Η μεγαλύτερη αναδρομική έκθεση που έγινε ποτέ στην Ιταλία, για τον Jean Cocteau, το τρομερό παιδί της γαλλικής σκηνής, μας περιμένει στο σπίτι- μουσείο της Peggy Guggenheim στη Βενετία.
Μια φωτογραφία του Jean Cocteau το 1949, που τραβήχτηκε από τον Philippe Halsman για το περιοδικό Life, απεικονίζει παιχνιδιάρικα τον ευγενικό και επιδραστικό Cocteau, ηγετική φυσιογνωμία της γαλλικής πρωτοπορίας του 20ου αιώνα, με σουρεαλιστικά χέρια, κρατώντας ένα στυλό, ένα πινέλο, ψαλίδι, ένα βιβλίο και, φυσικά, ένα αναμμένο τσιγάρο.
Αυτή η εικόνα, τώρα σε αφίσες σε όλη τη Βενετία, καλεί τους περαστικούς στην μεγαλύτερη αναδρομική έκθεση που έγινε ποτέ στην Ιταλία και είναι αφιερωμένη στον Jean Cocteau.
Τίτλος της έκθεσης: «Jean Cocteau: The Juggler’s Revenge» και θα στεγάζεται στο μουσείο- σπίτι της Peggy Guggenheim έως τις 16 Σεπτεμβρίου.
Η έκθεση υπογραμμίζει την επιδεξιότητα του πολυτάλαντου καλλιτέχνη, συγγραφέα, σκηνοθέτη και σχεδιαστή κοσμημάτων μόδας που εργαζόταν με ελεύθερο τρόπο και με διάφορα μέσα ενώ συχνά τα έργα του προκαλούσαν αντιδράσεις στους σύγχρονούς του.
«Ο Κοκτώ είχε μια κακή φήμη ως ερασιτέχνης, ενός ντιλετάντη – αυτή η κατηγορία τον είχε στοιχειώσει», δήλωσε ο Κένεθ Ε. Σίλβερ, ιστορικός που οργάνωσε την έκθεση με τον Μπλέικ Όετινγκ, έναν από τους διδακτορικούς του φοιτητές στο Ινστιτούτο Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
«Το να καταλαμβάνεις όλα τα είδη της δημιουργίας και της τέχνης είναι σήμερα δεδομένη στους καλλιτέχνες τώρα, αλλά ο Cocteau το έκανε σχεδόν πριν από όλους τους άλλους».
Περισσότερο γνωστός για το μυθιστόρημα του 1929 “Les Enfants Terribles” και την ταινία μεγάλου μήκους του 1946 “La Belle et la Bête” (“Η Πεντάμορφη και το Τέρας”), ο Cocteau ήταν και ένας ταλαντούχος καταπληκτικός σχεδιαστής.
Με τα χρόνια, δημιούργησε πορτρέτα πολλών ανθρώπων στον κύκλο του, συμπεριλαμβανομένων των Πικάσο και Έλσα Σιαπαρέλι (με την οποία συνεργάστηκε το 1937 για το σχεδιασμό μιας καρφίτσας σε σχήμα ματιού με ένα μαργαριτάρι). Όλα αυτά τα έργα βρίσκονται στην έκθεση.
Από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του εικοστού αιώνα, ο Cocteau ήταν εντυπωσιακά παραγωγικός.
Αναφερόταν στον εαυτό του ως ποιητής, αλλά ήταν επίσης μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός του οποίου τα θέματα κυμαίνονταν από την τέχνη και τη μουσική έως άλλες εκθετικές μορφές, όπως η ταξιδιωτική γραφή και τα απομνημονεύματα.
Ταυτόχρονα, ήταν επίσης ένας ταλαντούχος, εξαιρετικά πρωτότυπος και καινοτόμος εικαστικός.
Αυτή η πλευρά της δημιουργικής ζωής του καλλιτέχνη είναι το επίκεντρο της έκθεσης που διοργανώνει η συλλογή Peggy Guggenheim.
Για την εκλεκτική του φύση, θα μπορούσε εύκολα να περιγραφεί ως ένας «αναγεννησιακός άνθρωπος» της σύγχρονης εποχής, του οποίου η εξαιρετική ευελιξία άφησε ανεξίτηλο σημάδι στην τέχνη του εικοστού αιώνα.
Βασικό πρόσωπο της γαλλικής καλλιτεχνικής σκηνής της εποχής του, ο κύκλος του περιελάμβανε καλλιτέχνες όπως η Josephine Baker, η Coco Chanel, ο Sergei Diaghilev, η Edith Piaf, ο Pablo Picasso και ο Tristan Tzara.
Ωστόσο, η ειλικρινής δήλωση της ομοφυλοφιλίας του και ο εθισμός στο όπιο που δεν προσπάθησε ποτέ να κρύψει, σήμαινε ότι κατείχε μια επισφαλή θέση στην πρωτοπορία.
Άνθρωπος του γαλλικού κατεστημένου αλλά και ανατρεπτικός αυτού, ο Cocteau ενσάρκωσε τις πολιτιστικές, κοινωνικές και πολιτικές αντιθέσεις της εποχής του.
Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης αυτήν την ιστορία του queerness του Cocteau μέσα από τα ειλικρινή του σχέδια με γυμνούς άντρες σε στιγμές βολικής οικειότητας -ο καλλιτέχνης ούτε έκρυψε τη σεξουαλικότητά του ούτε όμως την διαλάλησε.
Πράγματι, οι εμπειρίες του Cocteau ως ομοφυλόφιλου άνδρα και ως διασταυρούμενη φιγούρα μεταξύ του παρισινού κατεστημένου στο οποίο γεννήθηκε και της πρωτοπορίας, απηχούν την εξερεύνηση των ξένων ευρέως στην 60η Διεθνή Έκθεση Τέχνης στη Μπιενάλε της Βενετίας με τίτλο «Foreigners Everywhere», που διοργανώθηκε από τον Adriano Pedrosa και θα είναι ανοικτή μέχρι τις 24 Νοεμβρίου.
Την ιδέα γι’ αυτήν την αναδρομική έκθεση για τον Cocteau, με περισσότερα από 150 έργα του, την είχε πριν από αρκετά χρόνια η κόρη της Peggy Guggenheim, Pegeen Vail καθώς ενδιαφερόταν να εξερευνήσει τη φιλία μεταξύ του καλλιτέχνη και της μητέρας της, η οποία εγκαινίασε την πρώτη της γκαλερί, Guggenheim Jeune, στο Λονδίνο με μια έκθεση σχεδίων του Cocteau το 1938, κατόπιν συμβουλής του κοινού τους φίλου Marcel Duchamp.
Στα απομνημονεύματά της το 1979 «Out of This Century: Confessions of an Art Addict», η Guggenheim έγραφε:
«Οι προετοιμασίες για την έκθεση Cocteau ήταν μάλλον δύσκολες. Για να μιλήσει κανείς στον Cocteau, έπρεπε να πάει στο ξενοδοχείο του στη Rue de Cambon και να προσπαθήσει να του μιλήσει ενώ ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι και κάπνιζε όπιο».
Ο Cocteau θα της έστελνε τελικά σχέδια με κοστούμια και έπιπλα που σχεδίασε για το έργο του “Les Chevaliers de la Table Ronde” (“Οι Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης”) το 1937 και ένα αινιγματικό αλληγορικό σχέδιο με γραφίτη, κιμωλία, κραγιόν και…αίμα σε σεντόνι που έφτιαξε ειδικά για την έκθεση στην Guggenheim, με τίτλο «Fear Giving Wings to Courage».
Έκθεση: Jean Cocteau: The Juggler’s Revenge
Peggy Guggenheim Collection, Βενετία
Διάρκεια έκθεσης: έως 16 Σεπτεμβρίου 2024
Πληροφορίες: www.guggenheim-venice.it
