Μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να καθησυχάζει ότι η χώρα μας είναι πλήρως θωρακισμένη από τη διακοπή τροφοδοσίας της Κεντρικής Ευρώπης με ρωσικό φυσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας, ωστόσο η ανησυχία για αύξηση της τιμής του είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτή, την ώρα που αλλάζει άρδην ο ενεργειακός χάρτης της Ευρώπης.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ΕΡΤ, το 2022, η εξάρτηση της Ευρώπης ήταν μεγάλη με το 35% του αερίου να εισάγεται από τη Ρωσία. Σήμερα εισάγεται αέριο από τη Ρωσία σε ποσοστό 8%. Η κεντρική Ευρώπη πλέον δεν παίρνει ούτε ένα κυβικό αερίου από εκεί. Στον χάρτη αποτυπώνονται οι αγωγοί που μετέφεραν το αέριο από τη Ρωσία. Ο Nord Stream δεν υπάρχει πια, ούτε ο μεγάλος αγωγός YAMAL και από 1ης Ιανουαρίου στέγνωσε και ο αγωγός που μετέφερε αέριο μέσω Ουκρανίας για να εξυπηρετήσει χώρες όπως η Σλοβακία, η Πολωνία, η Αυστρία.
Σχετικά με την Ελλάδα, δεν θεωρείται ότι θα υπάρχει πρόβλημα ανεφοδιασμού καθώς η χώρα παίρνει αέριο μέσω του αγωγού TURK STREAM. Επίσης, προμηθεύεται αζέρικο αέριο μέσω του ΤΑΡ, ενώ ηδη έρχονται φορτία LNG στην Ρεβυθούσα από τις ΗΠΑ και αλλού και πρόσφατα ολοκληρώθηκε και η μονάδα FSRU της Αλεξανδρούπολής. Επομένως, επάρκεια υπάρχει γιατί έχει γίνει διαφοροποίηση των προμηθευτών.
Ωστόσο, υπάρχει ανησυχία για το ζήτημα των τιμών. Ο φετινός χειμώνας είναι πιο βαρύς από τον περσινό, οι αποθήκες αερίου για τη θέρμανση των νοικοκυριών της Ευρώπης, αν και ήταν πλήρεις τον Οκτώβριο, έχουν αρχίσει να εξαντλούνται.
Από τις 16 Δεκεμβρίου στο χρηματιστήριο της Ολλανδίας, η τιμή του φυσικού αερίου καταγράφει συνεχείς αυξήσεις από 39,660/ MWh. Σήμερα διατίθεται προς 49.870MWh. Η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει τις τιμές της ενέργειας.
Άλλη μια εξέλιξη που προβληματίζει είναι πως η Σλοβακία, μετά την διακοπή ροής του ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, απειλεί πως θα σταματήσει με τη σειρά της να στέλνει ηλεκτρική ενέργεια στην Ουκρανία.
Ο κυβερνητικός συνασπισμός και η κυβέρνηση της Σλοβακίας θα συζητήσουν μέτρα αντιποίνων κατά της Ουκρανίας μετά τη διακοπή της διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου στη Σλοβακία, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο.
Ο Φίτσο σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα του που αναρτήθηκε στο Facebook, δήλωσε ότι το κόμμα του Smer θα εξετάσει το ενδεχόμενο να διακόψει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία, να μειώσει τη βοήθεια προς τους Ουκρανούς πρόσφυγες και να απαιτήσει την ανανέωση της διαμετακόμισης ή την αποζημίωση για τις απώλειες που, όπως είπε, υπέστη η Σλοβακία λόγω του τερματισμού της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου.
Αυτό ενδέχεται να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις χώρες του νότου: Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία που θα αναγκαστούν να αυξήσουν τις εξαγωγές ρεύματος, με κίνδυνο να αυξηθούν περαιτέρω οι τιμές λιανικής για τους καταναλωτές, κάτι που έχει συμβεί και στο πρόσφατο παρελθόν.
Αυτές οι τάσεις ενθαρρύνονται από το στρεβλό τρόπο που λειτουργεί η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Το ζήτημα αυτό το έχει αναδείξει πολλές φορές η Ελλάδα στα ευρωπαϊκά όργανα και στην αρχή του έτους αναμένεται να δρομολογηθούν σχετικές διαδικασίες για την εξυγίανση του τρόπου λειτουργίας του χρηματιστηρίου ενέργειας.
Άλμα στην τιμή χονδρικής του φυσικού αερίου μετά τη λήξη των ρωσικών προμηθειών
Η χονδρική τιμή του φυσικού αερίου έχει εκτοξευθεί στο υψηλότερο επίπεδό της εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο αφότου οι ρωσικές προμήθειες σταμάτησαν να ρέουν στην υπόλοιπη Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας.
Οι τιμές αναφοράς αυξήθηκαν την Πέμπτη στο υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2023, μια ημέρα μετά τη λήξη της μακροχρόνιας σύμβασης διαμετακόμισης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Οι παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου σε όλη την Ουκρανία ολοκληρώθηκαν τα ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς.
Οι έμποροι ανέμεναν την απώλεια ρωσικού φυσικού αερίου, χωρίς εναλλακτική λύση, και παρακολουθούσαν στενά εάν θα οδηγούσε σε ταχύτερες αποσύρσεις από τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης.
Η τιμή του φυσικού αερίου για παράδοση Φεβρουαρίου στην Ολλανδία αυξήθηκε έως και 4,3% την Πέμπτη, πριν υποχωρήσει ξανά στο 1,9%, υψηλότερα στα 49,83 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ανέφερε το Bloomberg.
Τα επίπεδα εφοδιασμού σε όλη την Ευρώπη μειώνονται ήδη με ταχύτερο ρυθμό από το 2021, καθώς κλιμακώθηκε η σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 πυροδότησε τη μεγαλύτερη σύγκρουση στην Ευρώπη από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ανεβάζοντας την τιμή του φυσικού αερίου χονδρικής και οδήγησε σε αύξηση των λογαριασμών ενέργειας με πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να υποχρεώνονται στην επιδότηση των νοικοκυριών.
Σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, περιέγραψε το τέλος της συμφωνίας διαμετακόμισης ως «μία από τις μεγαλύτερες ήττες της Μόσχας».
Το ρωσικό αέριο ρέει μέσω της Ουκρανίας εδώ και δεκαετίες, κυρίως μέσω ενός σοβιετικού αγωγού που ξεκινά από τη Σούτζα, μια πόλη στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας τώρα υπό τον έλεγχο των ουκρανικών δυνάμεων και καταλήγει κοντά στο Ουζχόροντ, στα δυτικά σύνορα της Ουκρανίας με τη Σλοβακία.
Ο υπουργός Ενέργειας της Ουκρανίας, German Galushchenko, χαρακτήρισε τη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης, η οποία υπογράφηκε το 2019, ως «ιστορική». Είπε ότι θα αναγκάσει χώρες σε όλη την Ευρώπη να απογαλακτιστούν από τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου.
Ωστόσο, το τέλος της προμήθειας φυσικού αερίου, για το οποίο η ρωσική Gazprom είπε ότι έγινε στις 8 π.μ. ώρα Μόσχας την Τετάρτη, οδήγησε αμέσως σε διακοπές ρεύματος για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε μια αποσχισμένη περιοχή της Μολδαβίας.
Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος είχε ασκήσει πιέσεις κατά της απόφασης να επιτραπεί η λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης φυσικού αερίου χωρίς εναλλακτική λύση, είπε ότι θα είχε «δραστικό αντίκτυπο σε όλους εμάς στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά όχι στη Ρωσική Ομοσπονδία».
Οι αναλυτές της Deutsche Bank δήλωσαν: «Η ευρωπαϊκή αποθήκευση φυσικού αερίου έκλεισε το 2024 στο χαμηλότερο επίπεδο στο τέλος του έτους μέσα στα τρία χρόνια και η πρόσφατη αύξηση των τιμών πρόκειται να ενισχύσει περαιτέρω τις πληθωριστικές πιέσεις».
