Η διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης είχε μειώσει ταχύτητα όσο πλησίαζε η ημερομηνία (5.11.24) των αμερικανικών εκλογών και ακινητοποιήθηκε όταν νικητής αναδείχθηκε ο Τραμπ, καθώς και οι δύο πλευρές της διαπραγμάτευσης (Ελλάδα και Τουρκία) αναμένουν την εκδήλωση των προθέσεων και των επιθυμιών του νέου Αμερικανού Προέδρου.
Δίχως να έχει αλλάξει τίποτε από τα χρονοδιαγράμματα (το αμέσως προσεχές διάστημα θα συνέλθει στην Τουρκία το ανώτατο συμβούλιο, δηλαδή ένα ελληνοτουρκικό Υπουργικό Συμβούλιο υπό την προεδρία των ηγετών των δύο χωρών), η ουσία της (μυστικής) διαπραγμάτευσης παραμένει στον πάγο, αναμένοντας τον «καπνό» από τον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου.
Μέχρι να διευκρινιστούν οι προθέσεις της νέας αμερικανικής διοίκησης για τις ρυθμίσεις/διευθετήσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, στις οποίες εμπίπτουν και τα ελληνοτουρκικά προβλήματα, Ελλάδα και Τουρκία εμφανίζονται συνεπείς με τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει, να επιλύσουν με διαπραγματεύσεις τα προβλήματα που δυσκολεύουν (την εύρυθμη λειτουργία του ΝΑΤΟ και) τις μεταξύ τους σχέσεις…
Ταυτόχρονα οι κυβερνήσεις και των δύο χωρών βρίσκουν τρόπους να υπενθυμίζουν/προβάλλουν τις «αμετακίνητες» θέσεις τους, καθησυχάζοντας ή κινητοποιώντας την κοινή γνώμη στο εσωτερικό.
Η ελληνική κυβέρνηση, για παράδειγμα, εξακολουθεί να υπογραμμίζει πως υπάρχει μια και μόνη ελληνοτουρκική διαφορά και αυτή είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών.
Αυτή η «πάγια» ελληνική θέση, ωστόσο, είναι φανερό πως προβάλλεται για να καθησυχάσει όσους ανησυχούν (μεταξύ των οποίων και δύο πρώην πρωθυπουργοί προερχόμενοι από τη Ν.Δ.) πως η ελληνοτουρκική προσέγγιση θα οδηγήσει τελικά σε συζήτηση επί κυριαρχικών δικαιωμάτων και εθνικής κυριαρχίας.
Αυτές οι ανησυχίες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αβάσιμες, καθώς όλο αυτό το διάστημα η Τουρκία υπενθυμίζει και υπογραμμίζει, με λόγια και έργα, ότι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών είναι μόνο ένα από τα ελληνοτουρκικά προβλήματα…
Σταθερές διεκδικήσεις…
Στις πρώτες μέρες του νέου έτους, η τουρκική Πολεμική Αεροπορία επανεμφανίστηκε με παραβάσεις του FIR Αθηνών και παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου, ενώ ο ηγέτης του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) Ντεβλέτ Μπαχτσελί (και συνεταιράκι του Ερντογάν) έθεσε και πάλι θέμα περιορισμένης ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα.
Οι δηλώσεις του Μπαχτσελί έγιναν έπειτα από δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο που έκαναν λόγο για σχέδια της Ελλάδας να αναπτύξει πυραύλους σε νησιά του Αιγαίου.
Σύμφωνα με αυτές τις διαρροές από το ελληνικό υπουργείο Άμυνας, η κυβέρνηση σχεδιάζει να αναπτύξει στα νησιά αντιαεροπορικά συστήματα ισραηλινής κατασκευής και γαλλικούς κατευθυνόμενους πυραύλους Exocet.
Μιλώντας στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματός του, ο Μπαχτσελί είπε πως τα σχέδια αυτά παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τους κανόνες καλής γειτονίας.
…και απειλές
«Οι προσπάθειες της Ελλάδας να εξοπλίσει αυτά τα νησιά, τα οποία έχουν αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς, αποτελούν άμεση πρόκληση για την Τουρκία», είπε. «Είναι μια προσπάθεια να παρασύρουν το Αιγαίο, που θέλουμε να είναι μια θάλασσα ειρήνης, σε μια δίνη έντασης και αντιπαράθεσης».
Η προειδοποίηση του Μπαχτσελί συνέπεσε με τη ναυτική άσκηση της Τουρκίας «Γαλάζια Πατρίδα» στη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, που πραγματοποιήθηκε από τις 7 έως τις 16 Ιανουαρίου. Στις ασκήσεις συμμετείχαν 90 πολεμικά πλοία, αεροσκάφη θαλάσσιας περιπολίας, ελικόπτερα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, στέλνοντας το μήνυμα ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη και έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει «τα πάντα» στις θάλασσες που την περιβάλλουν.
Στις τοποθετήσεις του ο ακροδεξιός Τούρκος πολιτικός επανέλαβε μια σειρά από θέσεις και απόψεις που αποτελούν βασικά στοιχεία των επιδιώξεων της Άγκυρας.
Ο Μπαχτσελί επέκρινε, κατ’ αρχάς, τη στρατιωτικοποίηση των Δωδεκανήσων κοντά στην τουρκική ενδοχώρα από την Ελλάδα, κάνοντας λόγο για «τραγική γκάφα» με πιθανές ιστορικές, στρατιωτικές και πολιτικές συνέπειες.
«Επιτρέψτε μου, υπογράμμισε, να το δηλώσω ξεκάθαρα: Τα Δωδεκάνησα σφετερίστηκαν και κλάπηκαν από το τουρκικό έθνος με δόλο», είπε. «Ενώ η Τουρκία μπορεί να επιβιώσει χωρίς τα Δωδεκάνησα, τα Δωδεκάνησα δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς την Τουρκία».
Επίσης, προειδοποίησε την Ελλάδα να μην αποφύγει τον πειρασμό να ακολουθήσει «επιθετική και επεκτατική πολιτική» στο Αιγαίο:
«Αντί η Ελλάδα να καταφεύγει στη γλώσσα του πολέμου και των όπλων, θα ήταν σοφότερο να ενισχύσει την ειρηνική διπλωματία και τις σχέσεις καλής γειτονίας», είπε. «Ο ξεκάθαρος ηττημένος μιας τέτοιας σύγκρουσης, όπως και πριν από 103 χρόνια, δεν θα είναι ποτέ η Τουρκία».
Αναφερόμενος στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1919-1922, ο Μπαχτσελί προειδοποίησε την Ελλάδα να μην «υποκύψει στις υποκινήσεις των δυτικών χωρών». «Συμβουλεύω την κυβέρνηση της Αθήνας να ενεργήσει με προσοχή», είπε. «Πιστεύω ότι όλοι κερδίζουν με την ειρήνη. Αλλά αν πρέπει να πολεμήσουμε για να κερδίσουμε την ειρήνη, τότε θα είναι μια γιορτή για εμάς».
Δεδομένων όλων αυτών, το ερώτημα τι ακριβώς συζητούν (μυστικά ως προς το περιεχόμενο) οι αντιπροσωπείες των δύο χωρών παραμένει προς διευκρίνιση από την ελληνική κυβέρνηση.
Από τη στιγμή που η Τουρκία όχι μόνο αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία επί νησίδων, βραχονησίδων (τα Ίμια είναι η πιο γνωστή περίπτωση από τα εκατοντάδες ακόμη) αλλά και κυριαρχικά ελληνικά δικαιώματα (όπως αυτό της άμυνας) επί των νησιών σε όλη τη θαλάσσια μεθόριο, η επιμονή της κυβέρνησης να συνεχίσει τη διαδικασία της προσέγγισης μοιάζει με πορεία προς τον τοίχο, η οποία συνεχίζεται απρόσκοπτη, μια και οι λοιπές πολιτικές δυνάμεις (που κυβέρνησαν και φιλοδοξούν να κυβερνήσουν πάλι) κάνουν το παγόνι…
