Ντόναλντ Τραμπ: «Παρέλαση» ακροδεξιών λαϊκιστών στη λίστα καλεσμένων στην ορκωμοσία του – «Πόρτα» στην ΕΕ

Η λίστα καλεσμένων του Ντόναλντ Τραμπ για την ορκωμοσία του, στις 20 Ιανουαρίου, ως προέδρου των ΗΠΑ διαμορφώνεται σε μία… Διεθνή των δεξιών λαϊκιστών.

Όπως αναφέρει το Politico, οι ορκωμοσίες τείνουν να είναι παραδοσιακές, πατριωτικές, μια σημαντική δημοκρατική ιεροτελεστία για τους πολίτες. Οι ξένοι διπλωμάτες παρευρίσκονται τυπικά από ευγένεια, αλλά συνήθως δεν περιλαμβάνονται αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων.

Ο Τραμπ, φυσικά, δεν είναι παραδοσιακός. Έχει προσκαλέσει πολλούς από τους ξένους ηγέτες με τους οποίους μίλησε τηλεφωνικά ή φιλοξένησε στην κατοικία του στο Μαρ-α-Λάγκο στη Φλόριντα, όπως ο πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέ Μιλέι και ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ.

Ενώ το ευρωπαϊκό κεντρώο μπλοκ έχει παραγκωνιστεί -η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιδεικτικά δεν έχει προσκληθεί– έχει δοθεί αρκετός χώρος σε ακροδεξιούς και εθνικιστές πολιτικούς. Ο βρετανός αντι-ΕΕ λαϊκιστής Νάιτζελ Φάρατζ θα είναι εκεί, όπως και ο γάλλος ακροδεξιός Ερίκ Ζεμούρ, ο επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος του Βελγίου, Τομ Φαν Γκρίκεν και ο πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι, που συγκρούστηκε με τις Βρυξέλλες σε μια μακρά διαμάχη για το κράτος δικαίου.

Ανάμεσά τους θα είναι αρκετοί υπουργοί, διπλωμάτες και ξένοι πολιτικοί που θέλουν να έρθουν κοντά στον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ.

«Τίποτα από αυτά δεν είναι φυσιολογικό», είπε ο Έντουαρντ Φραντς, πρόεδρος του τμήματος ιστορίας και πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Ιντιανάπολης, ενώ σημείωσε ότι «η τελετή και οι διαδικασίες είναι πραγματικά μια εντελώς εσωτερική υπόθεση». Πράγματι, τα στοιχεία του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ δεν δείχνουν άλλα παραδείγματα ξένων ηγετών που παρευρέθηκαν στην τελετή (αν και οι ειδικοί προειδοποίησαν ότι τα δεδομένα μπορεί να είναι ελλιπή).

Υπάρχει, ωστόσο, μία ιδεολογική σύνδεση των προσκεκλημένων του: Πολλοί προέρχονται από τη δεξιά ή ακόμη και την ακροδεξιά του πολιτικού φάσματος, ή είναι ηγέτες τους οποίους ο Τραμπ έχει επαινέσει στο παρελθόν. Υπό αυτή την έννοια, τα εγκαίνια αποκαλύπτουν πολλά για την πολιτική τροχιά της κυβέρνησής του – και για το ποιος θα μπορούσε να έχει την προσοχή του προέδρου μόλις αυτός εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο.

Το σόου των Μελόνι και Μιλέι

Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται ηγέτες όπως η ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι και ο Μιλέι, ο λαϊκιστής -τύπου Τραμπ- που κέρδισε την προεδρία της Αργεντινής το 2023. Ο τελευταίος -ο οποίος χαρακτηρίζεται ως «τιτάνας της οικονομικής μεταρρύθμισης» σε ένα φυλλάδιο για την ορκωμοσία- επιβεβαίωσε την παρουσία του πριν από ένα μήνα.

Η Μελόνι, η οποία επισκέφτηκε το Μαρ-α-Λάγκο νωρίτερα αυτό το μήνα και χαρακτηρίστηκε «φανταστική γυναίκα» από τον Τραμπ, έχει λάβει πρόσκληση και θα παραστεί στην τελετή εάν το επιτρέπει το πρόγραμμά της, όπως ανέφερε το γραφείο της. Προσκεκλημένος επίσης είναι ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, θαυμαστής του ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος είναι γνωστός ως το «κακό παιδί» της ευρωπαϊκής πολιτικής. Ο Όρμπαν δεν θα καταφέρει να παραστεί, ανέφερε το γραφείο του στα ουγγρικά ΜΜΕ.

Αλλά για λιγότερο ευθυγραμμισμένους με τον Τραμπ ηγέτες, η συμμετοχή τους στην ορκωμοσία δεν είναι τόσο απλή υπόθεση, δεδομένης της γνωστής ανάγκης του Τραμπ για δημόσιες εκδηλώσεις σεβασμού και την έμφαση που δίνει στις προσωπικές σχέσεις.

Παρά τη δεξιά της κληρονομιά, η Μελόνι έχει συνεργαστεί καλά με την απερχόμενη κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν και με τους δημοκρατικούς συμμάχους σε ΝΑΤΟ και G7. Ενώ μπορεί να προτιμήσει να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον μετά το χάος της εβδομάδας ορκωμοσίας, ώστε να έχει περισσότερο χρόνο με τον πρόεδρο, η δηλωμένη επιθυμία της να παρευρεθεί σηματοδοτεί ένα επίπεδο σεβασμού -και κατανόησης- του Τραμπ που θα μπορούσε να ωφελήσει τη διμερή σχέση.

«Θα ήταν περίεργο να έρθει ένας ηγέτης, αλλά αντιμετωπίζουν το αίτημα ως λογικό γιατί έχει σημασία για τον Τραμπ», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ, που μίλησε υπό το καθεστώς της ανωνυμίας. «Κανείς δεν πρόκειται να γελάσει με αυτό, και κάποιοι μπορεί να έρθουν, γιατί όλοι χρειάζονται πράγματα από τον Τραμπ».

Ο Τραμπ κάλεσε τον ηγέτη της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στην ορκωμοσία τον περασμένο μήνα. Το αίτημα σηματοδότησε την «προθυμία του Τραμπ να έχει ανοιχτό διάλογο» με τον Σι, είπε η επερχόμενη γραμματέας Τύπου του Τραμπ, Καρολάιν Λέβιτ, στο Fox News τον περασμένο μήνα. Επίσης, είναι ξεκάθαρο πως έπιασε τους κινέζους διπλωμάτες απροετοίμαστους – η πρεσβεία του Πεκίνου στην Ουάσιγκτον δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει εάν πράγματι έλαβε επίσημη πρόσκληση για να παρευρεθεί ο Σι ή αν ο Σι ανταποκρίθηκε.

Η σύντομη ειδοποίηση της πρόσκλησης -για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι οι κινέζοι αρχηγοί κρατών δεν παρευρέθηκαν ποτέ σε καμία προηγούμενη προεδρική ορκωμοσία των ΗΠΑ- έκανε την παρουσία του Σι απίθανη ακόμη και αν εκείνος ήθελε να παραστεί. Το Πεκίνο επιβάλλει σχεδιασμό στρατιωτικού τύπου στα ταξίδια των κινέζων ηγετών στο εξωτερικό, τα οποία συνήθως χρειάζονται μήνες για να οριστικοποιηθούν. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο πως ο Σι θέλει να στείλει μήνυμα καλής θέλησης στον Τραμπ, στέλνοντας έναν ανώτερο αξιωματούχο να παραστεί στην εκδήλωση: Οι Financial Times ανέφεραν την περασμένη εβδομάδα ότι μεταξύ των υποψηφίων είναι ο αντιπρόεδρος Χαν Ζενγκ και ο υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι.

Ο Χαν έχει σε μεγάλο βαθμό συμβολικό ρόλο στην κινεζική ηγετική δομή, αλλά η παρουσία του Γουάνγκ πιθανότατα θα οδηγούσε σε συνομιλίες με την ομάδα εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένου του υποψήφιου υπουργού Εξωτερικών, γερουσιαστή Μάρκο Ρούμπιο και του συμβούλου εθνικής ασφάλειας Μάικ Βαλτς. Τα αποτελέσματα αυτών των συναντήσεων -και κατά πόσον περιλαμβάνουν μια πιθανή κινεζική προσφορά μιας πρώιμης εμπορικής συμφωνίας για τον μετριασμό των δασμών που υποσχέθηκε ο Τραμπ στις κινεζικές εισαγωγές- θα μπορούσαν να καθορίσουν το εύρος των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας στην αρχή της νέας κυβέρνησης.

Ο Σουμπραμανιάμ Τζαϊσάνκαρ, υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας, θα παρευρεθεί, ενώ ο ιάπωνας υπουργός Εξωτερικών Τακέσι Ιβάγια επιβεβαίωσε επίσης την παρουσία του.

Η ομάδα του Τραμπ απέστειλε επίσης προσκλήσεις στον πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ Ναγίμπ Μπουκέλε (ακόμα δεν έχει επιβεβαιωθεί αν θα παραστεί) και τον πρόεδρο του Ισημερινού Ντανιέλ Νομπόα, ο οποίος θα παραστεί στην τελετή κατά τη διάρκεια μιας σύντομης επίσκεψης στην Ουάσιγκτον. Ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο έχει λάβει επίσης πρόσκληση, αλλά δεν θα μπορέσει να παρευρεθεί, αφού ανακλήθηκε το διαβατήριό του εν μέσω έρευνας.

Εκτός από τον δισεκατομμυριούχο ιδιοκτήτη του X, Έλον Μασκ, τον ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος και τον επικεφαλής της Meta, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, μεγιστάνες της τεχνολογίας από όλο τον κόσμο θα παρευρίσκονται στην τελετή. Ο γάλλος δισεκατομμυριούχος και επιχειρηματίας τεχνολογίας Ξαβιέ Νιέλ θα είναι παρών με τη σύζυγό του.

Το ευρωπαϊκό «who’s who»

Από το Ηνωμένο Βασίλειο, η ομάδα του Τραμπ έχει προσκαλέσει όχι μόνο τη βρετανίδα πρέσβη στις ΗΠΑ, Κάρεν Πιρς, αλλά και τον ηγέτη του Μεταρρυθμιστικού Κόμματος, Νάιτζελ Φάρατζ. Παρά τη δημόσια διαμάχη με τον στενό σύμμαχο του Τραμπ, Έλον Μασκ, ο οπαδός του Brexit επιβεβαίωσε την παρουσία του.

Από τη Γαλλία, ο πολιτικός κατά της μετανάστευσης και συγγραφέας του αποκαλυπτικού μπεστ σέλερ «The French Suicide», Ερίκ Ζεμούρ, επιβεβαίωσε την παρουσία του, όπως και η σύντροφός του, η ευρωπαία βουλευτής Σαρά Ναφό. (Ο γάλλος πρέσβης στην Ουάσιγκτον, Λοράν Μπίλι, έχει επίσης προσκληθεί και θα παρευρεθεί).

Οι σύμμαχοι του Τραμπ άνοιξαν επίσης την αγκαλιά τους στην ακροδεξιά της Γερμανίας, στέλνοντας πρόσκληση στην υποψήφια καγκελάριο του κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) Άλις Βάιντελ, αν και το γραφείο της είπε στο Politico ότι δεν θα μπορέσει να παρευρεθεί λόγω του φορτωμένου προεκλογικού προγράμματος ενόψει των γερμανικών εκλογών στις 23 Φεβρουαρίου. Ο συναρχηγός του κόμματος, Τίνο Χρουπάλα, θα πάει στη θέση της, ανακοίνωσε το κόμμα την Πέμπτη.

Μετά την ενθουσιώδη υποστήριξη του AfD από τον Έλον Μασκ, η παρουσία του Χρουπάλα είναι άλλο ένα σημάδι ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα ενισχύσει ενεργά την ακροδεξιά της Γερμανίας εις βάρος της επόμενης κυβέρνησης συνασπισμού της χώρας, της οποίας οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα ηγούνται οι συντηρητικοί.

Οι συντηρητικοί της Γερμανίας στέλνουν τον Γιούργκεν Χαρντ, εκπρόσωπο εξωτερικής πολιτικής της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης. Θα παραστεί και ο απεσταλμένος του Βερολίνου στις ΗΠΑ, Αντρέας Μικαέλις.

Ο Σαντιάγο Αμπασκάλ, ηγέτης του υπερεθνικιστικού κόμματος Vox της Ισπανίας, έχει προσκληθεί υπό την ιδιότητά του ως προέδρου του ακροδεξιού κόμματος Ευρωπαίοι Πατριώτες, το οποίο περιλαμβάνει μέλη από 11 χώρες της ΕΕ και έχει 86 ευρωβουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Από την Πορτογαλία, ο Αντρέ Βεντούρα, επικεφαλής του δεξιού λαϊκιστικού κόμματος Chega, είναι προσκεκλημένος μαζί με άλλες σκληρές ευρωπαϊκές προσωπικότητες.

Το ίδιο αποκαλυπτική είναι και η λίστα με όσους δεν προσκλήθηκαν.

Η Φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν έλαβε πρόσκληση, σύμφωνα με τον εκπρόσωπό της. Από την άλλη πλευρά, η πρέσβειρα της ΕΕ στην Ουάσιγκτον, Γιοβίτα Νελιουπσιένε, θα παραστεί στην τελετή στο Καπιτώλιο.

Επίσης δεν έχουν προσκληθεί η τρεις φορές υποψήφια για την προεδρία της Γαλλίας και ηγέτης της ακροδεξιάς, Μαρίν Λεπέν, καθώς και ο προστατευόμενος της, Τζορντάν Μπαρντέλα. Κανένας από τους δύο δεν έλαβε πρόσκληση, σύμφωνα με στέλεχος του κόμματος.

Μια πιθανή εξήγηση είναι πως η Λεπέν και ο Μπαρντέλα δεν έχουν καταγραφεί ως διαχυτικοί για τον εκλεγμένο πρόεδρο.

Η ορκωμοσία του Τραμπ είναι, άλλωστε, ένα γεγονός για όσους «έπαιξαν το παιχνίδι», σχολιάζει το Politico.