Πενήντα χρόνια ιστορίας μετράει φέτος το Φεστιβάλ ΚΝΕ – Οδηγητή από τότε που πρωτοάνοιξε τις πύλες του στις νέες και τους νέους εκείνης της εποχής, στις 19-21 Σεπτεμβρίου του 1975, στο γήπεδο Ζωγράφου. Χώρος στον οποίο επέστρεψε φέτος, και συγκεκριμένα το περασμένο Σάββατο, για την προβολή του ντοκιμαντέρ «Η μικρογραφία του μέλλοντος που έγινε θεσμός», σε μια μεγάλη εκδήλωση λίγο πριν από την κορύφωση του φεστιβάλ στις 18-21 Σεπτεμβρίου στο Πάρκο Τρίτση.
Και πράγματι, το Φεστιβάλ ΚΝΕ – Οδηγητή, όχι μόνο επιβιώνει ως σήμερα, αλλά αποτελεί έναν «θεσμό», ένα πολιτικό και πολιτιστικό γεγονός, από το οποίο έχει περάσει σχεδόν όλη η αφρόκρεμα του ελληνικού τραγουδιού και το οποίο έχουν σημαδέψει πρόσωπα όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θάνος Μικρούτσικος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Γιώργος Νταλάρας κ.ά. Και συνεχίζει μέχρι σήμερα, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον χιλιάδων ανθρώπων, πέραν των ορίων του ΚΚΕ και της κομμουνιστικής νεολαίας. Στην εκδήλωση του Σαββάτου, ο Δημήτρης Γόντικας, θύμισε πώς ξεκίνησαν όλα μιλώντας για «τη μεγάλη αυτή πρωτοβουλία που εμπνεύστηκε τότε η ΚΝΕ για να συνδέσει πιο καλά τις ανάγκες, τις προσδοκίες και το μέλλον της ελληνικής νεολαίας με τον αγώνα και τις ιδέες του ΚΚΕ».
«Σε αυτό το μικρό γήπεδο», είπε «συναντήθηκαν τότε όλες οι γενιές του ΚΚΕ και του αγώνα, για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια βαθιάς παρανομίας και απίστευτων διώξεων, σε μια μεγάλη γιορτή χαράς και δικαίωσης».
Το ντοκιμαντέρ για τα 50ά γενέθλια του φεστιβάλ παρουσιάζει γνωστές, αλλά και αθέατες πλευρές του θεσμού όλα αυτά τα χρόνια, μέσα από τις αναφορές και μαρτυρίες των γραμματέων της ΚΝΕ, από τον Δημήτρη Γόντικα, γραμματέα του Κ.Σ. της ΚΝΕ στο 1ο Φεστιβάλ έως τον Θοδωρή Κωτσαντή, γραμματέα της ΚΝΕ σήμερα, αλλά και ανθρώπων που, από διάφορα πόστα, συνέβαλαν στη διοργάνωση των φεστιβάλ, όπως η συγγραφέας Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Θανάσης Σκαμνάκης, η Νατάσσα Μποφίλιου, ο Μίλτος Πασχαλίδης κ.ά.
Ζωγράφου, Περιστέρι, Καισαριανή
Πώς όμως το Φεστιβάλ έφτασε να μετράει μισό αιώνα ιστορίας;
Το 1975 πραγματοποιείται το Φεστιβάλ της Ουμανιτέ στη Γαλλία. Εκεί βρίσκεται και αντιπροσωπεία της ΚΝΕ, που παρακολουθεί με εντυπωσιασμό τις εκδηλώσεις του. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα και μεταφέροντας τις εμπειρίες από το φεστιβάλ της Γαλλίας λαμβάνεται η απόφαση να διοργανωθεί και στην Αθήνα το 1ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του περιοδικού της, του «Οδηγητή».
Η επιτυχία του φεστιβάλ έκανε την ΚΝΕ να θέσει στόχο η εκδήλωσή της να αγκαλιάσει όλη την Ελλάδα και να αποτελέσει σταθμό-αντάμωμα της νεολαίας κάθε Σεπτέμβρη, με προοπτική – όπως αναφέρεται σε σχετικό ρεπορτάζ στον «Ριζοσπάστη» – κάθε χρόνο, κάθε πόλη και χωριό να έχουν το δικό τους Φεστιβάλ ΚΝΕ – Οδηγητή.
Αυτές τις δεκαετίες το φεστιβάλ πέρασε από δεκάδες περιοχές της Αθήνας αφήνοντας το στίγμα του.
Το 3ο Φεστιβάλ πραγματοποιείται στο Περιστέρι. Σ’ αυτό συμμετείχαν πάνω από 150 καλλιτέχνες. Εκεί ο Γιάννης Ρίτσος απήγγειλε για πρώτη φορά το ποίημα που έγραψε για την ΚΝΕ, «Τα παιδιά της ΚΝΕ».
Το 1984 το φεστιβάλ μεταφέρεται στην Καισαριανή και στον ίδιο χώρο το 1986 καταγράφεται μια σημαντική «διεθνής» στιγμή στην ιστορία του: η συναυλία της Μερσέντες Σόσα. Ακόμα, στο συναυλιακό πρόγραμμα το «παρών» δίνουν: ο Γιώργος Νταλάρας, που εμφανίστηκε με τη Νοτιοαφρικανή Λέττα Μ’ Μπούλου, ο Χρήστος Νικολόπουλος, η Γλυκερία, ο Μάριος Τόκας και άλλοι παλιοί και νέοι καλλιτέχνες, ενώ ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας, καθώς και ο Διονύσης Τσακνής, κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση στο φεστιβάλ της ΚΝΕ.
Τα επόμενα χρόνια τα σημάδια της κρίσης στο ΚΚΕ αποτυπώνονται στη νεολαία του και στο φεστιβάλ της.
Τον Αύγουστο του 1991 ξεκινάει η ανασυγκρότηση της ΚΝΕ και έναν μήνα μετά πραγματοποιείται στο Περιστέρι το 17ο Φεστιβάλ ξανά στο Περιστέρι, δίνοντας ανάσα αισιοδοξίας. Οι κεντρικές εκδηλώσεις του 20ού Φεστιβάλ ΚΝΕ – Οδηγητή έγιναν στις 15-17 Σεπτέμβρη 1994 στο άλσος του «Μπαρουτάδικου», «για να βρεθεί πιο κοντά στη νεολαία των λαϊκών συνοικιών της Αθήνας και του Πειραιά». Τα επόμενα χρόνια το φεστιβάλ φιλοξενείται στην Πανεπιστημιούπολη, στα Ιλίσια. Εκεί, το 1998, για πρώτη φορά στήνονται τρεις σκηνές και η συμμετοχή του κόσμου ξεπερνά κάθε προηγούμενο.
Από το 1999 και μετά
Την επόμενη χρονιά, το 1999, το φεστιβάλ της ΚΝΕ διεξάγεται λίγες μέρες μετά τον σεισμό που έπληξε δεκάδες περιοχές της Αθήνας. Η ΚΝΕ παίρνει την απόφαση τα έσοδα του φεστιβάλ να δοθούν στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων ως μια συμβολική κίνηση στήριξης της προσπάθειας αποκατάστασης των σχολικών συγκροτημάτων που επλήγησαν.
Το 27ο Φεστιβάλ ξεχωρίζει για τη συμμετοχή των καλλιτεχνών που έδωσαν το «παρών» στις σκηνές του, με συναυλίες από τον αξεπέραστο Δημήτρη Μητροπάνο καθώς και άλλους, ανάμεσά τους οι: «Πυξ Λαξ», Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Διονύσης Τσακνής και Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Παντελής Θαλασσινός, Κώστας Μακεδόνας, Δημήτρης Μπάσης, Μίλτος Πασχαλίδης, Μανώλης Φάμελος, Νίκος Ζιώγαλας, Δήμητρα Γαλάνη και Τάνια Τσανακλίδου, Στέλιος Βαμβακάρης, Λ. Χαλκιάς, Β. Κορακάκης, Λ. Παπαδόπουλος.
Το 2007, το Φεστιβάλ της ΚΝΕ δίνει τη θέση του σε μία μεγάλη συναυλία αλληλεγγύης στους πυρόπληκτους της Πελοποννήσου στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.
Επιστροφή στα Δυτικά
Το 36ο Φεστιβάλ αλλάζει και πάλι χώρο. Μεταφέρεται στην καρδιά των δυτικών συνοικιών και στο Πάρκο Τρίτση, μετατρέποντας και πάλι έναν εγκαταλελειμμένο χώρο αλλά τον μεγαλύτερο πνεύμα της Αττικής σε πάρκο. Στον ίδιο χώρο φιλοξενούνται μέχρι και σήμερα οι εκδηλώσεις του φεστιβάλ.
Στο Πάρκο Τρίτση το 2013, το Φεστιβάλ της ΚΝΕ πραγματοποιείται μία μέρα μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι, ενώέναν χρόνο μετά στην επέτειο της δολοφονίας Φύσσα, η πρώτη μέρα του είναι αφιερωμένη στην αντιφασιστική πάλη. Στον ίδιο χώρο, στο πλαίσιο του 45ου Φεστιβάλ ο Θάνος Μικρούτσικος εμφανίστηκε για τελευταία φορά στη σκηνή του φεστιβάλ, για το αφιέρωμα στα πολιτικά τραγούδια του, καθώς και σε επαναστατικά τραγούδια όλου του κόσμου.
Το φετινό 50ό Φεστιβάλ της ΚΝΕ θα πραγματοποιηθεί στις 18,19, 20, 21 Σεπτέμβρη στο Πάρκο Τρίτση με τη συμμετοχή πάνω από 400 καλλιτεχνών σε 4 σκηνές.
