Σέρβοι αξιωματούχοι εγκατέστησαν εγχώριο λογισμικό κατασκοπείας στα τηλέφωνα δεκάδων δημοσιογράφων και ακτιβιστών, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, που δημοσιοποιήθηκε τη Δευτέρα, η οποία επικαλείται ψηφιακά εγκληματολογικά στοιχεία και μαρτυρίες ακτιβιστών που δήλωσαν ότι υπέστησαν χακάρισμα τους τελευταίους μήνες.
Σε δύο περιπτώσεις, το λογισμικό που παρέχεται από την ισραηλινή εταιρεία Cellebrite DI Ltd, χρησιμοποιήθηκε για το ξεκλείδωμα των τηλεφώνων πριν από τη μόλυνση, ανέφερε η έκθεση.
Το σερβικό λογισμικό κατασκοπείας, που ονομάστηκε «NoviSpy» από την Αμνηστία, στη συνέχεια είχε τη δυνατότητα να τραβά κρυφά στιγμιότυπα οθόνης κινητών συσκευών, να αντιγράφει επαφές και και στη συνέχεια τα ανέβασε σε έναν διακομιστή που ελέγχεται από την κυβέρνηση, ανέφερε η έκθεση.
«Σε πολλές περιπτώσεις, ακτιβιστές και ένας δημοσιογράφος ανέφεραν σημάδια ύποπτης δραστηριότητας στα κινητά τους τηλέφωνα αμέσως μετά από συνεντεύξεις με σερβικές αστυνομικές αρχές και αρχές ασφαλείας», ανέφερε η Αμνηστία.
Το υπουργείο Εσωτερικών της Σερβίας, το υπουργείο Εξωτερικών και η υπηρεσία πληροφοριών BIA δεν απάντησαν στα αιτήματα του Reuters για σχολιασμό που έγιναν στις 12 Δεκεμβρίου.
Τη Δευτέρα, η BIA δημοσίευσε μια δήλωση, η οποία ανέφερε ότι η έκθεση της Αμνηστίας περιείχε “ανούσιες δηλώσεις” και ότι η BIA λειτουργεί σύμφωνα με την τοπική νομοθεσία.
Τα προϊόντα Cellebrite χρησιμοποιούνται ευρέως από τις αρχές επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένου του FBI, για να ξεκλειδώσουν smartphone και να τα ψάξουν για αποδεικτικά στοιχεία. Ο επικεφαλής μάρκετινγκ της Cellebrite, Ντέιβιντ Τζι, δήλωσε ότι ερευνά τους ισχυρισμούς της Αμνηστίας.
«Εάν αυτές οι κατηγορίες είναι ακριβείς, αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να παραβιάζει τη συμφωνία άδειας χρήσης τελικού χρήστη», δήλωσε ο Τζι στο Reuters. Εάν συνέβαινε αυτό, είπε ο Τζι, η Cellebrite θα μπορούσε να αναστείλει τη χρήση της τεχνολογίας της από τις σερβικές αρχές.
Η τοποθέτηση λογισμικού παρακολούθησης σε συσκευές «δεν είναι απολύτως αυτό που κάνουμε», είπε ο Τζι. Πρόσθεσε ότι η Cellebrite είχε αρχίσει να επικοινωνεί με Σέρβους αξιωματούχους αλλά αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Ένας από τους ακτιβιστές που παρουσιάζεται από την Αμνηστία στην έκθεση είπε ότι παρατήρησαν ότι οι επαφές στο τηλέφωνό τους είχαν εξαχθεί αμέσως μετά από μια συνάντηση με την BIA.
Ο ακτιβιστής είπε στο Reuters ότι έδειξε το τηλέφωνό του σε ειδικούς της ψηφιακής εγκληματολογίας, οι οποίοι ανακάλυψαν ότι το λογισμικό κατασκοπείας NoviSpy είχε εξάγει τις επαφές τους και είχε στείλει ιδιωτικές φωτογραφίες από τη συσκευή τους σε έναν διακομιστή που ελέγχεται από την BIA.
Σύμφωνα με την Αμνηστία, η Σερβία έλαβε συσκευές ξεκλειδώματος τηλεφώνων από τη Cellebrite ως μέρος ενός ευρύτερου πακέτου βοήθειας που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τη Σερβία να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτό το πακέτο, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από τη νορβηγική κυβέρνηση και διαχειριζόταν το Γραφείο Υπηρεσιών Έργων των Ηνωμένων Εθνών (UNOPS), παρασχέθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών της Σερβίας από το 2017 έως το 2021 προκειμένου να βοηθήσει τη Σερβία να καταπολεμήσει το οργανωμένο έγκλημα, αναφέρει η έκθεση.
Η νορβηγική κυβέρνηση σταμάτησε προσωρινά την παράδοση συσκευών Cellebrite στη Σερβία το 2018, ανέφερε η Αμνηστία. Η πρεσβεία της Νορβηγίας στο Βελιγράδι εξέφρασε επίσης ανησυχίες για το πρόγραμμα, πρόσθεσε η έκθεση, αλλά η UNOPS παρέδωσε τελικά τις συσκευές τον Ιούνιο του 2019.
«Οι ισχυρισμοί που διατυπώνονται στην έκθεση είναι ανησυχητικοί και, αν είναι σωστοί, απαράδεκτοι», δήλωσε στο Reuters η υφυπουργός Εξωτερικών της Νορβηγίας, Μαρία Βαρτερεσιάν.
«Θα συναντήσουμε τις σερβικές αρχές καθώς και την UNOPS αργότερα αυτόν τον μήνα για να λάβουμε περισσότερες πληροφορίες για το θέμα».
«Αναμένουμε από την UNOPS να ερευνήσει τους ισχυρισμούς», πρόσθεσε.
Η UNOPS ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι χαιρετίζει την έκθεση της Αμνηστίας και είπε ότι ο οργανισμός είχε τα χρόνια από το 2017 «περαιτέρω βελτιωμένους μηχανισμούς για την αξιολόγηση και τον μετριασμό των πιθανών δυσμενών επιπτώσεων». Ο οργανισμός δεν έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με αυτά τα μέτρα.
