Επιβράδυνση πάνω από μισή ποσοστιαία μονάδα βλέπει η UBS στην παγκόσμια ανάπτυξη για τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα, δηλώνει ότι η επιδείνωση των χρεών είναι μια από τις βασικές ανησυχίες της για το μέλλον, ειδικά καθώς προβλέπει ότι το χρέος των ΗΠΑ θα ξεπεράσει (ως ποσοστό του ΑΕΠ) ακόμα και το ελληνικό.
Στην έκθεση με τις μακροοικονομικές προβλέψεις του για το 2025, ο ελβετικός επενδυτικός οίκος προβλέπει επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας από το φετινό 3,2% στο 2,9% το 2025.
Οι λόγοι πίσω από αυτή την επιβράδυνση είναι η χαμηλότερη ανάπτυξη της οικονομίας των ΗΠΑ (καθώς μειώνεται η δημοσιονομική στήριξη και αυξάνονται οι πιέσεις στους καταναλωτές) αλλά και η ζημιά την οποία θα κάνουν οι δασμοί στην κινεζική οικονομία. Μάλιστα, καθώς περισσότεροι δασμοί θα τίθενται σε ισχύ σταδιακά, η UBS περιμένει περαιτέρω επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας στο 2,6% για το 2026.
Οι εκτιμήσεις του οίκου στηρίζονται στην υπόθεση ότι θα επιβληθούν δασμοί 60% στο 75% των προϊόντων που εξάγει η Κίνα, σε τέσσερις δόσεις. Αυτό θα ανεβάσει τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ κατά 30 μονάδες βάσης και θα έχει ένα μικρό κόστος στην αμερικανική ανάπτυξη. Όμως, θα έχει σοβαρές επιπτώσεις για την Κίνα, όπου οι δασμοί αναμένεται να ρίξουν την ανάπτυξη στο 3% το 2026, παρά τα σημαντικά επιπλέον μέτρα στήριξης του Πεκίνου.
Η UBS σημειώνει ότι, στην περίπτωση που οι ΗΠΑ επιβάλουν δασμούς 10% σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα, τότε θα χρειαστεί να αναθεωρήσει σημαντικά τις εκτιμήσεις της, υποβαθμίζοντας την παγκόσμια ανάπτυξη τουλάχιστον κατά μία ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα και αναβαθμίζοντας τον πληθωρισμό των ΗΠΑ κατά 25-50 μονάδες βάσης για το 2025 και 75-100 μονάδες βάσης για το 2026.
Απότομη αύξηση των χρεών
Ένας από τους κινδύνους για τους οποίους ανησυχεί η UBS για το 2025 και μετά, είναι η απότομη αύξηση των χρεών, ειδικά σε μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη. Μάλιστα, οι εκτιμήσεις του οίκου θέλουν το αμερικανικό χρέος να αυξάνεται σε επίπεδα πάνω από το ελληνικό τα επόμενα δέκα χρόνια, έως το 2035, με αποτέλεσμα να είναι αντίστοιχο του ιταλικού.
Επιπλέον, όπως τονίζουν οι αναλυτές, ακόμα και αυτοί οι υπολογισμοί έχουν γίνει με σχετικά συντηρητικές υποθέσεις για τα ελλείμματα (7% του ΑΕΠ υπό τον Τραμπ) και ευνοϊκές υποθέσεις για τις αποδόσεις των ομολόγων.
Συνολικά, σε παγκόσμιο επίπεδο, η UBS εκτιμά ότι έχει γίνει σημαντική πρόοδος στην αντιστροφή των αυξήσεων των δημοσιονομικών ελλειμμάτων της πανδημίας, όμως σημειώνει ότι περίπου το ένα τρίτο των χωρών δεν έχουν καταφέρει ακόμα να σταθεροποιήσουν την ανοδική τροχιά του χρέους τους. Γι’ αυτές τις χώρες απαιτείται κατά μέσον όρο μια δημοσιονομική προσαρμογή ίση με το 1,5% του ΑΕΠ, χωρίς στο νούμερο αυτό να συνυπολογίζονται οι εντεινόμενες πιέσεις από το δημογραφικό, την ενεργειακή μετάβαση κ.λπ.
Ελληνική σταθεροποίηση
Και ενώ οι ΗΠΑ είναι η χώρα που απέχει περισσότερο από τη σταθεροποίηση της δυναμικής του χρέους της, η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις καλύτερες σε αυτό το κριτήριο, καθώς η UBS υπολογίζει ότι για τη σταθεροποίηση του ελληνικού χρέους απαιτείται κατ’ ελάχιστον πρωτογενές έλλειμμα στο 1,7% του ΑΕΠ, την ώρα που η Αθήνα εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα 2,6%.
Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, η UBS την «περιμένει» στο 2,8% για το 2025 και στο 2,3% για το 2026. Ο πληθωρισμός αναμένεται στο 2,1% και 2% αντίστοιχα.
Εκτίναξη αμερικανικού ελλείμματος
Θυμίζουμε ότι, αν και το οικονομικό έτος στις ΗΠΑ μόλις ξεκίνησε, το ομοσπονδιακό έλλειμμα έχει ήδη εκτοξευτεί κατά 287%, φτάνοντας τα 257 δισ. δολάρια τον Οκτώβριο, από 67 δισ. τον Οκτώβριο του 2023, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.
Η αύξηση του ελλείμματος – η μεγαλύτερη από το 2020 – αποδόθηκε στη μείωση των εσόδων (κατά 77 δισ. δολάρια ή 19%), την αύξηση των δαπανών (κατά 114 δισ. ή 24% περισσότερο, κυρίως για στρατιωτικές δαπάνες, Κοινωνική Ασφάλιση και Medicare) και διάφορους «έκτακτους» παράγοντες.
Σε ετήσια βάση, το έλλειμμα ανήλθε στα 1,8 τρισ. δολάρια το 2024, από 1,7 τρισ. το 2023, ενώ πάνω από 1 τρισ. διατίθεται για πληρωμές τόκων επί του τεράστιου χρέους των 36 τρισ. – το οποίο αποτελεί τη μεγαλύτερη δαπάνη μετά την Κοινωνική Ασφάλιση, καλύπτοντας πάνω από το ήμισυ των εξόδων. Το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ αναμένεται να φτάσει τα 36 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2024, ξεπερνώντας το 123% του ΑΕΠ.
Οι ΗΠΑ καταγράφουν συνεχώς ελλείμματα – εκτός από 12 χρονιές από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – με τις δαπάνες να αυξάνονται δραματικά κατά τις περιόδους Ρίγκαν και Μπους (κυρίως λόγω αμυντικών δαπανών και πολέμων), της Μεγάλης Ύφεσης του 2008, των πακέτων διάσωσης στη διάρκεια της Covid και της «πράσινης» ατζέντας Μπάιντεν.
Η Ουάσιγκτον έχει αποφύγει έως τώρα συνέπειες που συνδέονται με την ασύδοτη δαπάνη χάρη στο καθεστώς του δολαρίου ως παγκόσμιου νομίσματος συναλλαγών, με τις ΗΠΑ να μπορούν να δανείζονται και να τυπώνουν χρήματα χωρίς να αντιμετωπίζουν πληθωριστικούς και νομισματικούς κινδύνους κατάρρευσης όπως άλλες χώρες.
Ωστόσο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) έχει προειδοποιήσει ότι η αυξητική αυτή τάση θέτει σε κίνδυνο τόσο την αμερικανική όσο και την παγκόσμια οικονομία. Παρά τη δυνατότητα αναχρηματοδότησης του χρέους λόγω της ισχυρής θέσης των ΗΠΑ, τα υψηλά επιτόκια επιβαρύνουν το κράτος.
