Περισσότερα χρήματα βάζουν οι ασθενείς από την τσέπη τους την ώρα που όλο και λιγότερα καινοτόμα σκευάσματα φτάνουν στη χώρα όπως αποδεικνύει η έκθεση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για το 2023.
Συγκεκριμένα οι Έλληνες πλήρωσαν από την τσέπη του 1,8 δισ. ευρώ το 2023 σύμφωνα με την ετήσια έκθεση που παρουσιάστηκε χθες και διενεργείται με τη συνεργασία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων (ΣΦΕΕ). Παράλληλα από τα 167 καινοτόμα φάρμακα που εγκρίθηκαν τον περασμένο χρόνο, μόνο τα 79 ήρθαν στη χώρα, δηλαδή ένα ποσοστό της τάξεως του 47%. Το κακό όμως δεν σταματάει εδώ καθώς μόνο 43 από τα 79 είναι σήμερα ευρέως διαθέσιμα στην αγορά.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έκθεσης στον τομέα των δαπανών για φαρμακευτική κάλυψη, η συνολική φαρμακευτική δαπάνη (εξωνοσοκομειακή και νοσοκομειακή) για το 2022 διαμορφώθηκε στα €6,2 δισ., σε σύγκριση με €5,6 δισ. το 2021, ενώ εκτιμάται ότι το 2023 η δαπάνη ανήλθε στα €7,1 δισ. Η δημόσια δαπάνη για το 2022 ήταν στα €2,7 δισ., με εκτίμηση για €2,8 δισ. το 2023, ενώ η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας στη φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε για το 2022 στα €2,9 δισ. και στα €3,5 δισ. το 2023.
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε χθεσινή συνέντευξη τύπου του ΣΦΕΕ:
- Για άμεσες πληρωμές (out of pocket) η δαπάνη για αγορά Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ) έφτασε τα 391 εκατ. ευρώ το 2023
- για φάρμακα που είναι στην αρνητική λίστα (δηλαδή τα σκευάσματα που δεν αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ) σε 130 εκατ. ευρώ
- για φάρμακα που αποζημιώνονται μεν αλλά οι πολίτες επέλεξαν να τα πληρώσουν κατά 100% σε 557 εκατ. ευρώ.
Ειδικά για την τελευταία κατηγορία, πρόκειται για σκευάσματα που συνταγογραφούνται και αποζημιώνονται, αλλά οι πολίτες επιλέγουν να τα αγοράσουν με δική τους δαπάνη ( π.χ δεν επιθυμούν να πάνε στο γιατρό για να τα γράψουν και να πληρώσουν την επίσκεψη). Πρόκειται συνήθως για φθηνά σκευάσματα φθηνά όπως κορτιζόνες, στατίνες και άλλα φάρμακα από όλες τις θεραπευτικές κατηγορίες. Αυτό το στοιχείο είναι εξαιρετικά σημαντικό καθώς αποδεικνύει ότι τα φαρμακεία πουλούν φάρμακα και χωρίς ιατρική συνταγή.
Το άθροισμα αυτών των δαπανών φτάνει τα 1,8 δισ. ευρώ. Μάλιστα, οι δαπάνες από την «τσέπη» των πολιτών είναι αυξημένες σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά, όταν συνολικά ανήλθαν σε 1,7 δισ. ευρώ.
Στο 80% οι αυτόματες επιστροφές για τη φαρμακοβιομηχανία
Παράλληλα η συμμετοχή τόσο της φαρμακοβιομηχανίας όσο και των ασθενών στη φαρμακευτική δαπάνη το 2022 ανήλθε στο 57,4% του συνόλου της δαπάνης, όπως αναφέρουν τα στοιχεία της έκθεσης του ΙΟΒΕ- ΣΦΕΕ.
Η εξωνοσοκομειακή και νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη ανήλθε το 2022 σε 6,2 δισ. ευρώ και οι εκτιμήσεις για το 2023 δείχνουν πως θα κυμανθεί ακόμη πιο ψηλά (7,1 δισ. ευρώ).
Η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας είναι στο 50% (2,9 δισ. ευρώ το 2022 και 3,5 δισ. ευρώ το 2023). Σύμφωνα με όσα ανέφεραν οι εκπρόσωποι του ΣΦΕΕ, τα τελευταία δύο χρόνια η συμμετοχή του κλάδου στη φαρμακευτική δαπάνη ξεπερνά εκείνη του Δημοσίου.
Επίσης, από το 2022 και μετά το κράτος έκανε ανακατανομή της δαπάνης στα τρία κανάλια διανομής (ιδιωτικά φαρμακεία, Φάρμακα Υψηλού Κόστους και νοσοκομεία), με αποτέλεσμα μια άνιση ανακατανομή των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback-rebate), ειδικά στα νοσοκομειακά φάρμακα και στα φάρμακα υψηλού κόστους. Για τα νοσοκομειακά φάρμακα το ποσοστό των επιστροφών το 2022 ανήλθε σε 70%, ενώ για το 2023 εκτιμάται στο 80%.
Γερνάει ο πληθυσμός της χώρας – Μειώνονται οι εργαζόμενοι
Σημαντικός παράγοντας για την εκτόξευση της φαρμακευτικής δαπάνης όμως είναι και το καυτό δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα αλλά και η κατάσταση της υγείας του πληθυσμού.
Το προσδόκιμο επιβίωσης στην Ελλάδα επανήλθε το 2023 στο υψηλό επίπεδο των 81,6 ετών, έπειτα από τη μείωση λόγω της πανδημίας, πλησιάζοντας τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, το 2022, το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών ανέρχεται στο 22,9% του συνολικού πληθυσμού, ενώ έως το 2070 αναμένεται να αυξηθεί σταδιακά στο 32,8%. Αυτό σημαίνει ότι θα αυξηθούν οι δαπάνες υγείας και φαρμάκου λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών ο ελληνικός πληθυσμός το 2070 θα έχει μειωθεί στα 8 εκατομμύρια. Επιπρόσθετα, το 2022, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω με χρόνιο πρόβλημα υγείας παρουσίασε αυξητική τάση, φτάνοντας το 25,5%, ενώ στην ηλικιακή κατηγορία άνω των 65 ετών αγγίζει το 60%.
