Τα ποντίκια μπορούν να αναπνέουν από τον πρωκτό, τα περιστέρια καθοδηγούν πυραύλους και τα ψευδοφάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά εάν προκαλούν πόνο: Αυτές ήταν ορισμένες από τις πραγματικές μελέτες που ξεχώρισαν φέτος και τιμήθηκαν με τα αντιβραβεία Νόμπελ.
Τα βραβεία IgNobel (λογοπαίγνιο με την αγγλική λέξη «ignoble» που σημαίνει «ποταπός»), απονέμονται κάθε χρόνο σε επιστημονικές μελέτες που «κάνουν τους ανθρώπους πρώτα να γελούν και μετά να σκέφτονται».
Ιδού οι δέκα νικητές της 34ης απονομής, που έγινε το βράδυ της Πέμπτης προς Παρασκευή στις ΗΠΑ, έναν μήνα πριν από τα «κανονικά» Νόμπελ:
– Το βραβείο Φυσιολογίας δόθηκε σε μια ομάδα Αμερικανών και Ιαπώνων ερευνητών που διαπίστωσαν ότι πολλά θηλαστικά μπορούν να αναπνέουν από τον πρωκτό. Γνωρίζαμε ήδη ότι τα φιδόψαρα ήταν ικανά για «εντερική αναπνοή», αλλά οι επιστήμονες απέδειξαν ότι αυτό ισχύει επίσης για τα ποντίκια, τους χοίρους και τους αρουραίους, κάτι που υποδηλώνει ότι το έντερο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως «πρόσθετο αναπνευστικό όργανο».
– Το IgNobel Ειρήνης απονεμήθηκε μετά θάνατον στον Αμερικανό ψυχολόγο Μπ.Φ. Σκίνερ, ο οποίος τοποθετούσε εκπαιδευμένα περιστέρια στο άκρο πυραύλων για να τους καθοδηγούν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το «σχέδιο περιστέρι» εγκαταλείφθηκε το 1944, μολονότι μια δοκιμή που έγινε σε έναν στόχο στο Νιου Τζέρσι φαίνεται ότι στέφθηκε από επιτυχία.
– Το βραβείο Βοτανικής δόθηκε σε μια μελέτη που έδειξε ότι ορισμένα φυτά μιμούνται το σχήμα των πλαστικών φυτών που βρίσκονται κοντά τους. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι η Boquila, ένα είδος λιάνας της Νότιας Αμερικής, «έχει ένα είδος ματιού και βλέπει». Πώς το κάνουν αυτό; «Δεν έχουμε ιδέα!» είπε ο Φελίπε Γιαμασίτα, του Πανεπιστημίου της Βόννης, προκαλώντας τα γέλια των παρευρισκομένων.
– Πενήντα ερευνητές, οι περισσότεροι εκ των οποίων Ολλανδοί, κέρδισαν το πρωτοποριακό βραβείο Πιθανοτήτων, καθώς έριξαν 350.757 φορές ένα νόμισμα στον αέρα για να δουν από ποια πλευρά θα πέσει. Στόχος τους ήταν να αποδείξουν μια θεωρία ενός πρώην μάγου και νυν καθηγητή στατιστικής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Το συμπέρασμα: υπάρχουν 50,8% πιθανότητες το νόμισμα να πέσει με την πλευρά του κέρματος που βλέπει προς τα επάνω πριν παίξει κανείς «κορώνα-γράμματα». Αφού πέταγαν νομίσματα στον αέρα επί 81 ημέρες, οι ερευνητές χρειάστηκαν μασάζ για να χαλαρώσουν την πονεμένη πλάτη τους.
– Με το βραβείο Δημογραφίας τιμήθηκε μια μελέτη που απέδειξε ότι πολλοί άνθρωποι, διάσημοι για τη μακροζωία τους, ζουν σε περιοχές με πολύ κακές ληξιαρχικές υπηρεσίες. Το αληθινό μυστικό της μακροζωίας είναι «να μετακομίσεις σε μια περιοχή όπου σπανίως εκδίδονται πιστοποιητικά γέννησης, να μάθεις στα παιδιά σου τι είναι η συνταξιοδοτική απάτη και να αρχίσεις να λες ψέματα», σχολίασε ο Αυστραλός βραβευθείς επιστήμονας, Σολ Τζάστιν Νιούμαν.
– Το βραβείο Χημείας απονεμήθηκε σε άλλη μια ομάδα Ολλανδών που χρησιμοποίησαν μια σύνθετη τεχνική, τη χρωματογραφία, για να ξεχωρίσουν μεθυσμένα από νηφάλια σκουλήκια. Οι ερευνητές έκαναν μια επίδειξη επί σκηνής, βάζοντας ένα νηφάλιο σκουλήκι, βαμμένο κόκκινο, να συναγωνιστεί σε αγώνα δρόμου ένα μεθυσμένο γαλάζιο. Το νηφάλιο σκουλήκι κέρδισε.
– Μια ομάδα Χιλιανών και Γάλλων ερευνητών κέρδισε το βραβείο Ανατομίας γιατί απέδειξε ότι ο στροβιλισμός των μαλλιών που φυτρώνουν στην κορυφή του κεφαλιού ακολουθεί την ίδια κατεύθυνση με τους δείκτες του ρολογιού, αλλά μόνο στο βόρειο ημισφαίριο αφού στο νότιο οι τρίχες κινούνται αντίστροφα.
– Το βραβείο Ιατρικής πήγε σε μια ομάδα Ευρωπαίων επιστημόνων που έδειξαν ότι τα πλασέμπο, ψευδοφάρμακα χωρίς δραστικές ουσίες, τα οποία προκαλούν οδυνηρές παρενέργειες, μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικά στους ασθενείς από εκείνα που δεν προκαλούν πόνο.
– Το βραβείο Φυσικής το πήρε ο Τζέιμς Λιάο επειδή «απέδειξε και εξήγησε πώς μια νεκρή πέστροφα είναι ικανή να κολυμπά». «Ανακάλυψα ότι ένα ζωντανό ψάρι κινείται περισσότερο από ένα νεκρό», σχολίασε ο επιστήμονας του Πανεπιστημίου της Φλόριντα.
– Το βραβείο Βιολογίας απονεμήθηκε, επίσης μετά θάνατον, στους Φόρντις Έλάι και Ουίλιαμ Ε. Πίτερσεν, για ένα ιδιαίτερα παράξενο πείραμα που έκαναν το 1941 στις ΗΠΑ: έβαλαν μια γάτα στην πλάτη μιας αγελάδας και έσκαγαν χαρτοσακούλες δίπλα της κάθε δέκα δευτερόλεπτα, επί δύο λεπτά, για να εξακριβώσουν αν οι τρομαγμένες αγελάδες παράγουν λιγότερο γάλα. Αργότερα συνέχισαν το πείραμα χωρίς τη γάτα, που κρίθηκε περιττή.
