Μείωση του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές, της δαπάνης για εισαγωγές καυσίμων, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης, είναι ορισμένα από τα οφέλη που αποφέρουν οι ηλιακοί θερμοσίφωνες. Επιπλέον, η εφαρμογή κινήτρων για την εγκατάστασή τους θα πολλαπλασίαζε τα οφέλη χωρίς δημοσιονομικό κόστος.
Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από μελέτη του ΙΟΒΕ με θέμα «Τάσεις και προοπτικές του κλάδου κατασκευής θερμικών ηλιακών συστημάτων (ΘΗΣ) στην Ελλάδα» που παρουσιάστηκε την Παρασκευή στη γενική συνέλευση της Ένωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας (ΕΒΗΕ).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη μελέτη, τα ΘΗΣ συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και υποκαθιστούν συμβατικές πηγές ενέργειας, τόσο άμεσα όσο και στην παραγωγή ηλεκτρισμού, μεγάλο μέρος των οποίων από το εξωτερικό επιβαρύνοντας το εμπορικό ισοζύγιο.
Ειδικότερα:
* Οι ποσότητες καυσίμων που εξοικονομούνται σε ετήσια βάση εκτιμάται ότι κυμαίνονται από 4,9 έως 6,1 εκατ. βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου (boe).
* Η βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου εκτιμάται από Euro299 έως Euro362 εκατ. Το σωρευτικό όφελος για το εμπορικό ισοζύγιο σε βάθος 20ετίας από τους υφιστάμενους ηλιακούς θερμοσίφωνες κυμαίνεται από Euro3,8 έως Euro4,7 δισ.
* Στο σύνολο της ενέργειας που παρήγαγαν τα ΘΗΣ στην Ελλάδα το 2023 αντιστοιχούν αποφευγόμενες εκπομπές από 2,1 έως 2,8 εκατ. τόνους CO2 ετησίως. Με το τρέχον επίπεδο τιμών των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 (περίπου 70Euro/tCO2), το συνολικό όφελος εκτιμάται από Euro148 εκατ. έως Euro197 εκατ.
* Με δεδομένο ότι η εγκατεστημένη ισχύς των ΘΗΣ διαμορφώθηκε το 2023 σε 4.018 MW και η ετήσια εκτιμώμενη θερμική ηλιακή παραγωγή έφτασε τις 3.772 GWh, η ηλεκτρική ενέργεια που υποκαθίσταται αντιστοιχεί στην παραγωγή από μονάδες αιολικής ενέργειας ισχύος περίπου 1.730 MW, από φωτοβολταϊκές μονάδες ισχύος 2.900 MW, ή από θερμικές μονάδες ισχύος περίπου 430 MW.
* Τα ΘΗΣ συνεισφέρουν ουσιαστικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων, καθώς 1,9 από τις 23,4 ποσοστιαίες μονάδες μεριδίου ΑΠΕ στη συνολική ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας οφείλονταν το 2022 σε αυτά.
Η μελέτη εξετάζει τρία διαφορετικά σενάρια για την εξέλιξη της αγοράς: στο σενάριο βάσης τα συστήματα που εγκαθίστανται αντικαθιστούν αυτά που αποσύρονται, στο σενάριο εφαρμογής κινήτρων προβλέπονται επιδοτήσεις ή ισοδύναμα φορολογικά κίνητρα και στο σενάριο ενισχυμένων κινήτρων προστίθενται ειδικά προγράμματα όπως το «Αλλάζω θερμοσίφωνα» που εφαρμόστηκε το 2023. Και στα δύο σενάρια κινήτρων γίνεται η υπόθεση ότι κάθε πρόσθετο ΘΗΣ επιδοτείται με 500 ευρώ. Έτσι οι συνολικές επιδοτήσεις ανέρχονται σε 20 εκατ. ετησίως στο Σενάριο Εφαρμογής Κινήτρων και 42 εκατ. ετησίως στο Σενάριο Ενισχυμένων Κινήτρων. Και στις δύο περιπτώσεις – σύμφωνα με το ΙΟΒΕ – το καθαρό δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι θετικό κατά 0,4 και 0,8 εκατ, ευρώ ετησίως αντίστοιχα ενώ προβλέπεται σημαντική θετική επίπτωση στο ΑΕΠ και την απασχόληση.
Η μελέτη εξετάζει περαιτέρω και σενάρια μείωσης του ΦΠΑ σε 6 % ή κατάργησής του η οποία -εφόσον μετακυληθεί στις τελικές τιμές – συνεπάγεται μείωση των τιμών κατά 14,5% και 19,4 % αντίστοιχα. Στις περιπτώσεις αυτή προκύπτει μείωση των εσόδων του Δημοσίου κατά 8,7 έως 16,8 εκατ. ετησίως λαλά και σημαντικότερο αποτύπωμα στο ΑΕΠ, την απασχόληση και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που αποτυπώνει η μελέτη:
Ο κλάδος περιλαμβάνει σήμερα περίπου 30-35 παραγωγικές επιχειρήσεις διαφόρων μεγεθών. Το 2023 περίπου το 62% της συνολικής επιφάνειας συλλεκτών που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα εξήχθη σε άλλες χώρες. Συνολικά, η αξία πωλήσεων του κλάδου εκτιμάται το 2023 σε Euro344 εκατ. και η συνολική συνεισφορά του κλάδου κατασκευής, πώλησης και εγκατάστασης ΘΗΣ στο ΑΕΠ διαμορφώθηκε το 2023 σε Euro351 εκατ. Για κάθε ευρώ αξίας παραγωγής στον κλάδο ΘΗΣ το ΑΕΠ της χώρας αυξάνεται κατά περίπου ένα ευρώ.
-Το 2023 οι εγχώριες πωλήσεις ΘΗΣ σημείωσαν ισχυρή άνοδο και διαμορφώθηκαν σε 461 χιλ. τ.μ. (επιφάνεια ηλιακών συλλεκτών). Η συνολική επιφάνεια των ηλιακών συλλεκτών στην Ελλάδα διαμορφώθηκε το 2023 σε 5,7 εκατ. τ.μ.
-Σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης, η χρήση των ΘΗΣ στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη: Η Ελλάδα αποτελεί τη δεύτερη σε μέγεθος εγκατεστημένης ισχύος ΘΗΣ χώρα της Ευρώπης μετά τη Γερμανία, ενώ σε όρους ισχύος ανά κάτοικο υπολείπεται μόνο έναντι της Κύπρου.
-Τα ΘΗΣ αποτελούσαν το 2021 το κύριο μέσο παραγωγής ζεστού νερού χρήσης για το 35% των νοικοκυριών στην Ελλάδα.
