Πολύς ο θρήνος τώρα τελευταία για τους «μηχανισμούς» των κομμάτων, οι οποίοι εμποδίζουν εμπνευσμένους ηγέτες – και φιλόδοξους υποψηφίους – να ξεδιπλώσουν το πολιτικό τους μεγαλείο. Κάθε θεσμός, κάθε όργανο κόμματος τα τελευταία χρόνια αποκαλείται απαξιωτικά «μηχανισμός».
Θα ήταν πολύ αστείο αν δεν ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο, αφού όλοι αυτοί φαίνεται να έχουν στο κεφάλι τους μια λογική ρευστοποίησης και εξαφάνισης των παραδοσιακών δομών, ώστε τα κόμματα να είναι περισσότερο ελέγξιμα από εξωτερικούς (μιντιακούς και άλλους) παράγοντες.
Επειδή όμως αυτή η συζήτηση δεν μπορεί να γίνεται ερήμην της πραγματικότητας, ας δούμε μερικά παραδείγματα που θα μας διαφωτίσουν:
● Το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 1980 και των αρχών του 1990 δεν είχε μόνο έναν εξαιρετικά χαρισματικό ηγέτη, αλλά και μια πανίσχυρη κομματική δομή. Όταν ο ηγέτης στιγματίστηκε από το σκάνδαλο Κοσκωτά και εν συνεχεία αποδυναμώθηκε πλήρως λόγω προσωπικών υποθέσεων και προβλημάτων υγείας, οι «μηχανισμοί» αυτοί κράτησαν το Κίνημα όρθιο.
● Το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 2010 έφτασε στο χείλος του γκρεμού, στο απίστευτο για την ιστορία του 4,68%, μετά το πρώτο μνημόνιο και τη στήριξη της Ν.Δ. στο δεύτερο. Έφτασε στο σημείο οι «μηχανισμοί» του να είναι… ισχυρότεροι από την εκλογική του απήχηση, αλλά αυτό ήταν το χαρακτηριστικό που το έσωσε από την εξαφάνιση όταν άρχισε η επέλαση του ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί έκτοτε η ανασυγκρότηση να έγινε με αργά βήματα, αλλά έγινε και συνεχίζεται.
● Τις προηγούμενες δεκαετίες κόμματα ισχυρών ή απλώς συμπαθών προσωπικοτήτων (Σαμαράς, Τσοβόλας, Μπακογιάννη, Αβραμόπουλος, Θεοδωράκης, Κουβέλης κ.λπ.) έλαμψαν για λίγο ή… καθόλου πριν από την πλήρη εξαφάνισή τους. Προφανώς λόγω έλλειψης δομών και «μηχανισμών».
● Το ΚΚΕ, το μόνο ισχυρό και σταθερό κομμουνιστικό κόμμα της Ευρώπης, κρατάει την ταυτότητα και την ισχύ του και αναγεννάται συχνά από τις στάχτες του όχι μόνο λόγω της ιστορίας του, αλλά και εξαιτίας των σταθερών «μηχανισμών» του. Σε τι άλλο άραγε οφείλει την πρωτιά του στα πανεπιστήμια;
● Ο ΣΥΡΙΖΑ του 2015-19-23 υποβάθμισε την κομματική του λειτουργία προς όφελος του λαμπερού ηγέτη Αλέξη Τσίπρα – ακόμη και το ισχύον προβληματικό καταστατικό δημιουργήθηκε με τη λογική ότι αυτός θα ηγείτο αιωνίως – με συνέπεια, μόλις ο Τσίπρας έφυγε, να πάρει για πλάκα το κόμμα ένας… περαστικός και σε χρόνο μηδέν να βρεθεί σε κατάσταση διάλυσης εις τα εξ ων συνετέθη.
Και, τέλος, η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη άρχισε να κυβερνά το 2019 με ένα υπερσυγκεντρωτικό μοντέλο που ονομάστηκε «επιτελικό κράτος», το οποίο πρακτικά κατέρρευσε λόγω του συγκεντρωτισμού του, της υποβάθμισης των υπουργών και της αδιαφορίας για το κόμμα.
Τώρα το κόμμα εξεγείρεται και επιχειρεί να λειτουργήσει όπως το ανοσοποιητικό σε έναν ασθενή οργανισμό. Παρότι σε αυτή τη διαδικασία κρύβονται κάμποσες ιδιοτέλειες, ακόμη και ο Μητσοτάκης αναγνωρίζει δημοσίως τον ρόλο του. Όχι μόνο για τα προσχήματα, αλλά και διότι αντιλαμβάνεται τη σκληρή πραγματικότητα.
Ας αφήσουμε λοιπόν την πλάκα. Κόμματα χωρίς «μηχανισμούς» είναι χαμένα από χέρι. Και η επιδίωξη για διάλυσή τους και αντικατάσταση από… ακολούθους των κοινωνικής δικτύωσης είναι συνταγή αυτοκτονίας – ή ελέγχου τους από εξωπολιτικούς παράγοντες…
Διαβάστε επίσης
Γιατί πρέπει να εκλεγεί ο Χάρης Δούκας
