Επιστολές διαμαρτυρίας απέστειλε ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας για το ζήτημα της ανακύκλωσης και των τελών ταφής απορριμμάτων με τις οποίες θέτει ερωτήσεις σχετικά με το τι θα γίνει από εδώ και πέρα. Οι επιστολές του Δημάρχου Αθηναίων Χ. Δούκα εστάλησαν προς τους Ν. Παπαθανάση Αναπληρωτή Υπουργό, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ε. Καραμίντζιο, Πρόεδρο ΕΟΑΝ αλλά και την διευθύνουσα σύμβουλο Αλεξάνδρα Σοφία Τόγια.
Ο δήμαρχος Αθηναίων ζητά να μάθει γιατί η Αττική δεν φαίνεται ότι συμπεριλαμβάνεται στις χρηματοδοτήσεις του τρέχοντος ΕΣΠΑ και ποιος πήρε την απόφαση αυτή. Επίσης, ζητά να μάθει αν η κυβέρνηση μπορεί να δεσμευτεί ότι η Αττική θα ενταχθεί στο υπάρχον ΕΣΠΑ ώστε να προχωρήσει η χρηματοδότηση των μονάδων επεξεργασίας της Αττικής.
Επιπλέον, ρωτά γιατί καθυστερούν δύο τουλάχιστον χρόνια οι σχετικές διαδικασίες εκπόνησης των ειδικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων που προβλέπει ο νόμος και πόσα χρήματα από τα τέλη ταφής που έχουν δώσει οι δήμοι θα αφορούν τα ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα.
Η επιστολή του προς τον κ. Παπαθανάση αναφέρει μεταξύ άλλων: «Σύμφωνα με επανειλημμένες δηλώσεις και τοποθετήσεις του ΓΓ Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων κ. Μανώλη Γραφάκου, στα προς χρηματοδότηση έργα περιλαμβάνονται πολλές μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) που δημοπρατήθηκαν και συμβασιοποιήθηκαν στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο (ΜΕΑ Ζακύνθου, Λευκάδας, Χερσονήσου, Σητείας, Δυτικής Θεσσαλίας, Βόλου, Αχαΐας) καθώς και νέα έργα όπως του Ανατολικού και του Δυτικού Τομέα της Θεσσαλονίκης, της Λάρισας, της Καβάλας, τα ΣΔΙΤ Ρόδου, Σαντορίνης, αλλά και μικρότερα έργα όπως οι ΜΕΑ Άνδρου, Τήνου, Σύρου, Μυκόνου κλπ.
Προκαλεί πολύ μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι από τις αναφορές αυτές απουσιάζουν τα δύο δημοπρατημένα έργα που αφορούν την Αττική και πιο συγκεκριμένα, τα έργα που αφορούν την Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας και την Περιφερειακή Ενότητα του Πειραιά. Τα εν λόγω έργα έχουν συνολικό προϋπολογισμό της τάξης των 630 εκ. ευρώ, αφορούν το 45% του πληθυσμού της χώρας και σε περίπτωση που δεν επιδοτηθούν από το ΕΣΠΑ 2021-2027, η υλοποίησή τους θα επιβαρύνει υπέρμετρα τους κατοίκους της Αττικής.
Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι το τρέχον ΕΣΠΑ είναι το τελευταίο που θα χρηματοδοτεί μονάδες επεξεργασίας.
Με βάση τα παραπάνω δημιουργούνται τα ακόλουθα εύλογα ερωτήματα:
Για ποιον λόγο οι μονάδες επεξεργασίας της Αττικής δεν αναφέρονται καν στα προς χρηματοδότηση έργα; Ποιος αποφάσισε και με ποιες διαδικασίες ότι οι μονάδες επεξεργασίας της Αττικής δεν θα πάρουν χρηματοδοτήσεις από το τρέχον ΕΣΠΑ;
Δεσμεύεται η κυβέρνηση ότι οι μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων της Αττικής θα χρηματοδοτηθούν από το τρέχον ΕΣΠΑ;
Αν ναι, για ποιο λόγο δεν προχωράνε οι διαδικασίες ένταξης των έργων;
Αν όχι, για ποιο λόγο οι πολίτες της Αττικής πρέπει να επιβαρυνθούν υπέρογκα σε σχέση με πολίτες άλλων περιφερειών και να υποχρεωθούν σε πλήρη κάλυψη των επενδύσεων από ιδιωτικά κεφάλαια και μόνο, χωρίς ευρωπαϊκή και εθνική συμμετοχή;».
Και η επιστολή καταλήγει: «Επισημαίνουμε ότι ο κίνδυνος να χαθεί και το τρέχον ΕΣΠΑ (από το προηγούμενο η Αττική δεν πήρε ούτε ένα ευρώ για μονάδες επεξεργασίας) είναι τεράστιος εφόσον βρισκόμαστε ήδη στο 2025 και δεν έχει βγει καν πρόσκληση υποβολής προτάσεων για έργα ανακύκλωσης και διαχείρισης απορριμμάτων για την περίοδο 2021-2027, δηλαδή έχουν ήδη χαθεί τέσσερα ολόκληρα χρόνια».
Αντίστοιχα η επιστολή προς τους κ.κ. Καραμίντζιο και Τόγια, ο κ. Δούκας αναφέρει: «Οι πρόσφατες εξελίξεις σε σχέση με την εξοντωτική επιβολή του τέλους ταφής στους Δήμους της Αττικής για το 2025 έφεραν ξανά στο προσκήνιο το ρόλο του ΕΟΑΝ στο συγκεκριμένο θέμα. Σύμφωνα με όλα τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα, ο ΕΟΑΝ πρέπει να έχει ήδη εισπράξει ένα ποσό άνω των 130 εκ. ευρώ από το τέλος ταφής για τα έτη 2022, 2023.
Σύμφωνα με το άρθρο 38 του Ν. 4819/2021 (άρθρο 38), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 110 του Ν. 5043/2023, το τέλος ταφής αποδίδεται από τους υπόχρεους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) σε ειδικό λογαριασμό που ο ΕΟΑΝ τηρεί για το σκοπό αυτόν και διατίθεται, με βάση τα ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα που εκπονεί και τα οποία εγκρίνονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με τα προγράμματα αυτά μπορεί να χρηματοδοτούνται δράσεις των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού και των ΦοΔΣΑ με σκοπό την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων, καθώς και την εν γένει αναβάθμιση του περιβάλλοντος.
Κατά συνέπεια, το γεγονός ότι από το 2022 έως σήμερα ο ΕΟΑΝ δεν έχει προβεί στην εκπόνηση των ειδικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, με δικαιούχους Δήμους ή/και ΦοΔΣΑ, αποτελεί σαφή καταστρατήγηση των προβλέψεων του νόμου. Η ήδη περιορισμένη ρευστότητα των Ο.Τ.Α περιορίζεται ακόμα περισσότερο χωρίς να εκπληρώνεται ο βασικός σκοπός του νόμου που είναι η ενίσχυση της ανακύκλωσης στο επίπεδο των Δήμων.
Κατά συνέπεια θέτουμε τα ακόλουθα εύλογα ερωτήματα:
Γιατί καθυστερούν δύο τουλάχιστον χρόνια οι σχετικές διαδικασίες εκπόνησης των ειδικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων που προβλέπει ο νόμος;
Ποιες ενέργειες έχουν γίνει από τον ΕΟΑΝ και το συναρμόδιο Υπουργείο για την εκπόνηση των ειδικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων που προβλέπονται σε σχέση με το τέλος ταφής;
Ποιες θα είναι οι χρηματοδοτούμενες δράσεις;
Πόσα χρήματα από τα τέλη ταφής που έχουν αποδώσει οι δήμοι θα αφορούν τα ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα; Τι θα γίνει με τα χρήματα που συνεχίζουν να δίνουν οι δήμοι;».
Αμέσως μετά η επιστολή τονίζει: «Σημειώνουμε επίσης ότι κομβικό θέμα αποτελεί και το ποιοι θα είναι οι τελικοί δικαιούχοι των εν λόγω προγραμμάτων. Σύμφωνα με όσα έχουν επανειλημμένως ανακοινωθεί από τον ΓΓ Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων κ. Μανώλη Γραφάκο, η πρόθεση της κυβέρνησης είναι το σύνολο των πόρων του τέλους ταφής να αποδοθεί στους ΦοΔΣΑ.
Σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί κάτι τέτοιο, επισημαίνουμε ότι ο αποκλεισμός των δήμων ως δικαιούχων από τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το τέλος ταφής αποτελεί σαφή παράβαση του νόμου που ρητά ορίζει ότι μπορεί να χρηματοδοτούνται δράσεις των Ο.Τ.Α α’ βαθμού και των ΦοΔΣΑ και δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτός από τους δήμους της χώρας».
Και καταλήγει: «Τέλος, σας προτείνουμε πως με δεδομένο ότι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με την προσφυγή της ΚΕΔΕ και 164 δήμων κατά της επιβολής του τέλους ταφής αναμένεται έως τα μέσα Μαρτίου 2025 (δηλαδή εντός 50-60 ημερών), είναι σκόπιμο να αποφευχθεί κάθε ενέργεια που δημιουργεί τετελεσμένα πριν την έκδοση της σχετικής απόφασης».
