«Φως» στο μυστήριο του ηφαιστείου που εξερράγη το 1831 και «πάγωσε» τη Γη κατάφεραν να ρίξουν οι επιστήμονες, καθώς το εντόπισαν και το αναγγώρισαν σχεδόν 200 χρόνια αργότερα.
Όπως αναφέρει το CNN, η έκρηξη ήταν μια από τις πιο ισχυρές του 19ου αιώνα, εκτοξεύοντας τόσο πολύ διοξείδιο του θείου στη στρατόσφαιρα που οι μέσες ετήσιες θερμοκρασίες στο βόρειο ημισφαίριο έπεσαν κατά περίπου 1 βαθμό Κελσίου (1,8 βαθμούς Φαρενάιτ). Το γεγονός έλαβε χώρα κατά την τελευταία ανάσα της Μικρής Εποχής των Παγετώνων, μιας από τις πιο κρύες περιόδους στη Γη τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Ενώ το έτος αυτής της ιστορικής έκρηξης ήταν γνωστό, η τοποθεσία του ηφαιστείου δεν ήταν. Οι ερευνητές έλυσαν πρόσφατα αυτό το παζλ δειγματίζοντας πυρήνες πάγου στη Γροιλανδία, κοιτάζοντας πίσω στο χρόνο μέσα από τα στρώματα των πυρήνων για να εξετάσουν ισότοπα θείου, κόκκους τέφρας και μικροσκοπικά ηφαιστειακά θραύσματα γυαλιού που κατατέθηκαν μεταξύ 1831 και 1834.
Χρησιμοποιώντας γεωχημεία, ραδιενεργή χρονολόγηση και μοντελοποίηση υπολογιστή για να χαρτογραφήσουν τις τροχιές των σωματιδίων, οι επιστήμονες συνέδεσαν την έκρηξη του 1831 με ένα ηφαίστειο νησί στον βορειοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, ανέφεραν τη Δευτέρα στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.
Σύμφωνα με την ανάλυση, το μυστήριο ηφαίστειο ήταν το Zavaritskii (επίσης γράφεται Zavaritsky) στο νησί Simushir, μέρος του αρχιπελάγους των νήσων Κουρίλ, μια περιοχή που αμφισβητείται από τη Ρωσία και την Ιαπωνία. Πριν από τα ευρήματα των επιστημόνων, η τελευταία γνωστή έκρηξη του Zavaritskii ήταν το 800 π.Χ.
«Για πολλά από τα ηφαίστεια της Γης, ιδιαίτερα εκείνα που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές, έχουμε πολύ κακή κατανόηση της ιστορίας των εκρήξεων τους», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ. William Hutchison, κύριος ερευνητής στο School of Earth and Environmental Sciences στο Πανεπιστήμιο της St. Andrews στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Το Zavaritskii βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά απομακρυσμένο νησί μεταξύ Ιαπωνίας και Ρωσίας. Κανείς δεν ζει εκεί και τα ιστορικά αρχεία περιορίζονται σε μια χούφτα ημερολόγια από πλοία που περνούσαν από αυτά τα νησιά κάθε λίγα χρόνια», είπε ο Χάτσισον στο CNN σε ένα email.
Με λίγες διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τη δραστηριότητα του Zavaritskii κατά τον 19ο αιώνα, κανείς δεν υποψιαζόταν προηγουμένως ότι θα μπορούσε να είναι υποψήφιος για την έκρηξη του 1831. Αντίθετα, οι ερευνητές εξέτασαν ηφαίστεια που ήταν πιο κοντά στον ισημερινό, όπως το ηφαίστειο Babuyan Claro στις Φιλιππίνες, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Αυτή η έκρηξη είχε παγκόσμιες κλιματικές επιπτώσεις, αλλά λανθασμένα αποδόθηκε σε ένα τροπικό ηφαίστειο για μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Δρ. Stefan Brönnimann, επικεφαλής μονάδας στην κλιματολογία στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης στην Ελβετία. «Η έρευνα δείχνει τώρα ότι η έκρηξη έγινε στις Κουρίλες, όχι στους τροπικούς», είπε ο Brönnimann, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Η ανακάλυψη ήταν μια γνήσια στιγμή εύρηκα»
Η εξέταση των πυρήνων του πάγου της Γροιλανδίας αποκάλυψε ότι το 1831, η πτώση θείου – σημάδι ηφαιστειακής δραστηριότητας – ήταν περίπου 6 ½ φορές μεγαλύτερη στη Γροιλανδία από ό,τι στην Ανταρκτική. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι η πηγή ήταν μια μεγάλη έκρηξη από ένα ηφαίστειο μεσαίου πλάτους στο βόρειο ημισφαίριο, ανέφεραν οι ερευνητές.
Η ομάδα μελέτης ανέλυσε επίσης χημικά τέφρα και θραύσματα ηφαιστειακού γυαλιού με μήκος όχι μεγαλύτερο από 0,0008 ίντσες (0,02 χιλιοστά). Όταν οι επιστήμονες συνέκριναν τα αποτελέσματά τους με γεωχημικά σύνολα δεδομένων από ηφαιστειακές περιοχές, τα πιο κοντινά αποτελέσματα ήταν στην Ιαπωνία και τα νησιά Κουρίλ. Οι ηφαιστειακές εκρήξεις στην Ιαπωνία του 19ου αιώνα ήταν καλά τεκμηριωμένες και δεν υπήρχαν αρχεία για μεγάλη έκρηξη το 1831. Αλλά συνάδελφοι που είχαν επισκεφτεί προηγουμένως ηφαίστεια στα νησιά Κουρίλ έδωσαν δείγματα που οδήγησαν τους ερευνητές σε μια γεωχημική αντιστοίχιση με την καλντέρα Zavaritskii.
«Η στιγμή στο εργαστήριο που αναλύει τις δύο στάχτες μαζί – μια από το ηφαίστειο και μια από τον πυρήνα του πάγου – ήταν μια γνήσια στιγμή εύρηκα», είπε ο Χάτσισον στο email του. Η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα της τέφρας, ή της ηφαιστειακής τέφρας, των κοιτασμάτων στο νησί Simushir τα τοποθετούσε μέσα στα τελευταία 300 χρόνια. Επιπλέον, η ανάλυση του όγκου της καλντέρας και των ισοτόπων θείου πρότεινε ότι ο κρατήρας σχηματίστηκε μετά από μια τεράστια έκρηξη μεταξύ 1700 και 1900, καθιστώντας τον Zavaritskii «τον κύριο υποψήφιο» για τη μυστηριώδη έκρηξη το 1831, έγραψαν οι συγγραφείς.
«Εξακολουθώ να εκπλήσσομαι που μια έκρηξη αυτού του μεγέθους δεν αναφέρθηκε», πρόσθεσε ο Χάτσισον. «Ίσως υπάρχουν αναφορές για πτώση τέφρας ή ατμοσφαιρικά φαινόμενα που συνέβησαν το 1831 που βρίσκονται σε μια σκονισμένη γωνιά μιας βιβλιοθήκης στη Ρωσία ή την Ιαπωνία. Η συνέχεια της δουλειάς για να εμβαθύνω σε αυτούς τους δίσκους πραγματικά με ενθουσιάζει».
Τέλος για τη Μικρή Εποχή των Παγετώνων
Μαζί με το Zavaritskii, τρία άλλα ηφαίστεια ανατίναξαν τις κορυφές τους μεταξύ 1808 και 1835. Σηματοδότησε την εξασθένιση της Μικρής Εποχής των Παγετώνων, μια κλιματική ανωμαλία που διήρκεσε από τις αρχές του 1400 έως περίπου το 1850. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ετήσιες θερμοκρασίες στο βόρειο ημισφαίριο μειώθηκαν κατά 1,1 βαθμοί Φαρενάιτ (0,6 βαθμοί Κελσίου) κατά μέσο όρο. Σε ορισμένα μέρη, οι θερμοκρασίες ήταν 3,6 βαθμούς Φαρενάιτ (2 βαθμοί Κελσίου) χαμηλότερες από το κανονικό και η ψύξη παρέμεινε για δεκαετίες.
Δύο από τις τέσσερις εκρήξεις είχαν εντοπιστεί προηγουμένως: Το όρος Tambora στην Ινδονησία εξερράγη το 1815 και η Cosegüina εξερράγη στη Νικαράγουα το 1835. Το ηφαίστειο που προκάλεσε την έκρηξη του 1808/1809 παραμένει άγνωστο. Η προσθήκη του Zavaritskii υπογραμμίζει τη δυνατότητα των ηφαιστείων στα νησιά Κουρίλ να διαταράξουν το κλίμα της Γης, ανέφεραν οι συγγραφείς της μελέτης.
Μετά την έκρηξη του 1831, εμφανίστηκαν ψυχρότερες και ξηρότερες συνθήκες στο βόρειο ημισφαίριο. Ακολούθησαν γρήγορα αναφορές για εκτεταμένη πείνα και κακουχίες, με λιμούς να σαρώνουν την Ινδία, την Ιαπωνία και την Ευρώπη, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους.
«Φαίνεται εύλογο ότι η ψύξη του ηφαιστειακού κλίματος οδήγησε σε αποτυχία των καλλιεργειών και λιμό», είπε ο Χάτσισον. «Ένα επίκεντρο της συνεχιζόμενης έρευνας είναι να κατανοήσουμε σε ποιο βαθμό αυτοί οι λιμοί προκλήθηκαν από την ψύξη του κλίματος του ηφαιστείου ή από άλλους κοινωνικοπολιτικούς παράγοντες».
Παρέχοντας μια πληροφορία που λείπει από καιρό σχετικά με τα ηφαίστεια του 19ου αιώνα που ψύξαν το κλίμα της Γης, «η μελέτη ίσως ενισχύει την εμπιστοσύνη μας για τον ρόλο των ηφαιστειακών εκρήξεων για την τελευταία φάση της Μικρής Εποχής των Παγετώνων», είπε ο Brönnimann.
Όπως το Zavaritskii, πολλά ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο βρίσκονται σε απομονωμένα μέρη και παρακολουθούνται ελάχιστα, καθιστώντας δύσκολη την πρόβλεψη πότε και πού μπορεί να χτυπήσει η επόμενη μεγάλη έκρηξη, πρόσθεσε ο Hutchison.
Εάν υπάρχει ένα μάθημα που πρέπει να αντληθεί από την έκρηξη του 1831, είναι ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα σε απομακρυσμένα σημεία μπορεί να έχει καταστροφικές παγκόσμιες συνέπειες – τις οποίες οι άνθρωποι μπορεί να μην είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν.
«Δεν έχουμε πραγματικά μια συντονισμένη διεθνή κοινότητα για να ξεκινήσουμε όταν συμβεί το επόμενο μεγάλο», είπε ο Hutchison. «Αυτό είναι κάτι που πρέπει να σκεφτούμε και ως επιστήμονες και ως κοινωνία».
