Κίνδυνος για ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση αν δεν υπάρξει εκτόνωση
Κάτι λιγότερο από έναν χρόνο τώρα, η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί τις φρικαλεότητες που λαμβάνουν χώρα ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς. Οι προσπάθειες για εκεχειρία έπεσαν στο κενό, οι τρομοκράτες της Χαμάς συνεχίζουν να κρύβονται πίσω από τους αμάχους και το Ισραήλ συνεχίζει να ισοπεδώνει τη Γάζα.
Ο Ισμαήλ Χανίγια, κορυφαίος ηγέτης της Χαμάς, δολοφονήθηκε πριν από μερικές ημέρες, στις 31 Ιουλίου, από εκρηκτικό μηχανισμό που τοποθετήθηκε κρυφά σε ξενώνα της Τεχεράνης όπου διέμενε, σύμφωνα με επτά αξιωματούχους της Μέσης Ανατολής, μεταξύ των οποίων δύο Ιρανοί και ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
Να σημειωθεί ότι ο ξενώνας διευθύνεται και προστατεύεται από το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης και αποτελεί μέρος ενός μεγάλου συγκροτήματος, γνωστού ως Neshat, σε μια πολυτελή γειτονιά της βόρειας Τεχεράνης. Ο Χανίγια βρέθηκε στην πρωτεύουσα του Ιράν για την προεδρική ορκωμοσία. Η βόμβα πυροδοτήθηκε εξ αποστάσεως, όπως αποκάλυψαν οι πέντε από τους επτά αξιωματούχους, μόλις επιβεβαιώθηκε ότι βρισκόταν μέσα στο δωμάτιό του στον ξενώνα. Από την έκρηξη σκοτώθηκε και ένας σωματοφύλακάς του.
Η έκρηξη ταρακούνησε το κτήριο, έσπασε μερικά παράθυρα και προκάλεσε τη μερική κατάρρευση ενός εξωτερικού τοίχου, σύμφωνα με δύο Ιρανούς αξιωματούχους, μέλη των Φρουρών της Επανάστασης που ενημερώθηκαν για το περιστατικό.
Ο Χανίγια, ο οποίος είχε ηγηθεί του πολιτικού γραφείου της Χαμάς στο Κατάρ, είχε μείνει στον ξενώνα αρκετές φορές στο παρελθόν όταν πραγματοποιούσε επισκέψεις στην Τεχεράνη, σύμφωνα με αξιωματούχους της Μέσης Ανατολής. Όλοι οι αξιωματούχοι μίλησαν στα ξένα μέσα υπό τον όρο της ανωνυμίας για να μοιραστούν ευαίσθητες λεπτομέρειες σχετικά με τη δολοφονία.
Το χρονικό μετά την επίθεση
Ιρανοί αξιωματούχοι και η Χαμάς δήλωσαν ότι το Ισραήλ ευθύνεται για τη δολοφονία, μια εκτίμηση στην οποία κατέληξαν και αρκετοί Αμερικανοί αξιωματούχοι. Η δολοφονία απειλεί τις ήδη λεπτές ισορροπίες και προοιωνίζει την εξαπόλυση ενός ακόμη κύματος βίας στη Μέση Ανατολή ανατρέποντας τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Ο Χανίγιε ήταν κορυφαίος διαπραγματευτής στις συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός.
Ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC) κατηγόρησε το Ισραήλ για την επίθεση που εξουδετέρωσε τον πολιτικό αρχηγό της Χαμάς και υποσχέθηκε να αντεπιτεθεί. Σε ανακοινωθέν που εκδόθηκε ύστερα από έκτακτη συνεδρίαση του μπλοκ των 57 μελών την Τετάρτη 7 Αυγούστου στη Σαουδική Αραβία, αναφέρεται ότι «θεωρεί το Ισραήλ, την παράνομη δύναμη κατοχής, πλήρως υπεύθυνη για αυτή την αποτρόπαια επίθεση», την οποία περιέγραψε ως «σοβαρή παραβίαση» της κυριαρχίας του Ιράν.
Το Ισραήλ δεν έχει αναλάβει δημόσια την ευθύνη για τη δολοφονία, αλλά οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι πληροφοριών ενημέρωσαν τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές κυβερνήσεις για τις λεπτομέρειες της επιχείρησης αμέσως μετά, σύμφωνα πάντα με τους πέντε αξιωματούχους της Μέσης Ανατολής.
Την ίδια μέρα, ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν λάβει εκ των προτέρων γνώση για το σχέδιο δολοφονίας.
Ο Μαμαντού Τανγκάρα, υπουργός Εξωτερικών της Γκάμπια, της χώρας που προεδρεύει του OIC, είπε ότι η «ειδεχθής» δολοφονία του Χανίγια και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη Γάζα θα οδηγήσουν σε μια περιφερειακή σύγκρουση. «Η επιθετικότητα και η παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν με τη δολοφονία ενός πολιτικού ηγέτη στο έδαφός της είναι μια πράξη που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μεμονωμένα» είπε.
«Αυτή η αποτρόπαια πράξη βοηθάει μόνο στην κλιμάκωση των υφιστάμενων εντάσεων που ενδέχεται να οδηγήσουν σε μια ευρύτερη σύγκρουση, η οποία με τη σειρά της θα μπορούσε να εμπλέξει ολόκληρη την περιοχή» σημείωσε και συνέχισε λέγοντας ότι:
Η δολοφονία του Χανίγια «δεν θα καταπνίξει την παλαιστινιακή υπόθεση, αλλά αντίθετα θα την ενισχύσει, δίνοντας χαρακτήρα επείγοντος στο αίτημα για δικαιοσύνη και ανθρώπινα δικαιώματα στον παλαιστινιακό λαό. (…) Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα των εθνών – κρατών είναι θεμελιώδεις αρχές που στηρίζουν τη διεθνή τάξη» συμπλήρωσε.
Οι εξελίξεις μετά τη δολοφονία
Ώρες μετά τη δολοφονία, οι εικασίες έδωσαν και πήραν σχετικά με τον τρόπο που κατάφερε το Ισραήλ να εκτελέσει τον Χανίγια. Μίλησαν για πυραυλικό χτύπημα πιθανώς από drone ή αεροπλάνο, παρόμοιο με εκείνο που είχε εκτοξεύσει πύραυλο τον Απρίλιο σε μια στρατιωτική βάση στο Ισφαχάν.
Φυσικά αυτό που ανησύχησε περισσότερο τους Ιρανούς είναι το πώς το Ισραήλ κατάφερε να φέρει εις πέρας την επίθεση και να αποφύγει εκ νέου τα ιρανικά συστήματα αεράμυνας εκτελώντας αεροπορική επιδρομή στην πρωτεύουσα…
Όπως αποδεικνύεται, οι δολοφόνοι κατάφεραν να εκμεταλλευτούν ένα κενό στην άμυνα του Ιράν: ένα κενό στην ασφάλεια ενός – υποτίθεται – αυστηρά φυλασσόμενου συγκροτήματος που επέτρεψε να τοποθετηθεί μια βόμβα και να παραμείνει κρυμμένη για εβδομάδες πριν τελικά γίνει η πυροδότηση. Το πώς κρύφτηκε η βόμβα στον ξενώνα παραμένει ασαφές. Αξιωματούχοι της Μέσης Ανατολής δήλωσαν πως ο σχεδιασμός της συγκεκριμένης επίθεσης κράτησε μήνες και απαιτούσε εκτεταμένη παρακολούθηση του συγκροτήματος.
Ο νέος πολιτικός αρχηγός
Η Χαμάς όρισε ηγέτη της στη Γάζα και διάδοχο του πρώην πολιτικού αρχηγού Χανίγια τον Γιαχία Σινουάρ, σε μια κίνηση που ενισχύει τη ριζοσπαστική πορεία που ακολουθήθηκε από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ και ύστερα. Ο Σινουάρ, ο αρχιτέκτονας της πιο καταστροφικής επίθεσης στο Ισραήλ εδώ και δεκαετίες, της 7ης Οκτωβρίου, κρύβεται στη Γάζα αποφεύγοντας τις ισραηλινές προσπάθειες να τον σκοτώσουν από την αρχή του πολέμου.
«Το Κίνημα Ισλαμικής Αντίστασης Χαμάς ανακοινώνει την επιλογή του διοικητή Γιαχία Σινουάρ ως επικεφαλής του πολιτικού γραφείου του κινήματος, που διαδέχεται τον μάρτυρα διοικητή Ισμαήλ Χανίγια, είθε ο Αλλάχ να τον ελεήσει» ανέφερε η οργάνωση σε σύντομη δήλωση.
Η είδηση του διορισμού, η οποία ήρθε καθώς το Ισραήλ προετοιμάζεται για μια πιθανή επίθεση από το Ιράν μετά τη δολοφονία του Χανίγια στην Τεχεράνη, χαιρετίστηκε με ρουκέτες από τη Γάζα από τις ομάδες της Χαμάς που εξακολουθούν να πολεμούν τα ισραηλινά στρατεύματα σε πολιορκημένα εδάφη.
«Ο διορισμός σημαίνει ότι το Ισραήλ πρέπει να αντιμετωπίσει τον Σινουάρ ως λύση στον πόλεμο της Γάζας» δήλωσε περιφερειακός διπλωμάτης που γνωρίζει τις συνομιλίες που μεσολαβούν από την Αίγυπτο και το Κατάρ, οι οποίες έχουν στόχο να σταματήσουν τις εχθροπραξίες στη Γάζα και να επιστρέψουν οι 115 Ισραηλινοί και ξένοι όμηροι που κρατούνται ακόμα.
«Είναι μήνυμα σκληρότητας και είναι ασυμβίβαστος».
Ο Σινουάρ, ο οποίος πέρασε τη μισή ενήλικη ζωή του στις ισραηλινές φυλακές, είναι ο πιο ισχυρός ηγέτης της Χαμάς που έμεινε ζωντανός μετά τη δολοφονία του Χανίγιε, η οποία άφησε την περιοχή στο χείλος μιας ευρύτερης περιφερειακής σύγκρουσης μετά την υπόσχεση του Ιράν για σκληρά αντίποινα.
Μπορεί το Ισραήλ να μην έχει αναλάβει την ευθύνη για τη δολοφονία, όμως έχει σκοτώσει κι άλλα ανώτερα στελέχη, συμπεριλαμβανομένου του αναπληρωτή ηγέτη της Χαμάς Σάλεχ Αλ Αρούρι, που σκοτώθηκε στη Βηρυτό, και του Μοχάμεντ Ντέιφ, του στρατιωτικού διοικητή του κινήματος.
Γεννημένος σε έναν καταυλισμό προσφύγων στην πόλη Χαν Γιουνίς, στη νότια Γάζα, ο Σινουάρ, 61 ετών, εξελέγη αρχηγός της Χαμάς στη Γάζα το 2017, αφού απέκτησε τη φήμη του «αδίστακτου» μεταξύ των Παλαιστινίων και του «αδυσώπητου εχθρού» του Ισραήλ. Ο επικεφαλής στρατιωτικός εκπρόσωπος του Ισραήλ, υποναύαρχος Ντανιέλ Χαγκάρι, κατηγόρησε τον Σινουάρ για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου και είπε ότι το Ισραήλ θα συνεχίσει να τον καταδιώκει.
«Υπάρχει μόνο ένα μέρος για τον Γιαχία Σινουάρ, και αυτό είναι δίπλα στον Μοχάμεντ Ντέιφ και στους υπόλοιπους τρομοκράτες της 7ης Οκτωβρίου» δήλωσε στο τηλεοπτικό δίκτυο Al Arabiya, σύμφωνα με δήλωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από τον στρατό. «Αυτό είναι το μόνο μέρος που ετοιμάζουμε και σκοπεύουμε να τον στείλουμε».
«Κανείς δεν ξέρει τι θέλει ο Νετανιάχου»
Ο Σινουάρ θέλει συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ή, τουλάχιστον, αυτό είναι το μήνυμα που μετέφεραν οι μεσολαβητές της Αιγύπτου και του Κατάρ στους Ισραηλινούς αξιωματούχους τις τελευταίες ημέρες ενόψει μιας κρίσιμης συνόδου κορυφής αργότερα αυτή την εβδομάδα, δήλωσε ισραηλινή πηγή που γνωρίζει το θέμα στο CNN. Το αν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θέλει κάτι τέτοιο παραμένει ασαφές, αναφέρει το ίδιο δημοσίευμα.
Οι συνεργάτες του Νετανιάχου είπαν σε δημοσιογράφους και άλλους κυβερνητικούς αξιωματούχους ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός είναι έτοιμος να κάνει μια συμφωνία, ανεξάρτητα από τον αντίκτυπο στον κυβερνητικό συνασπισμό του, όπως δήλωσαν δύο ισραηλινές πηγές. Ωστόσο, ισραηλινές πηγές ασφαλείας παραμένουν πολύ πιο επιφυλακτικές σχετικά με την προθυμία του Νετανιάχου να συνάψει συμφωνία, δεδομένης της σκληρής αντίθεσης από τους ακροδεξιούς υπουργούς του συνασπισμού του.
Η πηγή που μίλησε στο αμερικανικό δίκτυο ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «κανείς δεν ξέρει τι θέλει ο Νετανιάχου». Το απολύτως ξεκάθαρο είναι ότι ο Νετανιάχου πρόκειται να αντιμετωπίσει σφοδρές πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον μεγαλύτερο υποστηρικτή του, για να καταλήξει σε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης των ομήρων.
Αμερικανοί αξιωματούχοι κατέστησαν σαφές στους Ισραηλινούς ομολόγους τους ότι πιστεύουν πως τώρα είναι η ώρα για την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός προκειμένου να αποφευχθεί ένας ευρύτερος περιφερειακός πόλεμος, είπε η ισραηλινή πηγή όπως μεταδίδει το CNN.
Το Φόρουμ των Οικογενειών των Ομήρων, μια ισχυρή φωνή στο Ισραήλ, κάλεσε επίσης το Ισραήλ και τη Χαμάς να οριστικοποιήσουν μια συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων και την κατάπαυση του πυρός. Την ίδια στιγμή οι εταίροι του συνασπισμού του Νετανιάχου έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θέλουν το Ισραήλ να συνάψει συμφωνία με τη Χαμάς.
Η κυβέρνηση του Ισραήλ δέχθηκε να ξαναρχίσουν την Πέμπτη 15 Αυγούστου συνομιλίες με σκοπό την κήρυξη κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας και την απελευθέρωση των ομήρων της Χαμάς, έπειτα από παρέμβαση των χωρών που μεσολαβούν, των ΗΠΑ, της Αιγύπτου και του Κατάρ, οι οποίες προειδοποίησαν τους αντιμαχόμενους πως «δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο ούτε δικαιολογία» για περαιτέρω καθυστερήσεις.
Το ρεπορτάζ του CNN έρχεται μια μέρα μετά την εκατόμβη νεκρών που προκάλεσε ο ισραηλινός βομβαρδισμός σχολείου στην πόλη της Γάζας, όπου υποστήριξε πως βρισκόταν «κέντρο διοίκησης των τρομοκρατών της Χαμάς».
Παράλληλα, πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι η επιλογή του Σινουάρ – ενός από τα πλέον καταζητούμενα πρόσωπα στο Ισραήλ, το οποίο τον θεωρεί από τους εγκεφάλους της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου – για την ηγεσία της Χαμάς μετά τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια στο Ιράν έχει κάνει ακόμη πιο δύσκολες τις έμμεσες διαπραγματεύσεις.
