Φρένο έβαλε το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) στο Νέο Οικοδομικό Κανονισμό της κυβέρνησης καθώς έκρινε αντισυνταγματική τη συντριπτική πλειοψηφία των διατάξεών του, οι οποίες επιφέρουν προσαύξηση στη δόμηση και στο ύψος των κτιρίων. Δικαιωμένοι δηλώνουν οι δήμαρχοι, ενώ ο υπουργός Σκυλακάκης σπεύδει να ανακοινώσει διευκρινίσεις. Παραπέμπει στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό, που βρίσκεται σε εξέλιξη, τα μπόνους στον συντελεστή δόμησης για «πράσινα» κτίρια.
Από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών, κρίθηκε αντισυνταγματικός ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός ως προς το σκέλος εκείνο που θεσπίζει κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστής δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου.
Οι δικαστές του ανώτατου δικαστηρίου ολοκλήρωσαν τη διάσκεψη τους για την πολύ σοβαρή αυτή υπόθεση σε χρόνο ρεκόρ.
Ακόμη, από την Ολομέλεια του ΣτΕ κρίθηκε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης, των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια.
Ακόμη, η Ολομέλεια του ΣτΕ αποφάνθηκε ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει και το άμεσο αποτέλεσμα της απόφασης της Ολομέλειας θα έχει ως αφετηρία την ημέρα δημοσίευσης της απόφαση η οποία αναμένεται μέσα στην ερχόμενο Ιανουάριο.
Ωστόσο η απόφαση κηρύσσει άκυρες όσες έχουν εκδοθεί αλλά δεν έχουν ξεκινήσει οι εργασίες.
Μετά την εξέλιξη αυτή ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης εμφανίστηκε ενοχλημένος και δήλωσε ότι το ΣτΕ επικεντρώθηκε σε ο,τι «αφορά – κατά κύριο λόγο – στη νομολογία του για τη συνταγματικά προβλεπόμενη ανάγκη τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού» και προανήγγειλε παρεμβάσεις με ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ, καθώς όπως υπογράμμισε «ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών».
Δήμαρχος Κηφισιάς: Η απόφαση του δικαιώνει τον αγώνα μας
Με αφορμή την απόφαση της Ολομέλεια του ΣτΕ, ο Δήμαρχος Κηφισιάς κ. Βασίλης Ξυπολυτάς, δήλωσε δικαιωμένος από τις εξελίξεις. «Η απόφαση του Δικαστηρίου επιλύει οριστικά ένα ζήτημα που κρατούσε σε ομηρία και καθεστώς ανασφάλειας δικαίου, χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και πολιτών, οι οποίοι έβλεπαν να καταστρέφεται, μέρα με τη μέρα το φυσικό περιβάλλον του Δήμου μας» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Ξυπολυτάς.
Αναλυτικά στη δήλωσή του αναφέρει:
«Η σημερινή απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, δια της ανακοίνωσης του Προέδρου αυτού, δικαιώνει τον αγώνα του Δήμου Κηφισιάς, της νέας Δημοτικής Αρχής, του Δημοτικού Συμβουλίου και των Δημοτών μας, που όλους αυτούς τους μήνες αγωνίστηκαν για τη διάσωση της φυσιογνωμίας της πόλης μας.
Η ανακοίνωση του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου επαναφέρει τη συνταγματική νομιμότητα και επιλύει οριστικά ένα ζήτημα που κρατούσε σε ομηρία και καθεστώς ανασφάλειας δικαίου, χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και πολιτών, οι οποίοι έβλεπαν να καταστρέφεται, μέρα με τη μέρα το φυσικό περιβάλλον του Δήμου μας.
Από την πρώτη στιγμή ως δημοτική αρχή, αναδείξαμε την προφανή αντισυνταγματικότητα του ΝΟΚ και την καταστροφή που επέφερε στο φυσικό περιβάλλον του Δήμου μας, θα συνεχίσουμε δε, με όλες μας τις δυνάμεις για την μέχρι κεραίας εφαρμογή της εν λόγω απόφασης.
Οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κοινωνία των πολιτών, που συστρατεύτηκε και αγωνίστηκε με πάθος για τη διάσωση του προαστίου μας.
Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ στον νομικό μας παραστάτη, Βασίλη Παπαδημητρίου (στην φωτογραφία σήμερα το μεσημέρι), που από τις αρχές Ιανουαρίου επεξεργάστηκε τροπολογίες για την διάσωση του Δήμου, συνέγραψε μια σειρά από Δημαρχιακά εντέλλεσθε και εκπροσώπησε εμένα προσωπικά αλλά και τον Δήμο σε μια σειρά από υποθέσεις του ΝΟΚ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Παπαδημητρίου είναι εκ των δικηγόρων του αρχικώς προσφεύγοντα Δήμου Αλίμου το 2021 και έκ των συντακτών της τροπολογίας που εξαίρεσε τον Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού από το ΝΟΚ το 2023.
Τέλος πολλές ευχαριστίες στη νομική σύμβουλο του γραφείου δημάρχου, Σάντυ Πατρινού, την Αντιδήμαρχο Πολεοδομίας Ελένη Βάρσου, την Νομική Υπηρεσία του Δήμου Κηφισιάς, αλλά και τους συνεργαζόμενους δικηγόρους του Δήμου που στήριξαν στο ΣτΕ, τη συνταγματική νομιμότητα, την κοινωνία των πολιτών και τις θέσεις του Δήμου μας».
Για δικαίωση κάνει λόγο ο Χάρης Δούκας
Για δικαίωση του Δήμου Αθηναίων, αλλά και όλων των Δήμων που προσέφυγαν στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο κατά του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, κάνει λόγο ο Χάρης Δούκας.
Ο δήμαρχος Αθηναίων, με ανάρτησή του στο X, αναφέρει ότι όσοι δυσφήμησαν την προσπάθεια που έγινε για να αποφευχθεί η τσιμεντοποίηση της πόλης, είναι έκθετοι.
Η ανάρτηση του Χάρη Δούκα:
«Η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας δικαιώνει τον Δήμο Αθηναίων και όλους τους δήμους, που προσφύγαμε στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο για να προστατεύσουμε τις πόλεις μας από την πλήρη τσιμεντοποίηση.
Έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) που προέβλεπαν μπόνους ορόφων.
Είναι έκθετοι, όσοι ακύρωναν αποφάσεις μας και δυσφημούσαν την προσπάθειά μας, να υπερασπιστούμε τις πόλεις μας».
Δικαίωση για τον Δήμο Παπάγου – Χολαργού
Σε ανακοίνωσή του, ο Δήμος Παπάγου – Χολαργού και ο Δήμαρχος Ηλίας Αποστολόπουλος αναφέρει:
«Ο Δήμος Παπάγου-Χολαργού και ο Δήμαρχος Ηλίας Αποστολόπουλος δικαιώνονται απόλυτα μέσα από τη σημερινή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), που έκρινε αντισυνταγματικές βασικές διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) που προέβλεπαν υπερεκμετάλλευση των όρων δόμησης.
Η ιστορική απόφαση του ΣτΕ ακυρώνει οικοδομικές άδειες που βασίζονταν σε διατάξεις του ΝΟΚ, όπως οι προσαυξήσεις στον συντελεστή δόμησης και το ύψος των κτηρίων, οι οποίες, χωρίς κατάλληλη επιστημονική τεκμηρίωση και πολεοδομικό σχεδιασμό, επέφεραν αλλοιώσεις στο οικιστικό περιβάλλον και στη φυσιογνωμία κάθε περιοχής.
Από το 2023, ο Δήμος Παπάγου – Χολαργού, με πρωτοβουλία του Δημάρχου, είχε αντιταχθεί σθεναρά στις εν λόγω ρυθμίσεις, τονίζοντας ότι οι υπερβολικές προσαυξήσεις υπονομεύουν τον χαρακτήρα της πόλης και το συγκριτικό της πλεονέκτημα. Με την απόφαση 51/2024 του Δημοτικού Συμβουλίου και τις επανειλημμένες παρεμβάσεις της δημοτικής αρχής προς τα αρμόδια υπουργεία, η πόλη έθεσε στο επίκεντρο την ανάγκη διατήρησης της αρμονικής οικιστικής ανάπτυξης.
Καθοριστικές ενέργειες του Δήμου:
- Αναστολή οικοδομικών αδειών: Με διαταγή του Δημάρχου προς την Υπηρεσία Δόμησης, ανεστάλη η έκδοση οικοδομικών αδειών που έκαναν χρήση των κινήτρων του ΝΟΚ, προστατεύοντας έτσι την πόλη από την υπερεκμετάλλευση του συντελεστή δόμησης και την ανεξέλεγκτη αύξηση του ύψους των κτηρίων.
- Νέο πολεοδομικό πλαίσιο: Με την εκπνοή των μεταβατικών διατάξεων του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) στη Δημοτική Ενότητα Παπάγου, ισχύει πλέον μειωμένος συντελεστής δόμησης (0,9 αντί για 1), διασφαλίζοντας περαιτέρω τον χαρακτήρα της περιοχής.
Η δικαστική απόφαση αποτελεί σημείο αναφοράς για τον αγώνα διατήρησης της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος της πόλης. Η δημοτική αρχή εκφράζει την ικανοποίησή της για το αποτέλεσμα, το οποίο ενισχύει τη στρατηγική της για βιώσιμη ανάπτυξη και δικαιώνει την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Ο Δήμαρχος Ηλίας Αποστολόπουλος δήλωσε σχετικά:
“Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας αποτελεί μία νίκη για την πόλη μας και για την προστασία του οικιστικού περιβάλλοντος όλων των πόλεων της χώρας. Παράλληλα, η εκπόνηση του ΤΠΣ για τον Δήμο μας αποτελεί ένα ιστορικό βήμα που θέτει τα θεμέλια για την ανάπτυξη της πόλης μας με σεβασμό στις ανάγκες των πολιτών και στο περιβάλλον. Ως Δημοτική Αρχή, διαχρονικός μας στόχος είναι να διαφυλάξουμε τον μοναδικό χαρακτήρα του Παπάγου και του Χολαργού, καθώς και η διατήρηση της κατοικίας ως επικρατούσα χρήση, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ποιότητα ζωής όλων των κατοίκων. Παρά τις δυσκολίες, παραμένουμε σταθεροί στις αρχές μας για μία βιώσιμη ανάπτυξη που διαφυλάσσει τη φυσιογνωμία και τον χαρακτήρα του Παπάγου και του Χολαργού”».
Τι αλλάζει
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανακοίνωση του προέδρου του ΣτΕ Μιχάλη Πικραμένου, το δικαστήριο έκρινε:
«Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος.
Τούτο, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.
ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.
Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους.
ΙΙΙ. Τέλος, το δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.
Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους».
Σκυλακάκης: Μετά την απόφαση του ΣτΕ, κίνητρα θα προβλεφθούν στον υπό εξέλιξη πολεοδομικό σχεδιασμό
Την πρόβλεψη κινήτρων στον πολεοδομικό σχεδιασμό που βρίσκεται σε εξέλιξη, με σχετική νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης που θα αναληφθεί άμεσα, προανήγγειλε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματικά τα bonus που προβλέπει ο Νέος Οικονομικός Κανονισμός.
Όπως σημειώνει ο ΥΠΕΝ, “η απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας (ΣτΕ) για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (μια νομοθεσία του 2012) αφορά -κατά κύριο λόγο- στη νομολογία του για τη συνταγματικά προβλεπόμενη ανάγκη τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού”, σημειώνοντας ότι “είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή, δεν επηρεάζεται καμία υφιστάμενη οικοδομή (πλην όσων αποτελούν, ήδη, αντικείμενο προσφυγής), είτε αυτή έχει ολοκληρωθεί είτε με οποιονδήποτε τρόπο έχουν αρχίσει οι εργασίες σε αυτή. Κάτι, που θα δημιουργούσε πολύ σοβαρή ανασφάλεια δικαίου και θα επηρέαζε αρνητικά χιλιάδες πολίτες και επαγγελματίες”.
Ταυτόχρονα, ο κ. Σκυλακάκης τονίζει πως “είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ. Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών”.
Ως εκ τούτου, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας σημειώνει πως “τα κίνητρα αυτά θα προβλεφθούν συνεπώς, όπου αυτό καθίσταται αναγκαίο, στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία θα αναληφθεί άμεσα, ώστε να υπάρχει ορατότητα και νομική ασφάλεια”.
Συνεχίζοντας ο κ. Σκυλακάκης σημείωσε ότι “η κυβέρνηση υλοποιεί, άλλωστε, εδώ και τρία χρόνια το μεγαλύτερο πρόγραμμα τοπικού σχεδιασμού από συστάσεως του ελληνικού Κράτους, το οποίο θα μας επιτρέψει να καθιερώσουμε με τρόπο νομικά αδιαμφισβήτητο κίνητρα, όπως αυτά περιέχονται στο ΝΟΚ, εκεί που είναι πράγματι αναγκαία. Ταυτόχρονα, θα αναλάβουμε πολλαπλές πρωτοβουλίες, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα τοπικής διαφθοράς, που συνδέονται με την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας. Φαινόμενα που από την υπόθεση της Χαλκιδικής που αποκαλύφθηκε σήμερα, προκύπτει ότι μπορεί να είναι εκτεταμένα σε περιοχές και να αποκτούν την υπόσταση ακόμα και εγκληματικής οργάνωσης”.
Να απολογηθεί η κυβέρνηση για την προχειρότητα του νόμου, λέει ο Κασσελάκης
Για προχειρότητα και έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού κάνει λόγο το Κίνημα Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη.
Αναλυτικά, σε ανακοίνωσή του, το Κίνημα αναφέρει πως «η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκρινε αντισυνταγματικές βασικές διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), αναδεικνύει την προχειρότητα και την έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού. Η κυβέρνηση είχε θεσπίσει κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης χωρίς την απαιτούμενη επιστημονική τεκμηρίωση και σε πλήρη αποσύνδεση από το περιβαλλοντικό και πολεοδομικό πλαίσιο κάθε περιοχής.
Καλούμε την Κυβέρνηση:
1. Να απολογηθεί για την προχειρότητα του νόμου ειδικά απέναντι στους επαγγελματίες στον τομέα της δόμησης .
2. Να επανεξετάσει τον ΝΟΚ, λαμβάνοντας υπόψη τις παραδοχές και την απόφαση του ΣτΕ.
3. Να προχωρήσει σε νέο περιβαλλοντικό σχεδιασμό με επιστημονικά κριτήρια, και δίνοντας προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ασφάλεια δικαίου.
Για το Κίνημα Δημοκρατίας αυτές οι αρχές είναι αδιαπραγμάτευτες.
