“Μπορούμε να το κάνουμε!”, είπε η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ πριν από εννέα χρόνια, όταν διακήρυξε ότι η Γερμανία και η Ευρώπη έχουν τη δυνατότητα να χορηγήσουν άσυλο σε ανθρώπους που αναζητούν καταφύγιο.
Τότε, τα λόγια της έδιναν ελπίδα σε εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους που έφευγαν από τον 13ετή πλέον εμφύλιο πόλεμο της χώρας, αναζητώντας καταφύγιο στην Ευρώπη. Αλλά σήμερα, η πολιτική ανοικτών θυρών της Μέρκελ για τους αιτούντες άσυλο, ιδίως για τους ανθρώπους από τη Συρία, έχει αλλάξει στην Ευρώπη.
Λίγες μόλις ημέρες μετά την πτώση του προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, χώρες σε ολόκληρη την ήπειρο -συμπεριλαμβανομένων της Γερμανίας, της Αυστρίας, του Βελγίου, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Σουηδίας, της Δανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου– ανακοίνωσαν ότι σχεδιάζουν να αναστείλουν τις αιτήσεις ασύλου για τους Σύρους που ζητούν άσυλο. Αυτό περιλαμβάνει τόσο τις νέες αιτήσεις όσο και εκείνες που βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία.
Στην Ελλάδα, το ζήτημα θα αποτελέσει και από τα βασικά θέματα που θα συζητηθεί στο ΚΥΣΕΑ, που θα συνεδριάσει την Παρασκευή υπό τον πρωθυπουργό. Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ετοιμάζει τις σχετικές εισηγήσεις που θα γίνουν στο ΚΥΣΕΑ, καθώς παρακολουθεί όλες τις εξελίξεις που διαμορφώνονται μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ. Επομένως, την ερχόμενη Παρασκευή θα γίνουν όλες οι εισηγήσεις και θα ληφθούν όλες οι απαραίτητες αποφάσεις. Σημειώνεται πως στην Ελλάδα υπάρχουν 9.450 Σύροι πρόσφυγες, δηλαδή το 35% των ατόμων που φιλοξενούνται σε δομές.
Τη Δευτέρα, ο Φίλιπο Γκράντι, επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), κάλεσε σε «υπομονή και επαγρύπνηση». Σε δήλωσή του, ανέφερε ότι η υπηρεσία «ελπίζει ότι οι εξελίξεις επί τόπου θα εξελιχθούν με θετικό τρόπο, επιτρέποντας επιτέλους να πραγματοποιηθούν εθελοντικές, ασφαλείς και βιώσιμες επιστροφές – με τους πρόσφυγες να είναι σε θέση να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις».
Πόσοι Σύροι έχουν ζητήσει άσυλο στην Ευρώπη;
Από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, τουλάχιστον 7,4 εκατομμύρια Σύριοι παραμένουν εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της χώρας, ενώ περίπου 4,9 εκατομμύρια αναζητούν καταφύγιο σε γειτονικές χώρες. Επιπλέον 1,3 εκατομμύρια έχουν επανεγκατασταθεί αλλού, κυρίως στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με την ενδιάμεση ανασκόπηση που δημοσίευσε ο Οργανισμός Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUAA) τον Σεπτέμβριο, από τις συνολικά 513.000 αιτήσεις ασύλου που έλαβαν οι χώρες της ΕΕ το 2024, «οι Σύριοι συνέχισαν να υποβάλλουν μακράν τις περισσότερες αιτήσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους». Οι αιτήσεις ασύλου τους αντιπροσωπεύουν το 14% του συνολικού αριθμού των αιτήσεων – αύξηση κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023.
Στην έκθεση της EUAA τονίζεται επίσης ότι περίπου 101.000 αιτήσεις ασύλου από τη Συρία εξακολουθούν να εκκρεμούν σε χώρες της ΕΕ.
Εν τω μεταξύ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών της χώρας, περισσότεροι από 27.000 άνθρωποι από τη Συρία έχουν ζητήσει άσυλο από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, με το 90 τοις εκατό των αιτήσεων να εγκρίνονται. Ωστόσο, 6.502 αιτήσεις ασύλου από τη Συρία εξακολουθούν να εκκρεμούν μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024.
Οι δέκα χώρες που επέλεξαν περισσότερο οι Σύροι για να μεταναστεύσουν το 2023 ήταν οι εξής σύμφωνα με τον ΟΗΕ:
- Η Τουρκία όπου φιλοξενήθηκαν 3,2 εκατ. μετανάστες
- Ο Λίβανος με 748.900 μετανάστες
- Η Γερμανία με 705.800 μετανάστες
- Η Ιορδανία με 669.100 μετανάστες
- Το Ιράκ με 272.000 μετανάστες
- Η Αίγυπτος με 153.800 μετανάστες
- Η Σουηδία με 94.900 μετανάστες
- Η Αυστρία με 87. 200 μετανάστες
- Η Ολλανδία με 58.400 μετανάστες
- Η Ελλάδα με 45.900 μετανάστες
Τι σημαίνει «παύση» των αιτήσεων ασύλου;
Μετά την πτώση του αλ Άσαντ, ορισμένες χώρες της ΕΕ ανακοίνωσαν «παύση» στη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου, καθώς, όπως λένε, αντιμετωπίζουν την κατάσταση στο εσωτερικό της Συρίας. Οι ξένοι ηγέτες των 27 μελών του μπλοκ θα συναντηθούν αργότερα αυτόν τον μήνα για να συζητήσουν μια κοινή απάντηση.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο αποχώρησε από την ΕΕ μετά το δημοψήφισμα του 2016 για το Brexit, η υπουργός Εσωτερικών Ιβέτ Κούπερ σημείωσε ότι η κατάσταση στη Συρία κινείται πολύ γρήγορα. «Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όπως η Γερμανία, όπως η Γαλλία και όπως άλλες χώρες, έχουμε αναστείλει τις αποφάσεις ασύλου για υποθέσεις από τη Συρία, ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών εξετάζει και παρακολουθεί την τρέχουσα κατάσταση», δήλωσε η ίδια.
Ο Bram Frouws, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Mixed Migration Centre με έδρα τη Γενεύη, δήλωσε στο Al Jazeera ότι η παύση των αιτήσεων ασύλου «ουσιαστικά σημαίνει ότι οι Σύριοι που βρίσκονται ακόμη σε διαδικασία ασύλου και περιμένουν απόφαση θα βρίσκονται σε εκκρεμότητα για πολύ περισσότερο καιρό».
«Γνωρίζοντας ότι σε πολλές [ευρωπαϊκές] χώρες υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στην παροχή ασύλου, αυτό αυξάνει την αβεβαιότητα για πολλούς. Σημαίνει επίσης ότι όσοι φθάνουν από εδώ και στο εξής, ενώ εξακολουθούν να είναι δυνατόν να υποβάλουν αίτηση ασύλου, θα πρέπει να περιμένουν πολύ για μια απόφαση», πρόσθεσε.
Προς το παρόν, δεν υπάρχει καμία αλλαγή στο καθεστώς για όσους έχουν ήδη λάβει άσυλο σε ευρωπαϊκές χώρες.
