Σαρωτικοί αναμένεται να είναι οι έλεγχοι το επόμενο χρονικό διάστημα, από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με σκοπό τον εντοπισμό φορολογούμενων που δεν έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση, αποκρύπτοντας τα πραγματικά εισοδήματά τους από την εφορία.
Οι έλεγχοι αυτοί στοχεύουν στην επιβολή των αντίστοιχων φορολογικών επιβαρύνσεων στους παραβάτες, αξιοποιώντας όλα τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή της η φορολογική διοίκηση. Μέσω αυτής της διαδικασίας, η ΑΑΔΕ «ράβει κουστούμι» φόρου, δηλαδή υπολογίζει τον φόρο που αναλογεί στους παραβάτες βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών.
Οι πρώτοι που έρχονται αντιμέτωποι με τους ελέγχους είναι όσοι «ξέχασαν» ή αμέλησαν να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το έτος 2019, δηλαδή για τα εισοδήματα που απέκτησαν το 2018. Ο λόγος που οι φορολογούμενοι αυτοί ελέγχονται κατά προτεραιότητα είναι ότι η συγκεκριμένη φορολογική χρήση παραγράφεται στο τέλος του τρέχοντος έτους. Για να προλάβει την παραγραφή, η φορολογική διοίκηση έχει ανεβάσει ταχύτητα στις διαδικασίες της, με στόχο να αποστείλει τα σχετικά σημειώματα με τον υπολογισμένο φόρο στους παραβάτες το αργότερο έως τις αρχές Δεκεμβρίου.
Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ότι σε περιπτώσεις όπου φυσικά πρόσωπα δεν υποβάλουν φορολογική δήλωση, παρά την υποχρέωσή τους, εκδίδεται πράξη εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου εισοδήματος. Η πράξη αυτή εκδίδεται με την προϋπόθεση ότι από τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Φορολογική Διοίκηση προκύπτει φορολογητέα ύλη, η οποία επιτρέπει τον κατ’ εκτίμηση προσδιορισμό της φορολογικής υποχρέωσης.
Επίσης, για να εκδοθεί η πράξη πρέπει το ποσό του φόρου που προκύπτει να υπερβαίνει τα 30 ευρώ. Ο λογαριασμός που αποστέλλεται στους φορολογούμενους περιλαμβάνει, εκτός από τον κύριο φόρο, και πρόσθετες επιβαρύνσεις όπως την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, το τέλος επιτηδεύματος και τον φόρο πολυτελούς διαβίωσης, όπου αυτά ισχύουν.
Για να προσδιοριστεί το φορολογητέο εισόδημα, η ΑΑΔΕ χρησιμοποιεί στοιχεία που λαμβάνονται, μεταξύ άλλων, από:
• Τα ηλεκτρονικά αρχεία που αφορούν βεβαιώσεις αποδοχών, συντάξεων, αμοιβών από επιχειρηματικές δραστηριότητες και εισοδημάτων από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα για το φορολογικό έτος 2018, και
• Διαθέσιμες πληροφορίες για άλλα εισοδήματα, καθώς και αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης ή απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Τα δεδομένα αυτά προέρχονται από διάφορες ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, οι οποίες είναι προσβάσιμες από την ΑΑΔΕ, αλλά και στο πλαίσιο της διεθνούς διοικητικής συνεργασίας για την ανταλλαγή πληροφοριών σε ζητήματα άμεσης φορολογίας. Συχνά, οι πληροφορίες αυτές αντλούνται από τρίτους φορείς ή πηγές, τους οποίους έχει δικαίωμα να συμβουλεύεται η Φορολογική Διοίκηση.
Η ΑΑΔΕ έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε «προσδιορισμό εκτιμώμενου φόρου» βάσει των διαθέσιμων στοιχείων για τουλάχιστον ένα φορολογικό έτος. Για το έτος 2018, οι διαδικασίες αυτές πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2024, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι φορολογούμενοι θα κληθούν να καταβάλουν τον αναλογούντα φόρο. Για να προχωρήσει ο εκτιμώμενος προσδιορισμός, πρέπει τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η ΑΑΔΕ να δείχνουν ότι υπάρχει:
• Φορολογητέα ύλη που προκύπτει είτε από πραγματικά είτε από τεκμαρτά εισοδήματα, και
• Φόρος προς καταβολή που υπερβαίνει το ποσό των 30 ευρώ.
Στον υπολογισμό του φόρου, εκτός από τον κύριο φόρο, συνυπολογίζονται επίσης η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, το τέλος επιτηδεύματος, καθώς και ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης για όσους υπάγονται σε αυτή την κατηγορία.
Σε περιπτώσεις έγγαμων ζευγαριών ή ατόμων που έχουν υπογράψει σύμφωνο συμβίωσης, μπορεί να εκδοθεί πράξη εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου και για τους δύο συζύγους ή τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης, εφόσον η έγγαμη σχέση ή το σύμφωνο εξακολουθεί να ισχύει κατά την ημερομηνία έκδοσης της πράξης προσδιορισμού φόρου. Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζεται ότι η φορολογική υποχρέωση καλύπτει όλες τις σχετικές περιπτώσεις, είτε πρόκειται για μεμονωμένα άτομα είτε για ζευγάρια που υποβάλλουν από κοινού φορολογική δήλωση.
Η διαδικασία των εκτιμήσεων αυτών λειτουργεί ως ένα από τα βασικά εργαλεία της ΑΑΔΕ για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, ειδικά σε περιπτώσεις όπου οι φορολογούμενοι δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους. Μέσω των διασταυρώσεων αυτών, η φορολογική διοίκηση προσπαθεί να εξασφαλίσει ότι όλοι οι πολίτες καταβάλλουν το μερίδιο φόρου που τους αναλογεί, αποτρέποντας έτσι την απώλεια εσόδων για το κράτος και ενισχύοντας τη διαφάνεια και την ισότητα στη φορολογία.
