Ρυθμίσεις για την προστασία των κατόχων κρυπτονομισμάτων και την ενημέρωση των επενδυτών για τα χαρακτηριστικά και τους κινδύνους των κρυπτοστοιχείων που είναι διαθέσιμα στην αγορά, περιλαμβάνονται στον Κανονισμό 2024/1114 για τις αγορές κρυπτοστοιχείων (“Markets in crypto-assets”/“MiCA”) που τέθηκε σε ισχύ από τις 30 Δεκεμβρίου 2024.
Παράλληλα, περιλαμβάνονται ρυθμίσεις και για την διασφάλιση την σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος αλλά και την αξιοποίηση των ευκαιριών που προκύπτουν για ιδιώτες και επιχειρήσεις από την ανάπτυξη των κρυπτοστοιχείων που παρατηρείται διεθνώς,
Επισημαίνεται ότι ο νέος Κανονισμός δεν καταργεί το ρίσκο των τοποθετήσεων σε κρυπτοστοιχεία, οι τιμές των οποίων παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Επίσης, υπογραμμίζεται ότι, παρά τις νέες προβλέψεις που θεσπίζει ο Κανονισμός MiCA, το επίπεδο προστασίας – όπως επεσήμανε η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority) – είναι ασθενέστερο σε σχέση με εκείνο που ισχύει για τα παραδοσιακά επενδυτικά προϊόντα.
Πέρα από τις προβλέψεις του Κανονισμού, που έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ, η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο για την ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς που παρουσιάστηκε την Παρασκευή στο Υπουργικό Συμβούλιο, προχωρά στην υιοθέτηση επιπλέον μέτρων για την προστασία των επενδυτών στα κρυπτοστοιχεία.
Με το ίδιο νομοσχέδιο ορίζονται αρμόδιες εποπτικές αρχές για τα κρυπτονομίσματα κατά περίπτωση η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή η Τράπεζα της Ελλάδος και εντάσσεται ποινική διάταξη για παράνομη δραστηριότητα. Εξάλλου όπως έχει ήδη αναγγελθεί, εντός του 2025 θα εφαρμοστεί ειδικότερο νομοθετικό πλαίσιο για τη φορολόγηση των κρυπτοστοιχείων, τα οποία είναι επενδυτικά προϊόντα.
Ο νέος Κανονισμός εφαρμόζεται σε τρεις κατηγορίες κρυπτοστοιχείων, που είναι οι εξής:
- Κρυπτοστοιχεία που στοχεύουν στη σταθεροποίηση της αξίας τους με αναφορά σε ένα μόνο επίσημο νόμισμα (“μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος”).
- Κρυπτοστοιχεία που στοχεύουν στη σταθεροποίηση της αξίας τους σε σχέση με άλλη αξία ή δικαίωμα, ή συνδυασμό αυτών, μεταξύ των οποίων ένα ή περισσότερα επίσημα νομίσματα (“μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία”).
- Κρυπτοστοιχεία εκτός των μαρκών με αναφορά με περιουσιακά στοιχεία και των μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος.
Ορισμένα από τα μέτρα που θεσπίζονται είναι:
- Οι εκδότες μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι κάτοχοι αυτών των μαρκών μπορούν να ασκούν το δικαίωμα εξαργύρωσής τους ανά πάσα στιγμή και στην ονομαστική αξία του νομίσματος στο οποίο αναφέρονται οι εν λόγω μάρκες. Πρόκειται για ένα δικαίωμα που ισχύει ήδη για τους κατόχους ηλεκτρονικού χρήματος, όχι όμως για όλες τις περιπτώσεις μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος οι οποίες είτε δεν παρέχουν τώρα τέτοιο δικαίωμα είτε θέτουν περιορισμούς όσον αφορά την περίοδο εξαργύρωσης.
- Οι εκδότες κρυπτοστοιχείων υποχρεώνονται να ενημερώνουν τους δυνητικούς επενδυτές εκδίδοντας «λευκή βίβλο», δηλαδή ένα ειδικό έγγραφο που θα περιέχει γενικές πληροφορίες σχετικά με τον εκδότη και τη νομική μορφή του, τη δημόσια προσφορά κρυπτοστοιχείων ή την εισαγωγή τους προς διαπραγμάτευση, το σχέδιο που πρόκειται να υλοποιηθεί με το κεφάλαιο που έχει αντληθεί και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που συνδέονται με τα κρυπτοστοιχεία, την υποκείμενη τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τα εν λόγω κρυπτοστοιχεία, και τους σχετικούς κινδύνους. Στόχος είναι η ενημέρωση με ξεκάθαρο τρόπο των επενδυτών σχετικά με τα χαρακτηριστικά, τις λειτουργίες και τους κινδύνους των κρυπτοστοιχείων που προτίθενται να αγοράσουν. Αν δεν εκδοθεί η «λευκή βίβλος» ή αν οι πληροφορίες που περιλαμβάνει είναι ασαφείς ή παραπλανητικές, η δημόσια προσφορά των κρυπτοστοιχείων θα απαγορεύεται.
- Θεσπίζονται κανόνες αστικής ευθύνης στους προσφέροντες και τους επιδιώκοντες την εισαγωγή προς διαπραγμάτευση, και στα μέλη της διοίκησής τους, όσον αφορά τις πληροφορίες που δημοσιεύονται στη «λευκή βίβλο» των κρυπτοστοιχείων.
- Για την αντιμετώπιση των κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του ευρύτερου χρηματοοικονομικού συστήματος, οι εκδότες μαρκών με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία θα πρέπει να διαθέτουν ένα ελάχιστο επίπεδο ιδίων κεφαλαίων. Επίσης θα πρέπει να δημιουργούν και να διατηρούν αποθεματικό περιουσιακών στοιχείων, που αντιστοιχεί στους κινδύνους που συνδέονται με τα κρυπτοστοιχεία. Εάν οι εκδότες επιλέγουν να επενδύσουν μέρος του αποθεματικού αυτού, θα πρέπει να το επενδύουν σε ασφαλή, χαμηλού κινδύνου, και άμεσα ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία.
- Για τη μείωση του κινδύνου να χρησιμοποιούνται ως «αποθετήρια αξίας» οι μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία, απαγορεύεται η χορήγηση τόκου στους κατόχους τους που συνδέεται με τη χρονική διάρκεια κατοχής.
- Όταν τα εκάστοτε κρυπτοστοιχεία συνιστούν σοβαρή πηγή κινδύνων για την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την άσκηση νομισματικής πολιτικής και τη νομισματική σταθερότητα, οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούν να ζητούν από την αρμόδια εποπτική αρχή να ανακαλέσει την άδεια του εκδότη των εν λόγω στοιχείων.
- Για να διασφαλιστεί η προστασία των επενδυτών, οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων που παρέχουν συμβουλές σχετικά με κρυπτοστοιχεία, θα πρέπει να αξιολογούν κατά πόσον τα κρυπτοστοιχεία είναι κατάλληλα για τους εκάστοτε επενδυτές, λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις και την εμπειρία τους, τους στόχους και την οικονομική τους κατάσταση, και την ανοχή τους στο ρίσκο.
Το πλήρες κείμενο του Κανονισμού έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη διεύθυνση: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/el/TXT/?uri=CELEX:32023R1114.
