια συζήτηση «μεγάλων και λοιπών δυνάμεων» που ενδιαφέρονται για το μέλλον του κόσμου στον 21ο αιώνα.
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας απέδειξαν με αναμφισβήτητη πολιτική και διπλωματική ικανότητα ότι στα τραπέζια των διεθνών διαπραγματεύσεων, και πριν ο κόσμος φθάσει σε νέες ένοπλες κρίσεις, μπορούν, αν αξιοποιηθούν όλα τα δεδομένα που δημιούργησαν ο ΟΗΕ και η Ε.Ε., να αμβλυνθούν και πιθανώς να λυθούν προβλήματα που δημιουργήθηκαν από την ακρότατη και βίαιη συμπεριφορά αυταρχικών συστημάτων και των ηγεσιών τους προκαλώντας νεκρούς, ανάπηρους, αγνοούμενους, συντηρώντας βαθύτατο μίσος και απόλυτη αποξένωση.
* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.
