Η αγανάκτηση στον αγροτικό κόσμο, ως αποτέλεσμα των συνεχών παλινωδιών του ΟΠΕΚΕΠΕ, έχει φουντώσει για τα καλά. Εκφράζονται έντονοι φόβοι ότι αυτή η αγανάκτηση μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, εάν την επόμενη εβδομάδα, που αναμένεται η πληρωμή της πρώτης και μεγαλύτερης δόσης από το τσεκ των επιδοτήσεων, υπάρξουν νέες αστοχίες, όπως άλλωστε συμβαίνει τελευταία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην κυβέρνηση επικρατεί έντονος προβληματισμός, καθώς τα λάθη του Οργανισμού είναι συνεχόμενα και έχουν οδηγήσει την Ελλάδα να βρίσκεται στο χείλος του να χάσει χρήματα από τις αγροτικές επιδοτήσεις. Οι αγρότες, από την πλευρά τους, φαίνεται να έχουν φτάσει στα όριά τους, αφού σε μια περίοδο όπου η παραγωγή έχει μειωθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής, και το κόστος καλλιέργειας έχει εκτιναχθεί στα ύψη, οι επιδοτήσεις παρουσιάζονται μειωμένες. Όμως, αυτή η μείωση δεν οφείλεται στην έλλειψη κονδυλίων, αλλά στην κακοδιαχείριση του Οργανισμού.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ο Οργανισμός που διαχειρίζεται τις ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις στην Ελλάδα, έχει βρεθεί στο επίκεντρο της κριτικής τα τελευταία χρόνια, λόγω σοβαρών ζητημάτων κακοδιαχείρισης.
Αυτά τα ζητήματα εγείρουν ανησυχία για την ομαλή καταβολή των ενισχύσεων στους αγρότες. Το πιο πρόσφατο ατόπημα αφορά τις εκκαθαριστικές πληρωμές του 2023. Ενώ είχε ανακοινωθεί ότι θα πληρωθούν 51 εκατ. ευρώ, τελικά καταβλήθηκαν μόλις 14 εκατ. ευρώ, προκαλώντας επιπλέον ανησυχία για την επικείμενη πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης. Όπως σημειώνουν παράγοντες του αγροτικού κόσμου, “αν υπάρχουν τέτοιες αστοχίες σε μικρά ποσά, τι θα γίνει όταν πρέπει να πληρωθούν δισεκατομμύρια ευρώ;”.
Οι αγρότες υποστηρίζουν ότι τα λάθη δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Τα τελευταία χρόνια, ο Οργανισμός έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο για προβλήματα στη διαχείριση, κάτι που απειλεί την αξιοπιστία του και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στους αγρότες, οι οποίοι εξαρτώνται από τις επιδοτήσεις για την επιβίωσή τους.
Μόλις πριν από λίγες ημέρες αποκαλύφθηκε το φιάσκο με τις λανθασμένες ενισχύσεις που δόθηκαν το 2022, όπου 197.000 αγρότες καλούνται να επιστρέψουν 52,3 εκατ. ευρώ λόγω σφαλμάτων του τεχνικού συμβούλου του Οργανισμού. Αυτό το λάθος προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, καθώς πολλοί αγρότες βρέθηκαν ξαφνικά αντιμέτωποι με επιστροφές χρημάτων, χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι.
Το πρόβλημα όμως δεν σταματά εκεί. Ένα άλλο ζήτημα που έχει προκαλέσει αντιδράσεις είναι η απενεργοποίηση της δωρεάν εφαρμογής FAST, που είχε σχεδιαστεί για την ενεργοποίηση των οικολογικών σχημάτων. Η απουσία της δωρεάν εφαρμογής οδήγησε στην προώθηση επί πληρωμή εφαρμογών από τον τεχνικό σύμβουλο, αυξάνοντας το κόστος για τους αγρότες. Πολλοί συνεταιρισμοί, ασφαλιστικά γραφεία και Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ) έχουν καταγγείλει αυτή την πρακτική, επισημαίνοντας ότι επιβαρύνει άδικα τους αγρότες με επιπλέον έξοδα, σε μια περίοδο που ήδη αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες.
Επιπλέον, η έλλειψη προσωπικού στον ΟΠΕΚΕΠΕ επιδεινώνει τα προβλήματα. Ο Οργανισμός, που διαχειρίζεται περίπου 20 δισ. ευρώ από τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) για την περίοδο 2022-2027, αδυνατεί να προσλάβει το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό για να λειτουργήσει ομαλά.
Παρά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού για νέες προσλήψεις, αυτές δεν έχουν προχωρήσει, αφήνοντας τον Οργανισμό με σοβαρά κενά σε ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό οδηγεί σε καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες στην επεξεργασία των αιτήσεων και την καταβολή των επιδοτήσεων.
Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι, που βασίζονται στις ενισχύσεις αυτές για την επιβίωσή τους, βρίσκονται σε απόγνωση. Οι εκπρόσωποί τους ζητούν επειγόντως να λυθεί το ζήτημα της συνεργασίας του ΟΠΕΚΕΠΕ με τον τεχνικό σύμβουλο, ο οποίος θεωρείται υπεύθυνος για πολλές από τις καθυστερήσεις και τα λάθη. Η αργή αντίδραση του Οργανισμού, σε συνδυασμό με τα συνεχιζόμενα προβλήματα, δίνει την εντύπωση ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει χάσει τον έλεγχο της διαχείρισης των επιδοτήσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι το 2020, ο ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργούσε σχετικά ικανοποιητικά, με κάποιες φυσιολογικές δυσκολίες, αλλά τίποτα στο σημερινό επίπεδο κρίσης. Από το 2024, όμως, ο Οργανισμός τέθηκε υπό επιτήρηση, γεγονός που υποδεικνύει ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά. Πολλοί αναρωτιούνται πώς ένας Οργανισμός με τέτοια σημασία, που διαχειρίζεται δισεκατομμύρια ευρώ σε αγροτικές επιδοτήσεις, βρέθηκε σε αυτή την κατάσταση και γιατί δεν έχουν ληφθεί μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί και οι εκπρόσωποι των αγροτών εκφράζουν έντονη δυσαρέσκεια για την κατάσταση αυτή και ζητούν άμεση παρέμβαση από την πολιτεία. Τονίζουν ότι, αν δεν επιλυθεί το πρόβλημα σύντομα, η ευθύνη δεν θα βαρύνει μόνο τον τεχνικό σύμβουλο, αλλά και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, και προσωπικά τον αρμόδιο υπουργό. Οι αγρότες χρειάζονται λύσεις και όχι περαιτέρω εμπόδια στην είσπραξη των επιδοτήσεων που τους αναλογούν.
Η λύση, σύμφωνα με ειδικούς, βρίσκεται στην επανεξέταση του μοντέλου συνεργασίας του ΟΠΕΚΕΠΕ με τον τεχνικό σύμβουλο και στην ενίσχυση του Οργανισμού με εξειδικευμένο προσωπικό. Επιπλέον, πρέπει να υπάρξει καλύτερος συντονισμός και ταχύτερη λήψη αποφάσεων, ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω καθυστερήσεις και προβλήματα στις πληρωμές των επιδοτήσεων. Διαφορετικά, η κρίση θα βαθύνει και θα επηρεάσει αρνητικά όχι μόνο τον αγροτικό τομέα, αλλά και την ευρύτερη οικονομία της χώρας.
