Κανέναν δεν εξέπληξαν τα αποτελέσματα των τοπικών γερμανικών εκλογών τα οποία έθεσαν το ακροδεξιό κόμμα της Γερμανίας AfD μπροστά από τους αντιπάλους του στη Θουριγγία και σε τροχιά νίκης στη Σαξονία, σε δυο πρώην κρατίδια της πάλαι ποτέ Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
Η επιτυχημένη βραδιά της AfD έληξε με μόνον 1 στους 10 ψηφοφόρους να επιλέγει ένα από τα τρία κυβερνητικά κόμματα – Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινους, Ελεύθερους Δημοκράτες – με την κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς να αισθάνεται πλέον ότι βρίσκεται σε αποδρομή έναν χρόνο πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2025.
Μπροστά η ακροδεξιά AfD στη Θουριγγία
Για πολλούς παρατηρητές το αποτέλεσμα με τη μεγαλύτερη σημασία ήταν αυτό στη Θουριγγία, όπου η AfD έγινε το πρώτο ακροδεξιό κόμμα που κέρδισε πολιτειακές εκλογές μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, λαμβάνοντας σχεδόν 10% περισσότερες ψήφους από τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU), το κεντροδεξιό συντηρητικό κόμμα της Γερμανίας.
Συγκεκριμένα, τα τρία κόμματα που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό του καγκελαρίου Σολτς σε εθνικό επίπεδο στο Βερολίνο είδαν τον απόλυτο καταποντισμό.
Η Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) βρίσκεται σταθερά στην τρίτη θέση, μπροστά από το Αριστερό Κόμμα. Το BSW κέρδισε γρήγορα έδαφος στην ανατολική Γερμανία, αφού ιδρύθηκε μόλις τον Ιανουάριο του 2024.
Με βάση τις αρχικές προβλέψεις αποτελεσμάτων, το Κοινοβούλιο των 88 εδρών προβλέπεται τώρα να έχει περίπου 31 βουλευτές της AfD, 23 από την CDU, 15 από την BSW, 13 από το Αριστερό Κόμμα και μόνο 6 από τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD). Το Κόμμα των Πρασίνων έχει προφανώς αποτύχει να καλύψει το όριο του 5% που απαιτείται για να μπει στο Κοινοβούλιο και δεν θα λάβει ούτε μία έδρα.
Δεδομένου ότι όλα τα άλλα κόμματα έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο συνασπισμού με την AfD, φαίνεται εξαιρετικά απίθανο το ακροδεξιό κόμμα να μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση. Αλλά το γεγονός ότι βρίσκονται σε… καλό δρόμο στην προσπάθεια να ελέγξουν το ένα τρίτο των εδρών σημαίνει ότι θα είναι σε θέση να εμποδίσουν ορισμένες αποφάσεις της πολιτειακής συνέλευσης, όπως η ψηφοφορία για τους δικαστές.
Οι εκλογές του 2024 είναι μόλις η τρίτη φορά που η AfD έθεσε υποψηφιότητα για το Κοινοβούλιο στη Θουριγγία. Ιδρύθηκε το 2013 και εξακολουθεί να είναι σχετικά νεοφερμένη στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας, αλλά έχει μια σταθερή άνοδο στη δημοτικότητά της, ιδιαίτερα σε ορισμένες πολιτείες της ανατολικής Γερμανίας. Στη Θουριγγία κατάφερε να τριπλασιάσει το μερίδιο ψήφων της κατά τις τρεις τελευταίες πολιτειακές εκλογές από 10% το 2014 σε περισσότερο από 30% το 2024.
Η AfD κερδίζει συνεχώς ψήφους στη Θουριγγία, εκεί που τα κυβερνητικά κόμματα αποτυγχάνουν. Το Αριστερό Κόμμα, το SPD και οι Πράσινοι, οι οποίοι σχημάτισαν για πρώτη φορά κυβέρνηση συνασπισμού το 2014, έχουν όλοι δει τα ποσοστά τους να πέφτουν συνεχώς.
Με διαφορά στήθους η CDU στη Σαξονία
Στη Σαξονία το σκηνικό είναι ελαφρώς καλύτερο για τα κόμματα που βρίσκονται στο κέντρο του πολιτικού φάσματος. Με υποστήριξη περίπου 32%, οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν ένα μικρό προβάδισμα έναντι του 30,8% της AfD. Η Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ έρχεται στην τρίτη θέση με 12%. Και πάλι τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού της Γερμανίας τα πήγαν πολύ άσχημα. Οι Σοσιαλδημοκράτες είναι λίγο πάνω από το 7%, ενώ οι Πράσινοι έχουν σχεδόν σπάσει το όριο του 5%.
Με βάση αυτά τα πρώτα αποτελέσματα, η AfD θα είναι μόνο δύο έδρες πίσω από τις 42 της CDU στο Κοινοβούλιο, με την BSW, το SPD και τους Πράσινους να εκπροσωπούνται επίσης στο νομοθετικό σώμα της Σαξονίας.
Τα κόμματα που είχαν αναλάβει την προηγούμενη διακυβέρνηση – CDU, SPD και Πράσινοι, τα οποία σχημάτισαν τον λεγόμενο «συνασπισμό της Κένυας» (που ονομάστηκε από τα χρώματα των κομμάτων, μαύρο, κόκκινο και πράσινο) – το 2019 έχουν όλα δει το μερίδιό τους στις ψήφους για το κρατικό Κοινοβούλιο της Σαξονίας να μειώνεται, καθώς το μερίδιο της πίτας για την AfD αυξάνεται συνεχώς.
Δικαίωμα βέτο
Με σχεδόν 33% των ψήφων στη Θουριγγία και 31% στη Σαξονία, η AfD είχε τις καλύτερες επιδόσεις σε εθνικό επίπεδο από τότε που ιδρύθηκε ως ευρωσκεπτικιστικό κόμμα πριν από 11 χρόνια.
Η πρώτη θέση της Ακροδεξιάς στη Θουριγγία θα μπορούσε να καταστήσει τη διακυβέρνηση της πολιτείας εξαιρετικά προβληματική. Ο Μπιερν Χέκε, ο πολιτειακός ηγέτης της AfD, ανακοίνωσε την Κυριακή ότι, ως το μεγαλύτερο κόμμα, η AfD θα αναζητούσε κυβερνητικούς εταίρους συνασπισμού – κάτι που θα είναι μάλλον μάταιο.
Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι η AfD έχει κερδίσει – πιθανώς – αρκετές έδρες στο κρατίδιο της Θουριγγίας για να είναι σε θέση να εμποδίσει ορισμένες κρίσιμες ψηφοφορίες που απαιτούν τη σύμφωνη γνώμη των 2/3 των νομοθετών, συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής του συντάγματος της πολιτείας.
Τα αντιμεταναστευτικά αισθήματα
Εκτός από την AfD, σημαντική άνοδο σημείωσε και η πρωτοεμφανιζόμενη σε εκλογές Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), που αναδείχθηκε τρίτο κόμμα. Πρώην ηγετικό στέλεχος της Αριστεράς (Die Linke), η Σάρα Βάγκενκνεχτ είδε τη δύναμή της να απογειώνεται κυρίως λόγω της πολιτικής της ενάντια στη μετανάστευση, αλλά και της φιλορωσικής στάσης της στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η BSW είναι ένα λαϊκιστικό κόμμα που αρέσκεται να συνδυάζει τις αριστερές οικονομικές πολιτικές με τη συντηρητική μετανάστευση και τις φιλορωσικές πρωτοβουλίες εξωτερικής πολιτικής.
Ένα από τα κύρια θέματα του κόμματος είναι η σκληρή κριτική για τη στρατιωτική βοήθεια που παρέχεται από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ στην Ουκρανία. Αν και η εξωτερική πολιτική δεν είναι αρμοδιότητα των ομοσπονδιακών κρατών, η Βάγκενκνεχτ κερδίζει πόντους με την έκκλησή της για υποστήριξη της Ρωσίας.
«Ουσιαστικά AfD και BSW υπόσχονται παρόμοια πράγματα: “Θα σας γλιτώσουμε από πάρα πολλούς ξένους, από τη λεγόμενη πράσινη μετάβαση, που απειλεί το αυτοκίνητό σας”, αλλά που κάνουν τον κόσμο να πιστεύει ότι μπορεί να ζήσει ειρηνικά με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν αν απλώς μιλήσεις μαζί του. Ακριβώς όπως παλιά. Αυτό μερικές φορές γίνεται καλύτερα αποδεκτό στην Ανατολή παρά στη Δύση, επειδή πολλοί άνθρωποι εκεί έχουν κουραστεί από τη “μεταμόρφωση”. Έχουν βιώσει τεράστιες ανατροπές μετά την κατάρρευση της πρώην Ανατολικής Γερμανίας» γράφει η αυστριακή εφημερίδα «Der Standard».
Υπάρχει «επείγουσα ανάγκη για δράση για την εφαρμογή του μεταναστευτικού νόμου, των πρακτικών απέλασης και την ικανοποίηση της ανάγκης των Γερμανών να αισθάνονται ασφαλείς» είχε δηλώσει τον Ιούνιο στις ευρωεκλογές ο Ράινερ Χάσελοφ, πρωθυπουργός της πολιτείας της Σαξονίας – Άνχαλτ από την CDU. Ενώ ο πρωθυπουργός της πολιτείας της Έσσης Μπόρις Ράιν, επίσης από την CDU, ανέφερε: «Υπάρχει σαφής προσδοκία μεταξύ των πολιτών ότι θα ανταποκριθούμε σε αυτά τα κρίσιμα ζητήματα, και κατά τη γνώμη μου τα αποτελέσματα των εκλογών άσκησαν για άλλη μια φορά την πίεση να δράσουμε πολύ ξεκάθαρα».
Το 2022 και το 2023 ήρθαν στη Γερμανία συνολικά περίπου 596.000 αιτούντες άσυλο και πάνω από 1,1 εκατομμύριο πρόσφυγες πολέμου από την Ουκρανία. Σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις, από 280.000 έως και 300.000 αιτήσεις ασύλου αναμένονται και πάλι το 2024. Το γεγονός αυτό και με όλες οι πολιτικές που έχουν ληφθεί για την ευζωία των μεταναστών κάνουν τους Ανατολικογερμανούς να αισθάνονται αδικημένοι.
Η τρέχουσα πλατφόρμα της AfD για τη μετανάστευση σηματοδοτεί μια σημαντική απόκλιση από τους υφιστάμενους νόμους, οι οποίοι επιτρέπουν στους αιτούντες άσυλο να εισέλθουν στη χώρα και να διαμείνουν εκεί, ενώ αναμένουν την απόφαση για το εάν θα παραμείνουν στη χώρα. Οι ιδέες του κόμματος περιλαμβάνουν την κατάργηση των ατομικών ακροάσεων για το άσυλο και τη δημιουργία στρατοπέδων στο εξωτερικό που εμποδίζουν εξαρχής τους ανθρώπους να εισέλθουν στη Γερμανία.
Η AfD δηλώνει επίσης την επιθυμία της να περιορίσει τη μετανάστευση τόσο πολύ, ώστε να υπάρχει καθαρός μηδενικός αριθμός μεταναστών που θα εισέρχονται στη χώρα κάθε χρόνο. Βασικά, αυξάνοντας τις απελάσεις και περιορίζοντας τους νεοεισερχόμενους το κόμμα θα ήλπιζε να μην έχει καμία αλλαγή στον μεταναστευτικό πληθυσμό της χώρας σε ετήσια βάση.
Προς την έξοδο ο Σολτς;
Ήδη πληθαίνουν οι φωνές στους Σοσιαλδημοκράτες που ζητούν την «ευγενική» αποπομπή του ίδιου του Σολτς ως υποψήφιου και πάλι για την καγκελαρία. Τον δρόμο στους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες δείχνει άλλωστε το Δημοκρατικό Κόμμα στην Αμερική που «παραίτησε» ως υποψήφιο τον Πρόεδρο Μπάιντεν, ελπίζοντας ότι η Κάμαλα Χάρις θα εμποδίσει άλλη μια πενταετία με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
«Αυτό που πρέπει να μάθουν όλοι είναι ότι η AfD έχει κερδίσει πολλούς που δεν ψήφιζαν μέχρι τώρα, άρα η λαϊκιστική προσέγγιση λειτουργεί. Τα κεντρώα κόμματα δεν έχουν ασχοληθεί με τα πραγματικά ζητήματα της κοινωνίας για πολύ καιρό και δεν έχουν δώσει απαντήσεις σε πιεστικά ερωτήματα σχετικά με τη μετανάστευση, τη στέγαση, τον πόλεμο στην Ουκρανία ή την εκπαίδευση» γράφει η «Allgemeine Zeitung».
Αντιθέτως «τα κόμματα που διαμόρφωσαν την ιστορία της δημοκρατίας για δεκαετίες έχουν τιμωρηθεί λίγο – πολύ αυστηρά» σημειώνει η «Zeit». «Ο κώδωνας του κινδύνου πρέπει τώρα να χτυπήσει για το SPD, τους Πράσινους και το FDP», σημειώνει η «Allgemeine Zeitung». «Αυτό ισχύει και για τους Χριστιανοδημοκράτες της CDU, που μπορεί να αισθάνονται νικητές, αλλά μόνο σε περιορισμένο βαθμό»
Η «FAZ» τονίζει από την πλευρά της ότι η Άκρα Δεξιά δεν θα έχει τα ίδια αποτελέσματα σε ομοσπονδιακό επίπεδο, τουλάχιστον τόσο εύκολα όσο στη Σαξονία και τη Θουριγγία. Ωστόσο τα εκλογικά αποτελέσματα πρέπει να χρησιμεύσουν ως προειδοποίηση για όλους τους δημοκρατικούς για το πώς οι πολιτικές συνθήκες μπορούν να καταρρεύσουν εάν πολλοί πολίτες θεωρούν ότι αυτό που αποφασίζει και κάνει μια κυβέρνηση είναι θεμελιωδώς λάθος».
