Η εκδημία του Κωνσταντίνου Σημίτη είναι, καθώς φαίνεται, μια ακόμη ευκαιρία για μεγαλειώδεις καβγάδες γύρω από την οκταετή πρωθυπουργική θητεία του. Η αποτίμηση της πολιτικής παρουσίας του εκλιπόντος πρώην πρωθυπουργού δεν είναι εύκολη, ιδιαίτερα εάν επιχειρηθεί με απόλυτα κριτήρια και με λογική «άσπρου – μαύρου». Άλλωστε ηγήθηκε της χώρας σε μια περίοδο με πολύ πυκνά πολιτικά – ελληνικά και διεθνή – γεγονότα και το όνομά του συνδέθηκε με πλείστα όσα θετικά και αρνητικά.
Αν κάποιος αρχίσει να εξετάζει την πολιτική του σε συνδυασμό με τη γενικότερη πραγματικότητα, ένα από τα συμπεράσματα που ίσως βγάλει είναι ότι δεν υπήρξε ούτε άγγελος ούτε διάβολος, όπως άλλωστε συμβαίνει με τους περισσότερους πρωθυπουργούς της χώρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις κινήθηκε στο πλαίσιο των ευκαιριών που υπήρξαν και των παθογενειών και αντιστάσεων που δεν κατάφερε να υπερβεί.
● Εκμεταλλεύτηκε σημαντικές ευκαιρίες, όπως τη μεγάλη διεύρυνση της Ε.Ε. το 2004 με δέκα νέα μέλη για να ενισχύσει την κυπριακή υποψηφιότητα. Ή τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τις χρηματοδοτήσεις 51 δισ. ευρώ μέσω του τρίτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και του Ταμείου Συνοχής για τη δημιουργία μεγάλων συγκοινωνιακών έργων.
● Πολλές μεταρρυθμίσεις επιβλήθηκαν από τα προαπαιτούμενα της ένταξης στο ευρώ και όχι επειδή το ΠΑΣΟΚ τις είχε στη λογική του.
● Αυτό εξηγεί και το γιατί άφησε μεγάλες παθογένειες ανέγγιχτες. Μία εξ αυτών το ασφαλιστικό, που αποτέλεσε παράγοντα της μετέπειτα χρεοκοπίας. Μια ουσιαστική παρέμβαση το 2001 ίσως είχε αποτρέψει τον οδοστρωτήρα που ήρθε μερικά χρόνια αργότερα.
● Αποτύπωσε πλήρως, πρώτα στα Ίμια και εν συνεχεία στη Μαδρίτη, την αδυναμία της χώρας να στήσει μια ισχυρή αποτροπή των διεκδικήσεων της Τουρκίας στο Αιγαίο, μια αδυναμία που είχε διαφανεί ήδη από το 1988 και τη συμφωνία Παπανδρέου και Οζάλ για «μη πόλεμο», που προέβλεπε ότι Αθήνα και Άγκυρα θα απείχαν από έρευνες στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας των δύο χωρών.
● Η διακυβέρνησή του σημαδεύτηκε από πλήθος σκανδάλων, με κορυφαία τα εξοπλιστικά και το Χρηματιστήριο, τα οποία είχαν τη ρίζα τους στην πρώτη οκταετία του ΠΑΣΟΚ και στην αντίληψη περί διακυβέρνησης που είχε από τότε διαμορφωθεί και ο «εκσυγχρονισμός» ούτε καν την άγγιξε.
● Ούτε η αποβιομηχάνιση της χώρας, που άρχισε τη δεκαετία του 1980, ούτε η αλλαγή παραγωγικού μοντέλου χώρεσαν στην εκσυγχρονιστική περίοδο του ΠΑΣΟΚ. Όπως άλλωστε και στη διακυβέρνηση των επόμενων ετών.
Με απλά λόγια, χωρίς την έντιμη ανάγνωση της γενικότερης πραγματικότητας καμιά αποτίμηση δεν μπορεί να είναι ακριβής. Γι’ αυτό ο καβγάς θα παραμείνει αδιέξοδος για πολλά χρόνια.
